Morgunblaðið - 24.03.1998, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 24. MARZ 1998 39
AÐSENDAR GREINAR
Hverjum þá
að gagni?
ÞAR vai' síðast frá
horfið, að fullyrt var að
hinar fjárhagslegu for-
sendur að baki samn-
inganna við Knatt-
spyrnufélagið Þrótt og
Glímufélagið Armann
væru á vafasömum
grunni byggðar og þeg-
ar upp er staðið megi
rökstyðja að grundvall-
arhugsunin er röng af
félagslegum, skipulags-
legum og fjármálaleg-
um ástæðum.
Um skipulagslegar
forsendur hefur verið
rætt í fyrri greinum en
má endurtaka. Þegar
lagt er niður útivistar-
og íþróttasvæði sem er í vörslu
íþróttafélags og jafnframt er opinn
aðgangur að fyrir íbúa í gi-enndinni
og öðrum almenningi, er verið að
rýra veigamikinn þátt hverfisskipu-
lagsins hvað varðar þjónustuþáttinn
m.a. með því samtímis að auka
byggðina án þess að sjá fyrir nauð-
synlegri þjónustu.
A sama hátt má endurtaka það
sem snýr að hinum félagslega þætti.
Með samningunum við Þrótt og Ar-
mann er leitast við að stýra upp-
byggingu frjálsrar félagamyndunar
áhugamanna fyrir íþróttaiðkun og
félagsstarfsemi. Slíkt er gert undir
yfirskini fjárhagslegs spamaðar en
virðist óbeint gert til að skapa at-
vinnustétt stjórnenda, rekenda
íþróttafélaganna. í þeirri aðgerð
felst að íþróttafélögin verða undir-
deildir íþrótta- og tómstundaráðs,
þ.e. borgaiTekin íþróttafélög.
Fjárhagsstuðningur yfirvalda er
margslunginn. Um er að ræða
styrki til reksturs íþróttafélaganna.
Hann fer að mestu til greiðslu launa
kennara og þjálfai-a. Sá þáttur er
háður fjölda iðkenda í hverri grein
og þá í heild. Þá ber að hafa i huga
að fjöldi þjálfara og kostnaður af
þeim sökum er mismunandi eftir
íþróttagreinum. Sá kostnaður breyt-
ist ekki með því að flytja íþrótta;
grein frá einu félagi til annars. I
öðm lagi eru það styrkir til mann-
virkjagerðar og reksturs þeirra.
Hvort félögin em tíu eða hundrað
ræður ekki upphæð styrksins held-
ur fjöldi íþróttaiðkenda. Uppbygg-
ing íþróttamannvirkja, þ.e. skipulag
umgengni um þau og eftirlit hefur
hér nokkur áhrif. Skipulagslega er
æskilegast að dreifa mannvirkjun-
um um borgarlandið til að þau nýtist
sem best íþróttafólkinu, skólunum,
börnum að leik og almenningi án
óþarfa umferðar fram og aftur um
borgina. Um þennan þátt er hægt að
skrifa langt mál en verður að bíða
um sinn. Hagnýting húsa og leik-
vanga byggist á skipu-
lagningu m.a. með tilliti
til tíma sem íþróttafólk
og almenningur hefur
möguleika á að nýta
mannvirkin. í því felst
einnig skipulagning á
samnýtingu mannvirkj-
anna íyrir hina ýmsu
notendur. Með eðlilegri
dreifingu m.t.t. fjar-
lægða og þéttbýlis í
borgarlandinu er slík
skipulagning auðveld-
ari en með því að hrúga
öllu á einn stað. Stærð-
ir mannvirkja er auð-
veldara að ákveða með
dreifingu en með sam-
þjöppun starfa sem
taka verður tillit til og gera ráð fýrir
yfirstærðum af þeim sökum. Vanga-
veltur og athuganir á þessu sviði
munu leiða í ljós að margt er van-
hugsað um fjárhagshliðina í ákvörð-
unum um samningana við Þrótt og
Tilhneiging er að
breyta íþróttafélögum
úr lýðræðislega stjórn-
uðum áhugamannafé-
lögum í miðstýrðar
stofnanir, segir Skúli
H. Norðdahl í þriðju
' 7
grein sinni um Armann.
Ármann. í þvi sambandi eru allir
endar lausir varðandi skipulag al-
mennrar íþróttastarfsemi í mann-
virkjum sem ætluð eru sem aðalleik-
vangar í keppnisíþróttum og sem
æfmgaaðstaða fyi-ir afreksfólk okk-
ar. Mannvirki fyrir almenna íþrótta-
iðkun og útivist verða ekki ódýrari í
Laugardal en annars staðar. Með
vaxandi áhuga á útivist, líkamsrækt
og íþróttaþátttöku skortú margt í
mannvirkjagerð. Nauðsynlegt er að
standa að þeirri uppbyggingu af
meiri yfirvegun en ljóst er af samn-
ingunum við Þrótt og Armann. Hér
verður að víkja aftur nokki-um orð-
um að félagslega þættinum.
Tilhneiging er til að breyta eðli
íþróttafélaga úr lýðræðislega stjórn-
uðum áhugamannafélögum í mið-
stýi'ðar stofnanir, sem stjómað er af
launuðum starfsmönnum borgar-
stofnana ITR og IBR (IBR er raun-
ar bandalag íþróttafélaganna en
virðist rekið sem borgarstofnun).
Slík þróun er í algjörri andstöðu við
gmndvallaruppbyggingu uppeldis-
stofnana sem íþróttahreyfing á heil-
brigðum félagsgi'undvelli byggist á.
Skúli H
Norðdahl
Mönnum láist að gera sér grein fyrir
þjóðfélagslegu uppeldisgildi íþrótta-
hreyfingarinnar þegar þeir blindast
af peningahugsunum einum. Ung-
mennafélagshreyfingin varðveitir
ennþá og vonandi til frambúðar það
eðli sitt að vera uppeldishreyfing
með sterkar rætur í mannbætandi
líkamsræktun og verkmenntun.
Til að afgreiða að lokum fjármála-
hlið þess máls sem er tilefni þessara
ski'ifa - samnings borgar við Glímu-
félagið Ármann, skal hér upplýst
eftirfarandi:
1. Fyrir að Armann afsali sér
80%, þ.e. 3,1 ha af svæði sínu við
Sigtún, nú Sóltún, er borgin reiðu-
búin til að greiða félaginu
120.000.000 kr. á fjórum árum 1998,
1999, 2000 og 2001.
2. Armann heldur eftir 8.000 fer-
metrum af lóðinni ásamt fimleika-
húsi sínu, en víkur að öðru leyti af
svæðinu og kaupi sig inn í félags-
heimili Þróttar. Ái-mann semji við
Þrótt um aðstöðu fyrir ýmsa þætti
starfsemi sinnar og eftirláti Þrótti
aðra hluta hennar. Einnig semji fé-
lögin um að annast sameiginlega
aðra þætti af núverandi starfsemi
Ánnanns.
3. Armanni er heitin að öðru leyti
æfingaaðstaða í/á íþróttamannvirkj-
um í Laugardal eftir þvi sem um
semst við Þrótt. Þetta er skilyrt því
að ekki rekist á við æfingastarfsemi
annarra og afnot af mannvirkjum
vegna keppni.
4. Borgin setur Armanni eftirlits-
aðila með því að félagið noti framan-
gi-eindai’ 120.000.000 kr. samkvæmt
ákvæðum í samningnum þannig:
a) Ármann kaupi húsnæði úti í bæ
(Einholt 6) íyrir fangbragðaíþróttir
og lyftingar félagsins fyrir liðlega
43.000.000 kr.
b) Ái'mann endurbæti hús sitt á
Ióðinni við Sigtún (Sóltún) sam-
kvæmt áætlun sem byggingadeild
borgarinnar gerði, liðlega 48.000.000
kr.
c) Armann girði eftirstöðvar af lóð
sinni 8.000 fermetra, geri ótilgi'eind-
an fjölda bílastæða á lóðinni og geri
þar útihandknattleiksvöll.
d) Armann kaupi sig inn í félags-
heimili Þróttar allt þetta fyrir eftir-
stöðvarnar, 28-29.000.000 kr.
Borgin greiðir 120.000.000 kr. á
fjói'um árum eins og áður er sagt án
þess að gerð sé grein íyrir því
hvemig Ármann á að fjármagna
framkvæmdir sínar, sem á undir eft-
irliti að vera lokið innan sama tíma-
frests.
Hér skal sett amen eftir efninu og
dæmi nú hver sem vill hverjum
þessi aðgerð þjónar. í þessum
greinarkomum felast hugleiðingar
og rökfærsla fyrir því að höfundur
þeirra telur sig geta fullyrt að að-
gerðin þjónar ekki Glímufélaginu
Armanni, ekki almennri íþrótta-
starfsemi, ekki uppbyggingu heil-
brigðs félagslífs í borginni, ekki íbú-
um í nágrenni Sigtúnssvæðisins og
síðast en ekki síst þjónustustigi
Túnahverfisins. Hverjum þá að
gagni?
HSfuudur er arkitekt.
Undirritaður vill með
eftirfarandi grein skýra
út af hverju hann sagði
nei við miðlunartillögu
sáttasemjara í kjara-
deilu sjómanna og út-
vegsmanna.
I fyrsta lagi var ekk-
ert tillit tekið til aðal-
kröfu útvegsmanna um
að ef fækkað er í áhöfn
skips þá skiptist sá
ávinningur af þeirri
fækkun jafnt milli út-
gerðar og áhafnar. I
dag er það þannig að ef
fækkað er í áhöfn þá
hækkar launakostnaður
útgerðar. Ef horft er til
framtíðar þá verður
það lífsnauðsynlegt fyrir útgerð í
landinu að tæknivæða skipin meira
til að lækka launakostnað en aftur á
móti verður að greiða hverjum skip-
verja hærra kaup. Sem betur fer er
þjóðin að byggja upp gott mennta-
kerfi og unga fólkið sem er að koma
út á vinnumarkaðinn er alltaf að
verða betur og betur menntað. Ef
Svo virðist, seffir Guð-
mundur Kristjánsson,
sem stjórnvöld hafi
ekki kynnt sér mála-
vexti nógu vel.
útgerð og sjávarútvegurinn allur á
að geta fengið þetta fólk í vinnu
verður hann að vera samkeppnis-
hæfur við aðrar greinar atvinnulífins
um atvinnutækifæri. En ef á að
stoppa alla tæknivæðingu og nýj-
ungai' með úreltu launakerfi þá mun
útgerð verða undir í samkeppninni
um besta fólkið. Er það skammsýni
af útgerðarmönnum að horfa til
framtíðar?
I öðru lagi stendur skýrt í kjara-
samningi sjómanna og útvegsmanna
að útgerðarmaður skal selja aflann á
„hæsta gangverði“. Þessu ákvæði
virðist lítið hafa verið farið eftir á síð-
ustu áram. Þetta era ein aðalrök sjó-
manna fyrir núverandi og síðustu
kjaradeilum. Það er hægt að taka
undir þetta sjónarmið hjá sjómönn-
um og hefur þetta ákvæði ekki verið
allstaðai' nógu mikið virt á síðustu ár-
um. Þegar fiskverð var gefið frjálst
fyrir nokkrum áram var þetta ákvæði
ekki skilgreint nógu skýrt af samn-
ingsaðilum. Það er skylda samnings-
aðila að skilgrina þetta ákvæði betur
en ekki forðast að ræða þetta og láta
ríkisvaldið koma með einhverja mið-
stýrða stofnun sem á að heita Verð-
lagsstofa skiptaverðs til að leysa
vandamálið fyrir sig. Einnig á að
stofna aðra miðstýrða stofnun sem á
að heita Kvótaþing með tilheyrandi
kostnaði til að leysa fiskverðsmálið.
Undirritaður telur að
samningsaðilar verði að
skýra betur út hvað
ákvæðið „hæsta fisk-
verð“ þýðir í kjara-
samningi. Ef aðilar geta
það ekki þá á að taka
þetta ákvæði út úr
kjarasamningi sjó-
manna og útvegsmanna.
í þriðja lagi var skýrt
tekið fram að forsenda
fyrii' miðlunartillögunni
væri að frumvarpsdrög
í áliti nefndar um kjara-
deilu sjómanna og út-
vegsmanna frá mars
1998 verði að lögum á
löggjafarþingi
1997-1998. Hefði tillag-
an verið samþykkt voru útvegsmenn
einnig að samþykkja frumvörpin. I
þessum frumvöi’pum vora, eins og að
framan greinir, tillögur um Verð-
lagsstofu og Kvótaþing sem ekki er
hægt að sættast á fyrr en samnings-
aðilar geta skilgreint ákvæðið í
kjarasamningnum um „hæsta gang-
verð“ og þá er hægt að meta hvort
nauðsynlegt sé að stofna þessar mið-
stýrðu ríkisstofnanir. Þriðja atriðið í
frumvarpsdrögunum er bein árás á
atvinnurétt útgerðarmanna og
hreint með ólíkindum að segja að út-
vegsmenn séu skammsýnir að sam-
þykkja það ekki. í þessu atriði er
sagt að ef skip veiðir ekki 50% af
aflaheimildum sínum á hverju ári þá
missi það allan rétt sinn á fiskveið-
um í íslenski'i fiskveiðilögsögu. Ef
það gerðist að skip veiddi ekki sinn
kvóta vegna tímabundinnar veiði-
tregðu í einni tegund, eða skipið bil-
ar þegar 5 mánuðir eru eftir af
kvótaárinu og þá er skipið ekki búið
að veiða nema 40% af sínum afla-
heimildum, þá er það búið að missa
allan sinn rétt til að veiða í íslenskri
fiskveiðilögsögu. Svona refsiákvæði
á ekkert sér líkt í íslensku réttarfari.
Nær væri að leyfa aðeins flutning á
50% af aflaheimildum af hverju
skipi. Ef skip veiðir ekki 50% af sín-
um aflaheimildum þá fellur sá kvóti
niður það árið.
Inngi-ip stjórnvalda í kjaradeilur
eru mjög varasamar og krefjast mik-
illar varfærni og yfirburða þekking-
ar. í þessari kjaradeilu virðist sem
stjórnvöld hafi ekki kynnt sér málið
nógu vel og komið með tillögur sem
eru vanhugsaðar og óvandaðar. Sem
betur fer eiga þegnar þessa lands
rétt til að hafna eða samþykkja miðl-
unartillögur bæði launþegar og at-
vinnurekendur. I þessu tilfelli höfn-
uðu atvinnurekendur miðlunartillög-
unni með miklum meii’ihluta. Það er
ábyrgðarleysi og rangt af stjórnvöld-
um að segja að útgerðarmenn sé
skammsýnir með því að samþykkja
ekki miðlunartillöguna sem er eins
óvönduð og raun ber vitni.
Höfundur er útgerðarmaður.
Hvers vegna NEI
við miðlunartillögu?
Guðmundur
Kristjánsson
Stingsög
JSEP500
• 500W
ORMSSONHF
Lágmúia 8 • Sími 533 2800
Rafhlöðuborvél • PES12T ftílas CopCO
•Tvær rafhlööur hhhh
• 31,7Nm»13mm patróna
Rafhlöðuborvél • PES14,4T Slipirokkur • AG1500/125
•Tvær raffilöður »125 mm skifa
• 38Nm«13mm patróna • 1500 W
nBBERHJEPHTReykjavík Ellingsen. Verbúðin, Hafnarfiröi Vesturland: Málningarþjónustan Akranesi. Blómsturvellir, Hellissandi. Guöni Hallgrlmsson Grundarfirði. ÁsubúB, Búöardal. Vestfirðir: Geirseyjarbúðin,
patrekSfiröi. RafverK, Bolungarvik. Straumur, (safiröi. NorAurland: Kf. Húnvetninga, Blönduósi. Skagfiröingabúð Byggingav. Sauöárkróki. KEA, Akureyri. KEA, Dalvík. KEA, Ólafsfiröi. KEA, Siglufiröi. Kf.
Þingeyinga, Húsavík. Austurland: Sveinn Guðmundsson, Egilsstöðum. Verslunin Vfk, Neskaupstað. Kf. Vopnfiröinga. KASK, Djúpavogi. KASK, Höfn. Suöurland: Árvakinn, Selfossi. Rás, Þorlákshöfn. Klakkur, Vik. Brimnes,
" ‘ - . . ......... “rindavlk.
Vestmannaeyjum. Reykjanes: Stapafell, Keflavik. Rafborg
UMBOÐSMENN