Morgunblaðið - 24.03.1998, Blaðsíða 40

-«*40 ÞRIÐJUDAGUR 24. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
N eðanj ar ðarstokkur
við Miklatún og
almannahagsmunir
FYRIRÆTLANIR
meirihluta R-listans í
borgarstjórn Reykja-
víkur um að grafa
Miklubrautina niður í
göng frá Reykjahlíð að
Snorrabraut hafa verið
til umræðu á ný að und-
anfömu, m.a. í tengsl-
um við nýafstaðið próf-
kjör R-listans. Guðrún
Agústsdóttir, forseti
borgarstjórnar, segir
að þessar áætlanir séu
hluti af „grænni og rót-
tækri“ stefnu R-listans
í skipulags- og umferð-
armálum.
í grein eftir undirrit-
Olafur F.
Magnússon
aðan hér í Morgunblaðinu 6. sept-
ember sl. undir heitinu „Örugg um-
ferð frá Gullinbrú að Miklatorgi"
voru þessar áætlanir gagnrýndar og
lögð áhersla á nauðsyn þess að
tryggja greiða umferð vestur um
borgina. En það verður einnig að
.mæta vanda íbúa við vestasta hluta
“^Miklubrautar. Hér á eftir er ætlun-
in að gera grein fyrir heppilegri
lausnum á þessum vanda en tillögur
R-listans gera ráð fyrir.
Dýr og óraun-
sær valkostur
Gerð neðanjarðarganga við
Miklatún kostar meira fé en gerð
mislægra gatnamóta á mótum
Miklubrautar og Kringlumýrar-
brautar. Sjálfstæðismenn í borgar-
stjóm Reykjavíkur styðja eindregið
'síðarnefndu aðgerðina en hafna um
leið neðanjarðarstokk R-listans við
Miklatún, sem þeir telja hvorki hag-
kvæma né heppilega lausn á há-
vaðamengun við Miklubraut. Sú
framkvæmd er ekki líkleg til að
minnka loftmengun á svæðinu,
nema að litlu leyti, og útheimtir
uppsetningu stórra útblásturs-
stokka frá neðanjarðargöngunum.
Mengunin verður þrátt fyrir þetta
vafalítið meiri en áður fyrir þá öku-
menn, sem ekki komast hjá að aka
eftir fyrirhuguðum neðanjarðar-
stokk. Sú framkvæmd er ekki held-
ur til þess fallin að leysa umferðar-
vanda, enda ekki ætlunin. Eftir sem
áður yrðu tvær akreinar í hvora átt,
*Hþ.e. í vestur og austur, eftir Miklu-
brautinni. Slíkt fær
ekki staðist til lengdar,
sérstaklega þar sem R-
listinn vill ekki leggja
veg um sunnanverða
Öskjuhlíð, svokallaðan
Hlíðarfót. En það er
einmitt forsenda þess,
að hægt sé að vernda
útivistarsvæðið sunnan
Öskjuhlíðar fyrir lagn-
ingu akbrautar, að um-
ferðarrýmd sé aukin til
vesturs eftir Miklu-
brautinni. R-listinn hef-
ur neitað að horfast í
augu við þessar stað-
reyndir.
Heppilegri valkostir
En hvað er þá til ráða? Að mínu
mati er mun heppilegra að leysa
vandamál íbúa við vestasta hluta
Miklubrautar með því að borgin
kaupi húsnæði þeirra í áfóngum,
heldur en að grafa Miklubrautina
Fyrirhugaður neðan-
jarðarstokkur R-listans
við Miklatún, segir
Ólafur F. Magnússon,
samrýmist ekki al-
mannahagsmunum.
niður í göng að hætti R-listans.
Þennan kostnað þyrfti ríkisvaldið
að bera einnig að nokkru leyti. Ekki
er eðlilegt, að Reykjavíkurborg
komi hér ein að málum, því Mikla-
brautin er þjóðvegur í þéttbýli og
nauðsynlegar framkvæmdir við
þessa umferðaræð eiga að greiðast
af ríkissjóði. Röskun á íbúðarbyggð,
sem af því hlýst, á því að greiðast af
rfldnu að hluta.
Með kaupum opinberra aðila á
húsnæði við Miklubraut eru íbúar
þar ekki lengur bundnir húseignum
sínum í nokkurs konar átthagafjötr-
um. Sumir íbúanna vilja ekki flytja
burt fyrir nokkra muni. Það er
skoðun mín, að þeir eigi ekki heimt-
ingu á því, að farið sé í milljarða
framkvæmdir til þess eins að draga
úr hávaðamengun. Að mínu mati
samrýmist það ekki almannahags-
munum, en sjálfsagt er að kanna
aðrar og heppilegii leiðir.
íbúar Reykjavíkur munu héreftir
sem hingað til þurfa að aka eftir
Miklubrautinni til að komast leiðar
sinnar um borgina. Fjöldi fólks hef-
ur lýst þeirri skoðun, að það telji
hvorki nauðsynlegt né skynsamlegt
að grafa Miklubrautina niður í
göng, þannig að aka þurfi eftir
nokkurs konar púströri meðfram
Miklatúni. Ymis önnur hætta en
loftmengun steðjar að í svo fjölförn-
um göngum.
Ekki þarf að fjarlægja mörg hús
við vestasta hluta Miklubrautar til
að bæta megi núverandi ástand
verulega. Niðurrif húsa getur átt
sér stað í áföngum samfara til-
færslu á Miklubrautinni. Með yfir-
veguðum og ábyrgum vinnubrögð-
um má fmna bæði heppilegri og
hagkvæmari lausn á vanda íbúa við
Miklubraut en nú er í umræðunni.
Brýnna aðgerða þörf
Hávaðamengun í íbúðum við vest-
asta hluta Miklubrautar er slík, að
þörf er á skjótum aðgerðum til að
draga úr henni. Strax þarf að hefj-
ast handa við að bæta hljóðeinangr-
un húsa á þessu svæði. Þessu er
hægt að fylgja eftir með tilfærslu á
Milkubrautinni og gerð hljóðvarn-
armúrs. Hér er þó aðeins um tíma-
bundnar úrlausnir að ræða að minu
mati en það gildir raunar einnig um
hina rándýru aðferð R-listans, að
grafa Miklubrautina niður í stokk.
Slík framkvæmd á því aðeins rétt á
sér að hún auki núverandi flutn-
ingsgetu Miklubrautarinnar úr
tveimur í þrjár akreinar í hvora átt
vestur fyrir Miklatorg. Það þýðir
ekki fyrir R-listann að halda þvi til
streitu, að „auka ekki umferðar-
rýmd vestan Elliðaáa", eins og gert
er ráð fyrir í núverandi aðalskipu-
lagi. Ein augljós afleiðing þessa
skipulags verður flöskuháls í um-
ferðinni á mótum Kringlumýrar-
brautar og Miklubrautar, sem verð-
ur sýnu verri en núverandi umferð-
arteppa við Gullinbrú.
Sjálfstæðismenn vilja tryggja
greiðari og öruggari umferð vestan
Kringlumýrarbrautar í framtíðinni
og leggja áherslu á gerð mislægra
gatnamóta á mótum Kringlumýrar-
brautar og Miklubrautar á næsta
kjörtímabili. Að mínu mati eru þess-
ar framkvæmdir mun brýnni og
arðbærari en fyrirhugaður neðan-
jarðarstokkur við Miklatún. Ég
vænti þess að borgarbúar séu sam-
þykkir þeirri skoðun.
Höfundur er læknir og varaborgar-
fulltrúi í Reykjavík.
Um túlkun og
millifærslur
ROBERT Rowt-
hom, hagfræðiprófess-
or frá Cambridge, vann
á dögunum skýrslu fyr-
ir Samtök iðnaðarins.
Undirritaðir hafa gert
athugasemdir við
ákveðnar tillögur sem
þar koma fram. Af því
tilefni ritaði Rowthorn
grein í Morgunblaðið
17. mars síðastliðinn.
Þar sakar hann undir-
ritaða um að rangtúlka
þau orð sín að auð-
lindaskattur á íslensk-
an sjávarútveg hefði
„neikvæð áhrif á út-
gerðarfyrirtæki og til-
tekna útgerðarbæi". Lítum á sakar-
giftir. Við skýrðum fyrrgi’eind orð
Rowthorns á þann hátt að hann
tæki undir þá viðteknu og rökréttu
skoðun að nýr skattur á sjávarútveg
hefði neikvæð áhrif í þeim byggðum
landsins sem styðjast aðallega við
útgerð. Lesendur Morgunblaðsins
geta sjálfír dæmt um hvort skiln-
Rowthorn staðfestir,
segja Illugi Gunnarsson
og Orri Hauksson, að
líklega muni auðlinda-
skattur hafa neikvæð
áhrif á útgerðarbæi.
ingur okkar byggist á útúrsnúningi
eða er óeðlilegur á einhvem hátt.
Bakdyraleið frá eigin ummælum
Rowthorn skýrir brigslyrði sín
með því að undirritaðir gefi því ekki
gaum hvernig hann hyggst verja
skattfénu. Þar er fyrst til að taka að
í greinargerð Rowthorns kemur
skýrt fram að það sé ekki viðfangs-
efni hans að fjalla um hvemig tekj-
unum af hinum sveiflukennda skatt-
sjóði verði varið (e. „It is beyond
the scope of this paper to discuss
how these disbursements should be
organised and who should receive
them,“ bis. 46). Hitt skiptir mestu
að Rowthorn segir sjálfur í viðtali
við Morgunblaðið að skattur á sjáv-
arútveginn muni sennilega hafa nei-
kvæð áhrif á tiltekna útgerðarbæi.
Illugi
Gunnarsson
Orri
Hauksson
Skráðu húsnæðið þitt hjá Leigulistanum þér að kostnaðarlausu. Með
aðeins einu símtali er húsnæðið þitt komið á skrá hjá okkur og þar með
ert þú komin(n) ( samband við fjölda leigjenda. Skráðu (búðina núna
áður en hún losnar og komdu í veg fyrir að hún standi auð og arðlaus.
Skráning í síma 511-1600
EIGULISTINN
LEIGUMIÐLUN
Skipholti 50B, • 105 Reykjavik
Það er síðan önnur umræða hvemig
hann hyggst bæta þeim upp þann
skaða. Rétt eins og það er vart
rangfærsla að halda fram að nýr
bókaskattur yi-ði aðallega borinn af
bókaunnendum og bókaútgefend-
um. Annað er hvort tap þeirra væri
bætt með því að stofna sjóða- og
millifærslukerfi. Kjarni þessarar
umræðu er að Rowthorn staðfestir í
grein sinn þann 17. mars fyrri um-
mæli sín um að útgerðarbæirnir
verða fyrir skaða ef skatturinn
verður lagður á. Flóknara er málið
ekki.
Gömlu millifærslurnar
endurlífgaðar?
Undirritaðir eru sammála Row-
thorn um að auðlindaskattur hefði
neikvæð áhrif á tiltekna útgerðar-
bæi. Við höfum þvi lengi óttast að
álagning slíks skatts kallaði á um-
fangsmikið sjóða- og millifærslu-
kerfi. Rowthorn styrkir þennan illa
grun okkar þegar hann segir að í
framhaldi álagningar hins nýja
skatts geti útgerðarbæir „fengið í
sinn hlut bætur frá ríkinu". En telja
íslendingar rétt að ganga þessa
braut á ný? Braut millifærslna,
bótakerfis, opinbema sveiflusjóða
og handstýringar? Það væri fróð-
legt að vita hvort forustumenn ís-
lenskra iðnfyrirtækja telja talað í
sínu nafni þegar slík hagstjórn
byggð á stjórnlyndi er boðuð. Und-
irritaðir hafa fyrst og fremst gagn-
rýnt ofangreindar sjóða- og mið-
stýringarhugmyndir Rowthom,
sem minna um flest á fiskveiði-
stjórnun Evrópusambandsins. Vill
einhver gera sjávarplássin á íslandi
að styrkþegum opinberra nefnda?
Ánægjuleg heimsókn
Samtökum iðnaðarins ber að
þakka fyrir að bjóða Rowthorn
hingað til lands. Koma slíkra manna
hefur jafnan bætandi áhrif á efna-
hagsumræðu hér á landi, jafnvel
þótt menn séu ekki ætíð sammála
um einstök atriði. Rowthorn hefur
bent á að auðlindaskattur hafi „nei-
kvæð áhrif á útgerðarfyrirtæki og
tiltekna útgerðarbæi“. Ekki eru í
sjónmáli mótmæli við þessum aug-
ljósu sannindum, eins og stundum
hefur borið á áður. Eins rakti hann
að „sambúð sjávarútvegs, iðnaðar
og þjónustu á Islandi hefur verið
blómleg". Þessi yfirlýsing er stór-
merkileg. Margoft hafa talsmenn
auðlindaskatts heyrst halda fram að
íslenskur iðnaður líði fyrir sambúð
við sjávarútveg. Undirritaðir hafa
ásamt öðrum mótmælt slíkum full-
yrðingum. Nú hefur hagfræðingur í
boði Samtaka iðnaðarins fullyrt að
hinn meinti sambýlisvandi sé stór-
lega ýktur, svo ekki sé fastar að orði
kveðið. Umræðan um áhrif auð-
lindaskatts hefur með komu Rowt-
horns tekið stórstígum framförum.
Nú þarf ekki að deila frekar um
fyrrgreindar staðreyndir. I staðinn
er hægt að skiptast á skoðunum um
stefnumarkandi atriði. Svo sem
hvort beita eigi frjálslyndi eða
stjórnlyndi við efnahagsstjóm.
Illugi er hagfræðingur, Orri er
verkfræðingur.