Morgunblaðið - 28.05.1998, Blaðsíða 1

104 SIÐUR B/C/D
STOFNAÐ 1913
118. TBL. 86. ÁRG. FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Mikið umrót á rússneskum verðbréfamarkaði
Seðlabankinn þre-
faldar vexti sína
Reuters
Síðbúin jómfrúrferð
STÆRSTA farþegaskip í heimi,
Grand Princess, hélt upp í jómfrúr-
ferð sína frá Istanbúl í gær. Ferðin
frá Southampton á Englandi átti að
verða frumraunin, en vegna þess
að ekki hafði verið fyllilega gengið
frá öllu um borð var þeirri ferð
aflýst og byrjað upp á nýtt í Istan-
búl. Borgarbúar þar höfðu ekki séð
annað eins. „Þetta er fallegt, en
bara fyrir þá ríku,“ sagði Ayhan
Ates, skrifstofumaður í borginni.
Skipið er 109.000 tonn og í eigu
P&O skipafélagsins breska og verð-
ur fyrst haldið til Barcelona, með
viðkomu í Feneyjum og Monte
Carlo. Þótt þetta skip sé ólíkt fyrri
tíma farþegaskipum að því leyti að
það er aðeins með eitt farrými er
farmiðinn dálítið í dýrari kantinum.
Siglingin til Barcelona kostar ríf-
lega 300.000 krónur í ódýrasta
klefanum. Gisti menn glæstustu
híbýlin kostar það hátt í 800.000
krónur - en þá hafa þeir þó þrjú
sjónvarpstæki í klefanum.
Grand Princess var smi'ðuð í
Fincantieri-skipasmíðastöðinni á
Itahu og er þetta dýrasta skip sem
smíðað hefur verið, kostaði ríflega
þrjátíu miHjarða króna. Það ber
2.600 farþega og á því er 1.150
manna áhöfn. Skipið er skráð í
Líberíu.
Moskvu. Reuters.
SEÐLABANKI Rússlands þre-
faldaði vexti sína í gær til að freista
þess að verja rúbluna sem hefur
veikst vegna fjármálaki-eppunnar í
landinu. Rússneska verðbréfavísital-
an RTS lækkaði um 10,5% og hefur
ekki verið jafn lág í eitt og hálft ár
þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir stjórn-
valda til að vinna sig út úr kreppunni
og sefa rússneska fjárfesta.
„Með þessu hafa þeir sagt að nú sé
nóg komið og þeir ætli að verja
rúbluna hvað sem það kostar,“ sagði
David McWiiliams, breskur sér-
fræðingur í rússneskum fjármálum,
um vaxtahækkun seðlabankans.
Sergej Kíríjenko, forsætis-
ráðherra Rússlands, áréttaði að
stjórnin hefði ekki í hyggju að lækka
gengi rúblunnar þótt nokkur rúss-
nesk dagblöð hefðu varað við því að
gengisfelling væri óhjákvæmileg.
Tæpri klukkustund áður en seðla-
bankinn tilkynnti vaxtahækkunina
var skýrt frá því að Borís Jeltsín for-
seti hefði boðað Kíríjenko, Míkhaíl
Zadornov fjármálaráðherra og
Sergej Dúbínín seðlabankastjóra til
skyndifundar í Kreml í dag til að
ræða kreppuna.
Þetta er mesta eldraun Kíríjenkos
frá því hann tók við embætti forsæt-
isráðherra fyrir rúmum mánuði og
gengisfelling gæti orðið vatn á myllu
kommúnista og bandamanna þeirra
sem hafa undirbúið tilraun til að
höfða mál á hendur Jeltsín til
embættismissis.
Varað við gengisfellingu
Endurfjármögnunarvextir seðla-
bankans voru hækkaðir úr 50% í
150% og þeir hafa ekki verið jafn há-
ir frá því í febrúar 1996. í vikunni
sem leið voru þessir vextir aðeins
30%. Almennt er litið á þá sem tæki
til að verja rúbluna og þeir eru hafð-
ir til viðmiðunar um vexti ríkisvíxla
sem hækkuðu úr 61% í um 80% í
gær.
„Rússneska stjórnin hefur sent út
hjálparbeiðni og undirbýr gengis-
fellingu," sagði í forsíðufyrirsögn
dagblaðsins Nezavísímaja Gazeta,
sem er í eigu Borís Berezovskís,
áhrifamikils kaupsýslumanns í
Moskvu. Nokkur dagblöð tóku í
sama streng, þeirra á meðal
Kommersant, sem hvatti aimenning
til að kaupa dollara eða leggja spari-
fé sitt inn á gjaldeyrisreikninga.
Blaðið ráðlagði lesendum sínum að
skipta við trausta banka þar sem
óhjákvæmilegt væri að kreppan
hefði áhrif á bankana, einkum þá
litlu og meðalstóru.
Michel Camdessus, framkvæmda-
stjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
(IMF), sagði þó í gær að of mikið
væri gert úr vandanum og að að-
gerðir stjórnarinnar í peningamálum
hefðu borið verulegan ái-angur.
Verkfóll
í Noregi?
Ovissa um úrslit atkvæðagreiðslu Dana um Amsterdam-sáttmálami
RÍKISSÁTTASEMJARI Noregs,
Reidar Webster, reyndi fram eftir
nóttu að afstýra víðtæku verkfalli
opinberra starfsmanna sem átti að
hefjast í dag. Sáttasemjarinn lagði
fram miðlunartillögu laust fyrir
miðnætti eftir að fulltrúar opinberra
starfsmanna og viðsemjendanna
höfðu setið á ströngum fundum í all-
an gærdag.
Webster kvaðst vona að a.m.k.
nokkur stéttarfélaganna myndu
samþykkja miðlunartillöguna, en
búist var við að niðurstaða fengist
ekki fyiT en undii- morgun.
Verði af verkfóllunum munu þau ná
til um 26.000 bæjar- og ríkisstarfs-
manna í öllu landinu og þar af til rúm-
lega 7.700 í Ósló. I höfuðborginni
munu verkföllin hafa þau áhrif, að
skólum og leikskólum verðui- lokað,
engin umferð verður um Óslóarhöfn
og engar lestarferðir innan borgar,
söfnum verður lokað og starfsemi
sjúkrahúsa mun dragast saman.
Keuters
POUL Nyrup Rasmussen, forsætisráðherra Danmerkur, færði vegfarendum í miðborg Kaupmannahafnar
rósir í gær þegar hann spjallaði við þá um þjóðaratkvæðagreiðsluna í dag um Amsterdam-sáttmálann.
Hætta talin á
götuóeirðum
Kaupnumiiahufn. Morgunblaðid.
SÍÐUSTU skoðanakannanir benda
til þess að Amsterdam-sáttmáli Evr-
ópusambandsins verði samþykktur
með öruggum meirihluta í þjóðarat-
kvæðagreiðslunni sem fram fer í
Danmörku í dag. I könnununum
sögðust 50% kjósenda hlynnt sátt-
málanum, 34% á móti og 16%
óákveðin.
Hins vegar bendir allt til þess að
mun meira skrið sé í nei- en já-átt-
ina og kosningaúrslit hafa áður sýnt
að Danir virðast oft segja eitt en
gera annað þegar í kjörklefann kem-
ur. Það er næstum hefð fyrir óeirð-
um á Norðurbrú í Kaupmannahöfn
þegar greidd eru atkvæði um Evr-
ópusamstarfíð og því verður allmik-
ill viðbúnaður þar í kvöld.
Það er mörgum í fersku minni frá
því í þingkosningunum í vetur að
Uffe Ellemann-Jensen, þáverandi
leiðtogi Venstre, lét mynda sig fyrir
kosningarnar, þar sem hann skálaði
fyrir sigri hægriflokkanna á grund-
velli skoðanakannana, sem eindreg-
ið bentu til stjórnarskipta. En á
kjördag kom annað í Ijós og því
velta menn því fyrir sér hvort
skoðanakannanimar nú séu jafn
óáreiðanlegar og þá. Það vekur at-
hygli hve margir kjósendur ein-
dreginna stuðningsflokka sáttmál-
ans virðast ætla að greiða atkvæði á
móti honum ef mai-ka má kannanir.
Tortryggni á að Evrópusamstarf-
ið skerði fullveldi Dana og danska
velferðarkerfið virðast helstu rök
andstæðinga sáttmálans, en áfram-
haldandi áhrif Dana á Evrópuvett-
vanginum eru helstu rök stuðnings-
manna.
Þegar Edinborgar-samkomulagið
svokallaða, sem gaf Dönum ýmsar
undanþágur frá Maastricht-sátt-
málanum, var samþykkt 18. maí
1993 urðu snörp átök á Norðurbrú
og lögreglan skaut þá á mótmæl-
endur. Þess vegna verður töluverð-
ur viðbúnaður þar í kvöld þar sem
hverfið er miðstöð ungmennahópa
sem vinna stundum skemmdarverk
á bankabyggingum þegar eitthvað
kemur upp á.
■ Ábyrgð eða áhrifaleysi/26
Ráðgjafar
Clintons
beri vitni
Washington. Reuters.
ALRÍKISDÓMARI í Wash-
ington úrskurðaði í gær að
tveir af helstu ráðgjöfum
Bills Clintons Bandaríkjafor-
seta væru ekki undanþegnir
vitnaskyldu vegna rannsókn-
ar Kenneths Starrs saksókn-
ara á ásökunum um að for-
setinn hefði haldið við fyrr-
verandi starfsstúlku í Hvíta
húsinu og fengið hana til að
bera ljúgvitni um samband
þeirra.
Ráðgjafarnir tveir, Bruce
Lindsey og Sidney Blumen-
thal, höfðu skírskotað til
friðhelgi forsetaembættisins
og sagt að þeir gætu ekki
borið vitni um samtöl sín við
forsetann þar sem þeir væru
bundnir trúnaði við hann.
Dómarinn, Norma Holloway
Johnson, hafnaði þeim rökum.
Kynferðislegt samband
gefið til kynna
Lögfræðingur Monicu
Lewinsky, sem forsetinn er
sagður hafa verið í tygjum við,
hefur skrifað Starr bréf þar
sem hann gefur til kynna að
hún hafí haldið við forsetann.
„Til hamingju, Starr!“ skrifaði
hann. „Vegna harðneskjulegr-
ar óvirðingar þinnar við
stjórnarskrárbundin réttindi
kann þér að hafa tekist að af-
hjúpa kynferðislegt samband
tveggja fullorðinna einstak-
linga.“
Lögfræðingui-inn, William
Ginsburg, neitaði því þó í sjón-
varpsviðtali að hann ætti þama
við Clinton eða Lewinsky.