Morgunblaðið - 12.11.1998, Blaðsíða 4

FIMMTUDAGUR 12. NOVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
*
Olafur Arnalds tekur við nor-
rænu umhverfisverðlaununum
Ósló. Morgunblaðið.
EYÐIMERKURMYNDUN er ekki
aðeins hitabeltisfyrirbæri, heldur er
íslenskur uppblástur af sama toga.
Niðurstöður dr. Ólafs Arnalds úr
verðlaunaverkefni hans, „Jarðvegs-
vernd“, hafa því alþjóðlega skír-
skotun, enda eru hann og sam-
starfsmenn hans aufúsugestir á
alþjóðlegum ráðstefnum um jarð-
vegseyðingu til að miðla íslenskri
reynslu.
I gær tók Ólafur við norrænu um-
hverfísverðlaununum fyrir verkefn-
ið, en hann leggur mikla áherslu á
að verðlaunin séu ekki persónuleg
viðurkenning, heldur viðurkenning
til rannsóknarhópsins, sem hann
hefur veitt forstöðu. Eftir að lesa
landið stendur hugur hans nú til
verkefnis, þar sem stefnt yrði að því
að afla upplýsinga um nytjaland.
Ólafur vinnur hjá Rannsókna-
stofnun landbúnaðarins. Með hon-
um í Ósló var einnig kona hans, Ása
Lovísa Aradóttir, sem starfar hjá
Landgræðslu ríkisins og fæst meðal
annars við að þróa aðferðir við land-
græðslu. Árangur þess starfs mun
væntanlega nýtast til að græða
svæðin, sem maður hennar og sam-
starfsmenn hans hafa kortlagt.
Vigdís tilnefndi Ólaf
Verkefni til verðlaunanna eru
ýmist send inn eða tilnefnd og það
var Vigdís Finnbogadóttir, íyrrver-
andi forseti, sem tilnefndi verkefni
Ólafs. Ólafur segist henni mjög
þakklátur, ekki aðeins fyrir tilnefn-
inguna, heldur íyrir hve hún hafí
alla tíð sýnt verkefni hans mikinn
áhuga og þannig veitt sér mikinn
stuðning. Alls voru send inn
110-120 verkefni og úr þeim hópi
var verkefnið um „Jarðvegsvernd"
valið. „Verkefnið fólst í því að lesa
landið,“ segir Ólafur, en fyrir þá
sem óvanir eru slíkum lestri bætir
hann við að tilgangurinn hafi verið
að þróa aðferðir til að kortleggja
landrof og koma á framfæri að-
gengilegum upplýsingum um það.
„Fyrsta stigið var kortlagning, en
síðan tók við að koma upplýsingun-
um á framfæri, þannig að bæði yfir-
völd og almenningur gæti gengið að
þeim.“
90 ára reynsla
Það er of algengt að rannsóknanið-
urstöður lendi niðri í skúffu, en það
átti ekki að gerast í þessu tilfelli.
„Við höfum lagt ofuráherslu á kynn-
ingu. Bæklingnum „Að lesa iand“
var dreift í tólf þúsund eintökum og
hann er nú meðal annars notaður í
kennslu," segir Ólafur. Liður í
þessu átaki eru vefsíður, þar sem ís-
lenska útgáfu er að fínna á slóðinni
www.rala.is/kvasir.
„Islendingar hafa tækni, þekk-
ÓLAFUR Arnalds tekur við verðlaununum úr hendi Berit Brörby forseta Norðurlaiidaráðs.
Athöfnin fór fram í heimskautaskipinu Fram í höfninni í Ósló.
Scanfoto
ingu og reynslu á sviði landrofs,
sem fá lönd hafa,“ segir Ólafur og
minnir á að Landgræðsla ríkisins sé
90 ára og ein elsta stofnun af sínu
tagi í heimi. íslendingar hafa því
miklu að miðla á þessu sviði á
alþjóðavettvangi.
Ólafur rifjar upp að í fyrra var
haldin alþjóðleg ráðstefna um jarð-
vegsrof á Islandi. „Það var óneitan-
lega táknrænt að sjá bæði Kínverja
og Mongóla standa úti í miðri ís-
lenskri eyðimörk," segir Ólafur.
„Erlendum vísindamönnum, til
dæmis frá Eritreu eða Eþíópíu,
finnst undarlegt að sjá íslenskar
eyðimerkur, því þeir vita að við bú-
um við auð og þekkingu, en samt
eru eyðimerkur hér. I þeirra huga
væri lausnin að hafa pening, en hér
vantar greinilega skilning. Það
vantar að samfélagið fari að taka
ábyrgð á landinu.“
Ábyrgð í stað ásakana
Umræða um uppblástur á íslandi
hefur löngum snúist um hverjum
hann sé að kenna. Ólafur segist
þreyttur á þeirri umræðu. „Lands-
menn allir þurfa að axla ábyrgð á
landinu. Það skilar engu að kenna
sauðkindinni og bændum um,“ segir
hann. „Það sem þarf til eru breytt
lög, sem ganga út frá banni á að
nýta auðnir eða land í mjög slæmu
ástandi og það á þá við um stóran
hluta hálendisins. I öðnx lagi þarf að

styðja við þá sem vinna við að bæta
landkosti og hjálpa þeim að gerast
vörslumenn landsins. Þá þurfa að
vera til miklu betri upplýsingar um
nýtanlegt land.“
Og þá er komið að næsta verkefni
Ólafs, sem á að fjalla um nytjaland.
„Hugmyndin er að afla upplýsinga
um bújarðir landsins, nytjalandið,
og styðja þá um leið við þá, sem
vilja nýta landið á ábyrgan hátt.“
Verkefnið hefur verið kynnt og von-
ir standa til að geta hafið verkið á
næsta ári, ef ríkisstjóm íslands
samþykkir fjárveitingar til verkefn-
isins.
Fimm
megavatta
borhola við
Kröflu
NÝJASTA borholan sem
lokið hefur verið við að
bora á jarðhitasvæðinu við
Kröflu gefur af sér 5 mega-
vatta afköst og að sögn Ás-
gríms Guðmundssonar
jarðfræðings hjá Orkustofn-
un hefur holan nú blásið í
um hálfan mánuð.
Hann sagði óvíst hvenær
borholan yrði tekin í gagn-
ið, en eftir á að prófa hana
endanlega og athuga gæði
gufunnar, sem hann segir
líta út fyrir að vera viðun-
andi.
„Þetta var hola 32 sem
við vorum að bora, en þetta
hefur gengið mjög vel eftir
að byrjað var að bora fyrir
seinni vélina. Menn þekktu
þá svæðið orðið vel og það
var farið að jafna sig
nokkuð eftir umbrotahrin-
una sem var frá 1975 til
1984,“ sagði Ásgrímur.
Hann sagði frekari bor-
anir ekki framundan við
Kröflu á næstunni en þar
væri nú unnið að frágangi.
„Það tekur auðvitað alltaf
einhvern tíma að ganga
endanlega frá öllum hlut-
um, en sennilega ætti nú að
vera komin nægileg gufa til
að keyra þetta allt saman,“
sagði Ásgrímur.
Flugfélagið Atlanta fékk ekki heimild til flugs inn
í rússneska eða kínverska lofthelgi
Ekkí var sótt um
leyfí nógu snemma
LJÁÐB ÞEIM EYRA
í kvöld á Súfistanum
í Bókabúð Máls og menningar
ævisögur

Gylfi Gröndal: Þorvaldur Guðmundsson
í Síld og fisk - Saga athafnaskálds
Jakob F. Ásgeirsson: Pétur Ben. - Saga Péturs
Benediktssonar sendiherra og bankastjóra
Jón Múli Árnason: Þjóðsögur II
Már Jónsson: Ævisaga Árna Magnússonar
Sveinn Skorri Höskuldsson:
Svipþing - minningarþættir
Aðgangur ókeypis - Hefst kJ. 20.30
Mál og mennlng • Laugavegl 18 • Sími 515 2500
ATLANTA sótti ekki nógu snemma
um heimild til flugs inn í kínverska
lofthelgi og lendingar í Peking,
samkvæmt upplýsingum sem Morg-
unblaðið hefur aflað sér frá Kína.
Félagið ráðgerði að fljúga þangað
frá Islandi með millilendingu í
Moskvu í fyrradag með 234 farþega.
Sækja ber um slíkt leyfí með minnst
15 daga fyrirvara og umsókn þeirra
barst kínverskum loftferðayfírvöld-
um fyrst á þriðjudagsmorgni.
Samkvæmt frétt frá Atlanta í
gær neituðu rússnesk yfirvöld
félaginu einnig um lendingarleyfi í
Moskvu eftir að ljóst var að félaginu
yrði ekki heimilað flug til Kína. Seg-
ir í fréttinni að engin ástæða hafi
verið gefin fyrir neituninni af hálfu
Rússa og þrátt fyrir að sendiráð
Rússlands hér og utanríkisráðu-
neytið hafi beitt sér í málinu hafi
það engan árangur borið.
Þegar umsókn írá Atlanta barst
kínverskum yfirvöldum á þriðjudag
fékkst hún afgreidd með hraði
meðal annars vegna vinsamlegra
samskipta við Island og fékkst leyfi
til að lenda í Tianjin, borg í 140 km
fjarlægð frá Peking en þangað er
leiguflugvélum iðulega stefnt. Hefði
umsóknin borist nógu snemma er
talið að leyfi hefði fengist til lend-
ingar í Peking.
Mistök cmbættismanna í Peking
Hafþór Hafsteinsson, flugrekstr-
arstjóri Atlanta, sagði að ástæðu
þess að þota félagsins fékk ekki
heimild til lendingar í Moskvu á
leiðinni til Peking með 234 farþega
á vegum Úi'vals-Útsýnar mætti
rekja til mistaka embættismanna í
Peldng. Lendingarleyfi í Moskvu
hefði upphaflega legið fyrir en síðan
fallið niður vegna mistakanna. Þota
félagsins flaug til London og þaðan
verður flogið með farþegana til
Peking í dag með þotum British
Airways og Lufthansa. Hafþór
sagði að Atlanta myndi hafa ein-
hvern kostnað af þessu en ekki væri
búið að taka hann saman.
,Við voram búnir að fá lendingar-
leyfi hjá Rússunum. Síðan neituðu
Kínverjamir og þegar Rússamir
áttuðu sig á því drógu þeir sína
heimild sjálfkrafa til baka.
Ástæðan fyrir því að Kínverjar
synja okkur um lendingarheimild er
sú að sérstök tengiskrifstofa í Pek-
ing fyrir erlend flugfélög, sem tekur
við öllum umsóknum um flug til
landsins og kemur þeim áfram í
kerfinu, lét hjá líða að senda hana
til flughersins. Var hún einungis
send flugmálastjóminni en ekki
hemum sem er nauðsynlegt líka því
hann stjórnar allri flugumferð yfir
Kína og þarf því að samþykkja þá
leið sem þotan fer í kínverskri loft-
helgi,“ sagði Hafþór.
Starfsmenn flugmálastjómar-
innar í Moskvu farnir heim
Hann sagði að Kínverjar hefðu
gefið lendingarleyfi á síðustu
stundu og þotan farið í loftið en
þegar leitað var eftir lendingar-
heimild í Moskvu hefði ekki náðst í
öll yfirvöld sem koma við sögu flug-
heimildar þangað.
„Rússneski sendiherrann hér á
landi gekk í málið fyrir okkur en
fékk ekki við ráðið, því miður, og
var hann mjög leiður yfir því. Menn
vora hættir að vinna í Moskvu.
Flugvallaryfirvöld þar gáfu þó strax
grænt ljós en síðan þurfa flugmála-
stjómin og herinn að gera slíkt hið
sama. Ekki veit ég um herinn, en á
skrifstofum flugmálastjórnarinnar
vora flestallir farnir heim þar sem
klukkan var orðin 17 í Moskvu og
þeir sem eftir vora á skrifstofunni
og náðist til þorðu ekkert að gera
og þar við sat,“ sagði Hafþór Haf-
steinsson.
,Á þessu stigi var þotan farin í
loftið og við vildum ekki taka þá
áhættu að fljúga inn í rússneska
lofthelgi án leyfis og snerum þot-
unni því til London og gerðum sam-
komulag við British Airways og
Lufthansa um að koma farþegunum
í dag til Peking,“ bætti Hafþór við.
Farþegum boðin framlenging í
Peking sér að kostnaðarlausu
Hafþór sagði að Atlanta hefði
komið öllum farþegunum inn á eitt
og sama hótelið í London. Þrátt fyr-
ir allt væri ágætis andi í hópnum og
farþegarnir hefðu sýnt vanda
félagsins fullan skilning. „Það sem
er leiðinlegast við þetta er að þetta
er stutt ferð og það klípst af henni
sólarhringur í Kína. Verið er að
kanna í hópnum hvort áhugi sé fyrir
því að framlengja dvölina farþegun-
um að kostnaðarlausu og liggur
væntanlega niðurstaða fyrir í dag
eða á morgun,“ sagði Hafþór.