Morgunblaðið - 12.11.1998, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Ófriðlegt í Djakarta
NÁMSMENN í Indónesíu halda enn uppi andófi
gegn stjórnvölduin og kom til átaka milli þeirra og
lögreglumanna í gær. Skutu þeir upp í loftið tii að
hindra námsmennina í að ná til þinghússins.
Segja Pinochet njóta
algerrar friðhelgi
London. Reuters.
LÖGFRÆÐINGAR Augustos Pin-
ochets, fyrrverandi einræðisherra í
Chile, sögðu í gær á fundi með fimm
lávörðum, að samkvæmt breskum
lögum nyti hann algerrar friðhelgi
sem fyrrverandi þjóðhöfðingi. Sögðu
þeir, að lögin hefðu jafnvel komið í
veg fyrir málssókn á hendur Adolf
Hitler í Bretlandi.
Clive Nicholls, einn lögfræðinga
Pinochets, sagði, að sumfr glæpir
væru aðeins viðfangsefni alþjóða-
dómstóla og hefði Hitler ekki fyrir-
farið sér, hefði hann vafalaust verið
dreginn fyrir dómarana í Númberg.
Hins vegar hefði ekki verið unnt að
saksækja hann samkvæmt breskum
lögum. Sagði hann, að vel gæti verið
að lögin væru tímaskekkja og þeim
þyrfti að breyta en þannig væru þau.
Clare Montgomery, annar lög-
fræðingur Pinochets, sagði á fundi
með lávarðadómnefndinni í fyrra-
dag, að þeir skyldu íhuga hvort dóm-
stóllinn ætti að raska því „viðkvæma
jafnvægi" sem skapast hefði í Chile
frá 1990 þegar einræðisherrann
fyrrverandi lét af embætti eftir að
hafa verið einráður í landinu í 17 ár.
Pinochet og undirsátum hans var
veitt sakaruppgjöf til að tryggja að
hægt yrði að koma á lýðræði með
friðsamlegum hætti og Montgomery
réð dómurunum frá því að hafna
þeirri tilhögun.
Þegar einn dómaranna sagði að
ekki væri óalgengt að einræðisherr-
ar veittu sjálfum sér sakaruppgjöf
svaraði Montgomery að með því að
hafna slíkri tilhögun væri „einfald-
lega verið að hvetja einræðisherrann
til að halda völdum til æviloka“.
Friðhelgi andmælt
Pinochet var handtekinn á sjúkra-
húsi í London 16. október að beiðni
spænsks dómara en breskur dóm-
stóll úrskurðaði að handtakan væri
ólögmæt á þeirri forsendu að Pin-
ochet nyti friðhelgi þar sem hann var
þjóðhöfðingi þegar meintir glæpir
hans voru framdir.
Lögfræðingurinn Ian Brownlie
talaði í fyrradag fyrfr hönd fórnar-
lamba mannréttindabrota Pinochets,
og andmælti því að einræðisherrann
fyrrverandi nyti friðhelgi.
Fulltrúar spænska dómarans og
breskir saksóknarar hafa sagt að
glæpir Pinochets hafi verið svo um-
fangsmiklir og skipulagðir að þeir
jafngildi „glæp gegn mannkyninu".
Samkvæmt þjóðarétti geti enginn
þjóðhöfðingi notið friðhelgi frá máls-
höfðun vegna slíkra glæpa.
Svissnesk stjómvöld sögðu í gær,
að þau hefðu formlega farið fram á
það við Breta, að Pinochet yrði fram-
seldur til Sviss þar sem hann yrði
látinn svara til saka fyrir morð og
mannrán.
Tekist á um eft-
irlaun handa
Borís Jeltsín
ENGINN vafi leikur á því að nú
hillir undir lok embættisferils Bor-
ísar Jeltsín Rússlandsforseta. Það
hefur vakið upp ótal spurningar
tengdar brotthvarfí hans úr emb-
ætti, m.a. um eftirlaunagreiðslur.
Nú er sérskipuð nefnd neðri deildar
rússneska þingsins, dúmunnar, að
leggja lokahönd á skjal um málið en
það mun væntanlega kallast „Fé-
lagslegar tryggingar Rússlandsfor-
seta“ og segja til um hversu háar
greiðslur Jeltsín og fjölskylda hans
fá eftir að hann hefur látið af störf-
um.
Nefndarmönnum er nokkur vandi
á höndum og hefur lítið lekið út um
innihald skjalsins, að því er segir í
frétt Aítenposten. Telja þingmenn
að bjóða verði forsetanum nógu góð
kjör til að hann fallist á að hætta
sem fyrst en ekki má gleyma því að
forsetinn á sér marga óvildarmenn
á þinginu. Hversu háa upphæð
nefndin hefur í huga er óljóst en
rætt hefur verið um að auk vænna
eftirlauna muni forsetinn fá trygg-
ingu fyrir því að hann verði ekki
sóttur til saka. Það er talið mikil-
vægur liður, þar sem allt bendir til
þess að meirihluti sé í dúmunni fyr-
ir því að draga forsetann fyrir rétt
fyrir þátt hans í Tsjetsjníustríðinu
1994-1996.
Illa farið með
Gorbatsjov
Rússneskir leiðtogar hafa hingað
til óttast til hvaða aðgerða eftir-
menn þeirra kynnu að grípa og hef-
ur því bókstaflega þurft að bera
marga þeirra út úr Kreml, liðin lík.
Einn þeirra fáu sem neyddur var til
að fara á eftirlaun var Nikíta Krút-
sjov, sem eyddi ævikvöldinu í
Moskvu, útskúfaður maður. Þá hef-
ur Jeltsín tæpast nokkurn áhuga á
því að deila örlögum með Míkaíl
Gorbatsjov.
Rússneskir fjölmiðlar hafa verið
iðnir við að rifja upp hvernig Jeltsín
ýtti Gorbatsjov til hliðar eftfr fall
Sovétríkjanna. I Kommersant segir
að niðurlæging Gorbatsjovs hafi náð
hámarki þegar Jeltsín neitaði að
vísitölubinda eftirlaun hans en Gor-
batsjov fékk sem svarar til 140 ísl.
kr. á mánuði. Síðar féllst Jeltsín á
að binda eftirlaunin vísitölu og
nema þau nú um 14.700 ísl. kr. Er
því vart nema furða að Gorbatsjov
tali á ráðstefnum um allan heim og
láti sig hafa það að leika í auglýs-
ingu fyrir Pizza Hut.
---------------------
Fulltrtíi í
karlafræðum
NORRÆNIR ráðherrar jafnréttis-
mála hafa ákveðið að koma á fót
stöðu fulltrúa í karlafræðum við
Norrænu rannsóknastofnunina í
kvenna- og kynferðisfræðum í Osló
og mun hún vera hin íyrsta í heimi,
að því er segir í frétt Norræna ráð-
herraráðsins.
Hlutverk karlafulltrúans, sem
tekur til starfa á næsta ári, verður
að skipuleggja og samhæfa starf
þeirra er stunda rannsóknir í karla-
fræðum. Þá á hann að taka þátt í
gerð framkvæmdaáætlunar Nor-
ræna ráðherraráðsins um karl-
menn og jafnrétti.
Bandaríkin hyggjast leggja viðskiptahöft á ESB-ríkin
Hart deilt um innflutning
á banönum til Evrópu
Mexíkósk sveítahúsgögn
TSSú á
tí
ifljoSi
Sóíaúorð
Breídd 122 cm
Hæð 50 cm Dýpt 75 cm
Kr. 19.500 með 25% afslættí
á meðan bírgðír endast.
Ármúla 7, Rvík, símí 553 6540
Nýbýlavegí 30, Kóp. (Dalbrekkumegin), símí 554 6300
Opíð laugardag 11-16, sunnudag 13-16 í Ármúla 7.
Brussel. Reuters, The Daily Telegraph.
JACQUES Santer, forseti fram-
kvæmdastjómar Evrópusambands-
ins, varaði Bill Clinton, forseta
Bandaríkjanna, í gær við því að fyrir-
huguð viðskiptahöft Bandaríkja-
manna á vörur frá ESB-ríkjunum
myndu skaða alvarlega samstarf
Evrópu og Bandaríkjanna.
Hefur Santer ritað forsetanum
bréf þar sem hann biður Clinton að
íhuga vel afleiðingar viðskiptahaft-
anna sem stjórnvöld í Washington
hyggjast setja vegna stefnu ESB
varðandi innflutning á banönum sem
Bandaríkjamenn telja gera upp á
milli landa. Segir Santer einhliða að-
gerðir Bandaríkjamanna í þessa veru
augljóst brot á skuldbindingum
þeirra við Heimsviðskiptastofnunina
(WTO) og fullyrðir að haldi Banda-
ríkin fyrirætlun sinni til streitu muni
ESB leita réttar síns innan WTO.
Sagði Renato Ruggiero, forstjóri
WTO, í gær að ESB og Bandaríkin
yrðu sjálf að finna lausn á þessari
deilu sinni.
Nýjar reglur ESB um bananainn-
flutning til Evrópu voru samdar eftir
að WTO gerði athugasemdir við fyrri
reglugerð en bandarískum stjórn-
völdum finnst reglugerðin nýja alls
ekki ganga nægilega langt og telja
hana enn hygla fyrrverandi nýlend-
um Breta og Frakka í Afríku, Karí-
bahafí og Kyrrahafi. Birtu þau á
þriðjudag lista yfir þær útflutnings-
vörur ESB-ríkjanna sem þau hyggj-
ast leggja 100% aðflutningsgjöld á
frá og með febrúar samþykki ESB
ekki að endurskoða enn frekar reglur
sínar varðandi viðskipti með banana.
EVRÓPA^
ESB segir hins vegar nauðsynlegt
að veita umræddum þróunarríkjum
einhvern forgang til að aðstoða þau
við efnahagsuppbyggingu.
Sir Leon Brittan harðorður
Á listanum yfir vörur sem Banda-
ríkjamenn hyggjast leggja 100% að-
flutningsgjöld á eru t.d. vín, ávaxta-
safar, ostar, brauð, fatnaður, leik-
fóng og saumavélar. Verð til almenn-
ings í Bandaríkjunum myndi tvöfald-
ast legðu bandarísk stjórnvöld gjöld
þessi á en þau birtu lista sinn á
þriðjudag þrátt fyrir harðorð mót-
mæli Sir Leons Brittans, sem fer
með viðskiptamál í framkvæmda-
stjóm ESB. Sagði Brittan Banda-
ríkjamenn vissulega hafa fullan rétt
á að kvarta yfir reglugerðinni á vett-
vangi WTO en að þeir gætu ekki ein-
hliða ákveðið að ESB uppfylli ekki
kröfur WTO, og þannig gerst bæði
dómari og kviðdómur í máli sem
tengdist þeirra eigin hagsmunum.
Hefðu Bandaríkin valið „verstu
hugsanlegu stundina" til að grípa til
þessara ráðstafana - einmitt þegar
þessir efnahagsrisai-, Bandaríkin og
ESB, ættu frekar að sýna samstöðu
á tímum alþjóðlegra efnahagsþreng-
inga.
Aðgöngu-
miði að
EMU
Aþenu. Reuters.
GRÍSKA stjómin lagði í gær
fram fjárlög, sem eiga að gera
ríkinu kleift að verða aðili að
EMU, Evrópska myntbanda-
laginu, árið 2001. Fram að
þessu hafa Grikkir verið eina
aðildarþjóðin í Evrópusam-
bandinu, sem ekki hefur upp-
fyllt EMU-skilyrðin.
„Fjárlögin fyrir 1999 em að-
göngumiði að EMU,“ sagði
Yannos Papandoniou, fjármála-
ráðherra Grikklands, en fjár-
lögin gera ráð fyrir halla upp á
1,9% af þjóðarframleiðslu og
2,4% verðbólgu. Náist þessi
markmið komast Grikkir inn
fyrir „Gullna hliðið" og raunar
er því spáð, að verðbólgan verði
lægri. Áftur á móti er talið, að
spár um 3,7% hagvöxt séu í ríf-
legra lagi.
Bretar, Svíar og Danir vilja
bíða með EMU-aðild en Grikkir
vilja inn og h'ta svo á, að æra
þeirra og virðing sé að veði.
Þess vegna hefur ríkisstjórnin
sýnt mikið aðhald í fjármálun-
um að undanfömu.