Morgunblaðið - 22.12.1998, Qupperneq 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 22. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
17 þingmenn gefa út yfírlýsingu
Saka prófessora
um aðför að
landsbyggðinni
SAUTJÁN þingmenn hafa skrifað undir yfirlýsingu þar sem þeir lýsa yfir
furðu sinni á því að 105 prófessorar skuli hafa undirritað yfirlýsingu í kjöl-
far dóms Hæstaréttar um leyfi til fiskveiða og saka prófessorana um að
gera „aðför að landsbyggðinni". Yfirlýsing þingmannanna er svohljóðandi:
ALÞINGI
Friðrik Sophusson
Lætur af
þingmanns-
störfum
FRIÐRIK Sophusson, al-
þingismaður og fyrrverandi
fjármálaráðherra, lætur af
þingmannsstörfum um ára-
mótin en þá tekur hann við
stöðu for-
stjóra
Landsvirkj-
unar. Gert
er ráð fyrir
því að
Katrín
Fjeldsted,
fyrsti vara-
þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Reykja-
vík, taki sæti hans á Alþingi
strax á nýju ári.
Friðrik er fæddur í Reykja-
vík 18. október 1943 og hefur
verið alþingismaður Reykvík-
inga síðan 1978. Hann var
iðnaðarráðherra frá 1987 til
1988 og fjármálaráðherra frá
1991 til 1998. Við þingfrestun
um helgina þakkaði Olafur G.
Einai-sson, forseti Alþingis,
Friðriki fyrir samstarfið á
liðnum tveimur áratugum og
óskaði honum velfamaðar í
nýju starfi.
„Eitt hundrað og fimm prófessorar
í Háskóla íslands hafa gefið út yfir-
lýsingu, þar sem þeir telja að í kjölfar
dóms Hæstaréttar íslands vegna
synjunar sjávarútvegsráðuneytisins
á leyfi til fiskveiða beri Alþingi að
breyta lögum um úthlutun veiðiheim-
ilda þannig að þau samrýmist ákvæð-
um stjómarskrárinnar um jafnræði
þegnanna gagnvart lögum og að
ákvæði laga um sameign íslensku
þjóðarinnar á nytjastofnum sé virt.
Við undimtaðir þingmenn lands-
byggðarinnar bendum á að dómur
Hæstaréttar fjallaði ekki um úthlut-
un veiðiheimilda. Með túlkun sinni á
dóminum hafa 105 prófessorar í Há-
skóla íslands tekið afstöðu í hápóli-
tískum deilum um atvinnuréttindi
tengd útgerð, sem er mikilvægasta
atvinnugrein landsbyggðarinnar og
undirstaða búsetu þar. Prófessorarn-
ir hafa tekið þá afstöðu að dóminn
beri að túlka svo vítt að hann varði
úthlutun veiðiheimilda. Þeir taka þar
með undir málflutning þeirra, sem
vilja afnema atvinnutengd réttindi,
en þau standa undir atvinnulífi lands-
byggðarinnar.
I þessari afstöðu felst einnig
stuðningur við sérstaka gjaldtöku af
sjávarútvegi og þar með við álögur á
þau byggðalög sem byggja afkomu
sína á nýtingu auðlinda sjávar.
Við undirritaðir lýsum yfir furðu
okkar á því að nú, þegar búsetuþróun
er landsbyggðinni óhagstæðari en
áður, þegar mörg byggðarlög eiga í
vök að verjast og enginn landshluti
býr við vöxt utan höfuðborgarsvæðis-
ins, skuli mikill meirihluti prófessora
í Háskóla Islands standa fyrir slíkri
aðförð að landsbyggðinni."
Tómas I. Olrich,
Kristinn Gunnarsson,
ísólfur Gylfí Pálmason,
Ámi Johnsen,
Magnús Stefánsson,
Gunnlaugur M. Sigmundsson,
Árni R. Amason,
Sturla Böðvarsson,
Egill Jónsson,
Jón Kristjánsson,
Kristján Pálsson,
Ambjörg Sveinsdóttir,
Hjálmar Ámason,
Einar Oddur Kristjánsson,
Hjálmar Jónsson,
Vilhjálmur Egilsson
og Einar K. Guðfinnsson.

Alþingi
Stutt
Alþingi saman á ný 6. janúar
YFIR þrjátíu þingmál, frumvörp
eða þingsályktunartillögur, voru
afgreidd frá Alþingi sl. laugar-
dag og aðfaranótt sunnudagsins.
Meðal þeirra má nefna frumvarp
Ingibjargar Pálmadóttur heil-
brigðisráðherra um breytingar á
lögum um almannatryggingar.
Fela breytingarnar m.a. í sér
rýmkun á fritekjumörkum hjóna
sem bæði eru ellilífeyrisþegar og
frítekjumörkum öryrkja. I at-
hugasemdum segir m.a. að með
frumvarpinu sé verið að taka
fyrsta skrefið í þá átt að milda
verulega skerðingu bóta vegna
tekna maka. Stjórnarandstæð-
ingar töldu hins vegar ekki nógu
langt. gengið í þá átt.
Umræður um einstök þingmál
og atkvæðagreiðslur stóðu fram
til klukkan fjögur aðfaranótt
sunnudags, en þá flutti Olafur G.
Einarsson jólakveðjur til alþing-
ismanna. Að siðustu las Davíð
Oddsson forsætisráðherra upp úr
forsetabréfi, þar sem forseti Is-
lands, Olafur Ragnar Grímsson,
gerði kunnugt að hann með
skírskotun til samþykkis Alþing-
is, veitti forsætisráðherra umboð
til að fresta þingi.
Þing kemur saman aftur 6.
janúar nk. til þess að ræða fisk-
veiðafrumvörpin, sem lögð voru
fram í kjölfar dóms Hæstaréttar
í máli Valdimars Jóhannessonar
gegn íslenska ríkinu.
Morgunblaðið/Arnaldur Halldórsson
70 milljónir
til þjón-
ustuskála
f FJÁRLÖGUM næsta árs er
gert ráð fyrir því að 70 milljón-
um króna verði varið til bygg-
ingar þjónustuskála við Alþing-
ishúsið. Áætlaður heildarkostn-
aður við verkið er 400 milljónir
króna, samkvæmt fjárlögunum.
Á meðfylgjandi mynd má sjá
hvernig tillaga að deiliskipulagi
Alþingisreitsins lítur út en þjón-
ustuskálinn er fyrir iniðri
mynd.
Alþingi
Húsaleigubætur greiðist fyrirfram
FORSETA Alþingis, Ólafi G. Einarssyni, var í gær afihent áskorun
þess efnis að húsaleigubætur verði áfram greiddar fyrirfram eins og
verið hefur og að þær bætur verði meðhöndlaðar í skattkerfinu eins
og vaxtabætur. Nýsamþykkt húsnæðislöggjöf, sem taka á gildi um
áramótin, gerir hins vegar ráð fyrir því að húsaleigubætur verði
greiddar eftir á.
Leigjendasamtökin, Öryrkjabandalagið, Sjálfsbjörg, Þroskahjálp og
Landssamband eldri borgara standa að áskoruninni og benda á að
vegna gildistöku Iaganna verði engar húsaleigubætur greiddar í
janúar nk. I fréttatilkynningu frá samtökunum segir m.a. að stærsti
hluti leigjenda sé öryrkjar, aldraðir, einstæðir foreldrar og annað
fátækt fólk. Þessi hópur hafi ekki notið þess góðæris sem svo margir
aðrir njóti.
Við afliendinguna lofaði forseti Alþingis að kynna efni
áskorunarinnar fyrir þinginu, strax þegar það kæmi saman að nýju,
að Ioknu jólaleyfi.
20 milljónir til bygg-
ingar stafkirkju
í NÝSAMÞYKKTUM fjárlögum
fyrir árið 1999 er gert ráð fyrir
því að veittur verði 20 milljóna
króna styrkur til byggingar eft-
irlíkingar af norskri stafkirkju í
Vestmannaeyjum vegna þjóðar-
gjafar Norðmanna. I lögunum
stendur að styrkurinn sé háður
því að gerður verði samningur
milli forsætisráðuneytisins og
framkvæmdaraðila annars veg-
ar og Vestmannaeyjabæjar hins
vegar. Þar segir ennfremur að
áætlað sé að verkinu ljúki árið
2000.
Tekjuafgangur áætl-
aður 2,4 milljarðar
ALÞINGI afgreiddi fjárlög næsta
árs um tvöleytið á laugardagsnótt
en samkvæmt þeim er gert ráð fyr-
ir því að ríkissjóður verði rekinn
með um rámlega 2,4 milljarða
króna tekjuafgangi. Fjárlagafrum-
varpið, eins og það var lagt fram í
haust, gerði hins vegar ráð fyrir
um 1,9 milljarða króna afgangi.
Tekjuafgangurinn óx því um rúmar
fimm hundruð milljónir ki'óna í
meðfórum Alþingis. Tekjur jukust
um 3,7 milljarða en útgjöld um
tæpa 3,2 milljarða. Samkvæmt
fjárlögum verða því heildartekjur
ríkissjóðs rúmir 182,4 milljarðar en
heildarútgjöld um 180 milljarðar.
Geir H. Haarde fjái'málaráð-
herra kvaðst við atkvæðagreiðsl-
una um fjárlagafrumvarpið telja að
það væri einsdæmi í íslenskri hag-
sögu að fjárlög væru afgreidd með
meiri afgangi heldur en gert hefði
verið ráð fyrir í upphafilegu fjár-
lagafrumvarpi. „Islendingar eru nú
eitt af örfáum ríkjum innan OECD
sem reka ríkissjóð með afgangi.
Þrátt fyrir þetta höfum við verið að
leggja stórfé í ýmis þörf og góð
málefni, þótt auðvitað hafí ekki
verið hægt að koma til móts við all-
ar óskir,“ sagði hann og benti m.a.
á að ákveðið hefði verið að veita
500 milljónir króna aukalega í al-
mannatryggingar.
Stjórnarandstæðingar gagn-
rýndu hins vegar ríkisstjómina
fyrir að leggja ekki meira fé til ör-
yi'kja, aldraðra og atvinnulausra.
„Við einhver hagstæðustu ytri skil-
yrði í íslenskri efnahagssögu skilur
í-íkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarfiokks þá hópa eftir
útundan sem verst standa að vígi í
þjóðfélaginu. Þar vísa ég til ör-
yrkja, aldraðra og atvinnulausra,"
sagði Ögmundur Jónasson, for-
maður þingflokks óháðra, við at-
kvæðagreiðsluna. „Á síðari stigum
fjárlagaumræðunnai' komu fram
breytingartillögur frá stjómar-
meirihlutanum um auknar fjárveit-
ingar til almannatrygginga en þær
vega engan veginn upp í það sem
af lífeyrisþegum og öryrkjum hef-
ur verið haft á undangengnum ár-
um og nemur milljörðum króna,“
sagði hann og sakaði ríkisstjórnina
um að hafa engan skilning á kjör-
um hinna efnaminni en ganga er-
inda þeirra efnameiri.
Hnoðuð upp úr smjöri
Gísli S. Einarsson, þingflokki jafn-
aðarmanna, tók í sama streng og
Ögmundur og gagnrýndi ríkis-
stjómina fyrir að rétta ekki kjör
öryrkja, aldraðra og fatlaðra og
það sama gerði Kristín Halldórs-
dóttir, þingflokksformaður þing-
flokks Samtaka um kvennalista.
Sigríður Jóhannesdóttir, þing-
flokki Alþýðubandalags, sagði að
eftir því sem liðið hefði á þingið
hefði gjaldahlið fjárlagafrumvarps-
ins farið verulega úr böndunum.
„Þá var tekjuhliðin tekin og hnoð-
uð upp úr smjöri og teygð yfir eldi
og löguð til þangað til hallinn var
horfinn. Mér finnst þetta ekki
traustvekjandi vinnubrögð í fjár-
lagagerð,“ sagði hún.
Jón Kristjánsson, formaður fjár-
laganefndar, ítrekaði hins vegar
tekjuafgang ríkissjóðs og benti á
að afkoma hans á árinu 1998 og
1999 gerði ríkinu kleift að greiða
niður skuldir ríkissjóðs um 30
milljarða króna. „Þetta styrkir
stöðugleikann í þjóðfélaginu,"
sagði hann og tók fram að batnandi
afkoma ríkissjóðs lækkaði vaxta-
greiðslur og styrkti velferðarkerfið
til frambúðar og hagsmuni hinna
verst settu í þjóðfélaginu. „Ég tel
þetta góða afgreiðslu og merk tíð-
indi,“ sagði hann m.a.
Framlag til visnurannsókna
Fjárlagafrumvarpið var samþykkt
sem lög frá Alþingi með 35 sam-
hljóða atkvæðum. Sextán stjórnar-
andstæðingar greiddu ekki at-
kvæði og tólf þingmenn vora fjai’-
staddir. Áður höfðu allar breyting-
artillögur meirihluta fjárlaga-
nefndar Alþingis og einstakra
stjórnarþingmanna verið sam-
þykktar. Breytingartillögur minni-
hluta fjárlaganefndarinnar, m.a.
um 401 milljónar króna framlags
til hækkunar gi-unnlífeyris aldr-
aðra, öryi-kja og fatlaðra, sem og
tillögur einstakra þingmanna
stjómarandstöðunnar náðu hins
vegar ekki fram að ganga, nema
tillaga Sigríðar Jóhannesdóttur um
tveggja milljóna króna framlag til
visnurannsókna Margrétar Guðna-
dóttur prófessors.
Meðal þeirra breytingartillagna
einstakra stjómarþingmanna sem
samþykktar voru á laugardagsnótt
má nefna tillögu um heimild upp á
50 milljónir til þess að aðstoða sveit-
arfélögin við að selja íbúðh' í félags-
lega íbúðakeríinu á almennum
mai'kaði. Tillöguna fluttu Jón Krist-
jánsson, formaður fjái'laganefndar,
og Sturla Böðvarsson varafonnað-
ui'. Að sögn Jóns er hugmyndin sú
að hjálpa sveitarfélögunum að
greiða íbúðirnar niður í markaðs-
verð. Þá var samþykkt breytingar-
tillaga frá Jóni Kristjánssyni um að
selja hluta lóðar Ríldsútvarpsins að
Efstaleiti 1. Sú tillaga var einungis
flutt af tæknilegum ástæðum, að
sögn Jóns, og hafði verið rædd áður
í fjárlaganefnd.