Morgunblaðið - 22.01.1999, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
_________LISTIR______
Að vera eða vera
ekki aumingi
KVIKMYMPIR
llegnboginn
IDIOTERNE
★★★14
Leikstjórn og handrit: Lars von Tri-
er. Aðalhlutverk: Bodil Jorgensen,
Jens Alhinius, Anne Louise Hassing,
Troels Lyby og Nikolaj Lie Kaas.
Zentropa 1998.
ALLIR vita að Lars von Trier er
„öðruvísi" og honum er greinilega
öðruvísi fólk hugleikið. Aðalhetjan í
„Breaking the Waves“ var svo
sannarlega skrýtin, og hún heillaði
bíógesti um allan heim með hrein-
skilni sinni. Vangefíð fólk er líka
öðruvísi, en oft ber við að fólk sé
hrætt við það.
Idioterne segir frá hópi ungs
fólks sem býr saman og leikur van-
gefna þegar það fer út. Pau not-
færa sér hræðslu almennings til að
koma illa við sem flesta, sem mest
og á sem stystum tíma. Mér fannst
mjög erfitt að horfa á sum atriði
myndarinnar, og það er satt að
maður tekur andköf, dregur oft
djúpt andann, ýmsar spurningar
um réttlæti gjörða unga fólksins
vakna og ég var agndofa eftir á.
Hins vegar finnst mér það alls ekki
vera það sem myndin snýst aðal-
lega um.
í myndinni talar unga fólkið um
„innri idiot“ hvers og eins sem lang-
ar að komast út. Ég túlkaði það sem
frelsi gagnvart samfélaginu, að geta
verið nákvæmlega maður sjálfur og
laus við öll höft, eins og vangefið
fólk er. Vandamálið er að flest þessi
ungmenni eru ekki að leitast við að
fá að vera þau sjálf, heldur eitthvað
sem þau sjá fyrir sér að sé flott að
vera. Stoffer lætur t.d. smáborgara
fara óþarflega mikið í taugarnar á
sér, hann er gramur og gengur því
oft langt í fávitaleiknum þar til hann
særir aðra. Enda kemur það á dag-
inn að eina manneskjan sem virki-
lega leitast við að vera hún sjálf, er
sú eina sem tekst að leika fávita
heima hjá sér. Það atriði sem gerist
undir lok myndarinnar er einstak-
lega áhrifamikið, ég man vart eftir
öðru eins. Það þarf snilling eins og
Lars von Trier til að geta látið
áhorfendum líða jafn illa og þá. Með
þessu atriði eru einnig allar for-
sendur fyrir myndinni skyndilega
breyttar, og maður sér hana í öðru
ljósi. Helst þarf maður að sjá hana
aftur, ef maður treystir sér til þess.
Dogma-stíllinn, ekki ósvipaður
heimildarmyndastíl, gerir myndina
trúverðugri og þar með enn átakan-
legii. Leikararnir eru einstaklega
sannfærandi, og ber þá hæst þau
sem leika Karen og Stoffer, en
þeirra hlutverk era líka sterkust.
Það er ekki ólíklegt að frjálsræði í
kvikmyndatöku ýti undir frjálsræði
í leik.
Ég dáist að ferskleikanum í efn-
isvalinu og efnistökunum, ég dáist
að hugdirfskunni, dýptinni og
næmninni í þessari mynd. Hún er
ótrúleg.
Hildur Loftsdóttir
Á berangri
EAMONN Owens og Stephen Rea í hlutverkum feðganna í Slátraradrengnum..
Að týnast í lyginni
KVIKMYIVPIR
Laugarásbíó
KYIKMYNPIR
Bíóborgin
SLÁTRARADRENGURINN
(„THE BUTCHER BOY“) kk
Leikstjóri: Neil Jordan. Handritshöf-
undur: Jordan og Patrick McCabe,
byggt á skáldsögu þess síðarnefnda.
Kvikmyndatökustjóri: Adrian Biddle.
Tónskáld: Elliot Goldenthal. Aðalleik-
endur: Stephen Rea, Fiona Shaw,
Eamonn Owens, Alan Boyle, Ian
Hart, Aisling O’Suliivan, Sinéad
O’Connor. 105 mín. Írsk/bandarísk.
Warner Bros. 1998.
DRENGURINN Francie
(Eamonn Owens) er framhleyp-
inn, kjaftaglaður strákur sem fel-
ur sín vandamál undir skelinni og
í ímyndaðri veröld þar sem hann
einn hefur lyklavöldin ásamt vini
sínum Joe (Alan Boyle). I raun-
inni á hann afar erfitt. Faðir hans
(Stephen Rea), er fátækur
drykkjusvoli í írskum smábæ,
móðir hans geðhvarfasjúklingur,
löngum á mörkum taugaáfalls og
gefst að lokum upp. Smám saman
missir Francie tök á tilverunni,
fólkið hans fellur frá, vmurinn
snýr við honum bakinu, hann get-
ur hvergi leitað skjóls í miskunn-
arlausum kuldanæðingi sinnar
ömurlegu tilveru. Að því kemur
að öryggisventill Francies brest-
KVIKMYIYPIR
Bfóborgin
EVE’S BAYOU
★★★
Leikstjórn og handrit: Kasi Lemm-
ons. Aðalhlutv.: Samuel L. Jackson,
Lynn Whitfield, Jurnee Smollett.
Trimark 1997.
EVE er tíu ára. Fjölskylda
hennar er kreólsk, komin af amb-
átt og frönskum heldri manni sem
saman áttu sextán böm. Pabbi
hennar er því lærður maður, þau
eru rík, fín og falleg. En í hjarta
sínu er Eve venjuleg stelpa sem
elskar fjölskylduna sína og þá
helst systur sína, Cisely, sem er
fjórtán ára.
Sagan gerist sumar eitt og segir
frá örlögum fjölskyldu sem býr yf-
ir yfirskilvitlegum kröftum,
ástríðu, tilfinningahita og
hefnigirni. Hún gerist mitt í fenj-
um Louisiana þar sem dulúðin
liggur í loftinu og vúdúgaldrarnir
krauma undir niðri.
Sögumaður þessarar ástríðu-
sögu er Eve á eldri árum sem seg-
ir frá sumrinu þegar pabbi hennar
dó og hún var bara tíu ára, elskaði
alla en skildi í rauninni ekkert
sem gerðist í kringum hana. Eve
er heillandi miðpunktur, skemmti-
ur. Flónsgríman passar ekki leng-
ur, hrekkirnir breytast í örvingl-
an sem endar í vitfirrtri uppreisn
gegn umhverfinu.
Atakanleg mynd og ljót, nánast
hroðaleg. Hnignun og fall
Francies er hræðileg þróun þar
sem enginn sér ástæðu til að taka
í taumana, því fer sem fer. Ljósi
punkturinn eru þau snilldartök
sem Owens hefur á hlutverki sínu.
Jordan leitaði hans með logandi
ljósi um gjörvallt Irland og leitin
sú boi'gaði sig. Það er með ólík-
indum að sjá hvernig hann fer
með sitt vandmeðfarna hlutverk,
jafn ungur og hann er og gjör-
samlega óreyndur. Hann fyllir
það lengst af ómengaðri lífsgleði,
gerir vandræðapiltinn aðlaðandi á
sinn hátt og jafnframt mátulega
brjóstumkennanlegan. Þá má
ekki gleyma erkióvininum, frú
Nugent, sem Fiona Shaw gerir
einstaklega andstyggilega og
virðist njóta þess að gera lítil-
magnanum allt til ama. Fær það
endurgreitt með vöxtum.
Jordan er magnaður leikstjóri -
ef sá gállinn er á honum. Hann
hefur áður fengist við óþægilegt
efni og komist vel frá því. Að
þessu sinni er það uppgötvun
hans, hinn ungi Owens, sem
bjargar kvöldinu.
leg stelpa og Jurnee Smollett
heldur myndinni uppi með að leika
hana óaðfinnanlega. Húmorinn er
sérstakur þar sem oft er hlegið að
hlutum sem eru hræðilegir. En
þar sem grallarinn Eve kemur að
er allt svo sætt.
Jurnee er ekki sú eina sem
stendur sig vel. Ailir leikararnir
eru mjög góðir bæði í smáum og
stórum hlut-
verkum.
Samuel L.
Jackson leik-
ur föður Eve,
og Debbie
Morgan er
góð sem hin
dularfulla Mozelle systir hans.
Einnig má sjá tónlistannanninn
Branford Marsalis í hlutverki
Harrys, eiginmanns Mozelle.
Efni myndarinnar og umhverfi
er sérstakt, og þótt Kasi Lemm-
ons hefði mátt ná fram sterkari
áhrifum á stundum, þá verður
ekki annað sagt en að þetta sé
stórglæsilegt og áhugavert byrj-
andaverkefni hjá henni. Amy
Vincent er tökumaður og saman
hafa þær kallað fram skemmtileg-
an og forvitnilegan heim sem
flestir ættu að kynna sér.
Hildur Loftsdóttir
Þegar Sally
hitti Pablo
KVIKMYIMHR
Háskólabfó
TANGÓTÍMAR
(„THE TANGO LESSONS")
irk
Leikstjóri og handritshöfundur
Sally Potter.
KVIKMYNDAGERÐARMAÐUR
INN Sally (Sally Potter) er að vinna
í handriti að kvikmynd um sýningar-
stúlkur og fótalausan tískuhönnuð,
er hún ákveður að fara í tangótíma
hjá dansaranum Pablo (Pablo
Verón). Lofar honum hlutverki fyrir
vikið. Danstímarnir þróast upp í
rómantískt samband, keppni og stríð
á milli kynjanna.
Nýjasta mynd Potter er semsé á
ógreinilegum mörkum heimildar-
myndar og leikinnar.
Potter var dansari
áður en hún sneri sér
að kvikmyndagerð og
nýtur góðs af. Mynd-
in er engan veginn
jafn leiðinleg og Or-
lando, á skemmtilega
spretti, þá helst þegar þessi ofur-
dansari, Pablo Verón, er einn um
sýninguna. Potter er á heilmiklu og
þreytandi sjálfumgleðibrölti og m.a.
eigum við að kaupa það að á milli
þeirra tveggja sé eldheitt tilfínninga-
bál í uppsiglingu. Samband þeirra er
hins vegar fyrst og fremst vandræða-
legt og ósannfærandi, enda aldurs-
munur talsverður og konan á engan
hátt í sömu sporum og Verón þótt
hún sé frambærilegur dansari og
beri aldurinn vel. Þá er maður vanur
lostafullum, rómönskum ofurkonum,
dökkum á brún og brá, með sindr-
andi augu, í hlutverki Sallyar. Það
hjálpar ekki.
Sæbjörn Valdimarsson
FLAUEL OG GLYS
(„VELVET GOLDMINE")
irk
Leikstjóri og handritshöfundur
Todd Haynes.
BANDARÍSKI leikstjórinn Todd
Haynes ræðst ekki á garðinn þar
sem hann er lægstur, heldur reynir
að feta í fótspor Orsons Welles í
Borgara Kane, er hann reynir að
skrá á filmu uppgang og fall glys-
rokkstjörnunnar Brians Slade (Jon-
athan Rhys-Meyers). Welles hefur
skilið meiri hæfíleikamenn efth- úti á
túni, Haynes hefur tæpast erindi
sem erfiði. Blaðamaðurinn Stuart
(Christian Bale), fær það verkefni að
hafa upp á glysrokkaranum ái’atug
eftir hann setti endalok sín á svið og
hvarf úr sviðsljósinu. Ferill hans og
þessa skrautlega tónlistarfyrirbrigð-
is er rakinn í leiðinni. Gegnum um-
boðsmenn (annar í hjólastól að hætti
Borgarans), vini og eiginkonu rokk-
arans (Toni Collette).
KVIKHIYMHR
Rpgnboginn
ÞÚSUND UNDUR ALHEIMSINS
„MILLE MARVEILLES DE
L’UNIVERSE"
★★
Leikstjóri og handritshöfundur
Jean-Michel Roux.
ÓMARKVISS, lítt áhugaverð
frumraun Roux hefur ósköp lítið
fram að færa. Fljúgandi furðuhlutir,
T. Rex, Bryan Ferry og margir
frískú’ kappar áttu hlut í „glimmem-
um“. Einn stendm- óumdeilanlega
uppúr; ofurstjaman Bowie, það leyn-
ir sér ekki að hann er fýrirmynd Sla-
des. Þar stendur hnífurinn í kúnni.
Slade-karakterinn hans Rhys-
Meyers kemst ekki í nálægð við goð-
ið. A sviðinu gerist Slade „Maxwell
Damon“, hann verður aldrei annað
en niðursetningur við hliðina á
magnaðasta sköpunarverki rokksög-
unnar, Ziggy karlinum Stardust. Það
er ekki nóg að mála gaurinn og gera
hann samkynhneigðan. Enda Bowie
einn glæsilegasti listamaður alh’a
tíma; - í útliti, sem lagasmiður og
„performer". Eftir undarlega byrjun
fer Fhiuel og glys bærilega af stað,
síðan tekm’ við klisjukenndur sögu-
þráður þar sem aðeins þau Collette
og Eddie Izzard (sem síðari umbi
goðsins), lífga upp á hlutina. Enda-
lokin em löng og mörg og þegar upp
er staðið er þessi blendingur af
heimildar/tónlistarmynd hvorki fugl
né fiskur, rýr úttekt sem fxnnur ekki
sjálfa sig. Hún vekur þó á köflum
upp ljúfsárar minningar.
geimverur og furðufuglar koma við
sögu í undarlegu ríki í náinni fram-
tíð. Pönkað yfirbragð, draugalegt, en
lítið framtíðarlegt, útlit. Leikhópur-
inn er undarlegt samsafn evrópskra
leikara, eins og Frakkinn Julie
Delphy (Blár), Tyrkinn Tchéky Kar-
yo og Portúgalinn Maria de Ma-
deiros, og skilur ekkert eftir sig.
Skondin á köflum. Roux þessi mun
hafa unnið hér að heimildarmynd um
álfa. Það virðist ekki ái’angursrík
undirstaða.
Sæbjörn Valdimarsson
Sæbjörn Valdimarsson
Munúð í fenjum
IHITTTTI..IIIITTl
KVIKMYNDAHÁTÍÐ í
REYKJAVÍK
15-23 janúar 1999
iiiiiniiiiimiimi
Sæbjörn Valdimarsson
Undarleg framtíðarsýn