Morgunblaðið - 26.02.1999, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1999 33
UMRÆÐAN
Eiðar - menning’ar- og endur-
menntunarmiðstöð Austurlands
ÞEGAR menntamála-
ráðherra kimngjörði íyr-
ir nokkru að til stæði að
stofna menningarmið-
stöðvar hér og þar um
landið fógnuðu margir
en aðrir fussuðu. Síðan
hafa komið íram ýmsar
kröfur frá stöðum, sem
ekki hlutu náð og gild
rök fyrir því að einnig
þar ættu slíkar mið-
stöðvar að rísa. Margir
hafa komið að máli við
mig og talið Eiðastað
réttborinn til þeirrar
virðingar, sem slíkri
stofnun fylgir. Rökin eru
m.a. þessi:
1. Eiðar eru höfuðból að fornu og
nýju. Um árið 1000 varð þar goðaset-
ur. (Ejðasaga Ben. Gislas. bls. 11.)
2. Árið 1883 var stofnaður búnað-
arskóli á Eiðum.
3. Langt fram eftir 20. öld var
Eiðaskóli eini framhaldsskólinn á
Austurlandi.
4. Fjöldi málsmetandi Austfirð-
inga hlaut fyrstu framhaldsmenntun
sína á Eiðum, staðurinn er miðsvæð-
is og enginn staður í fjórðungnum er
líklegri til að um hann skapist víð-
tæk eining sem menningarmiðstöð.
Það er því sagan og hefðin sem
helgar staðarvalið fyrst og fremst. Þó
að síðastnefnda atriðið vísi til tog-
streitu milli sveitarfélaga er hitt jafn-
víst, að ef menningarstofnun á að
geta staðið undir nafni er mikilvægt
að hún verði sótt og nýtt af Austur-
landi öllu. Því er það að margra dómi
mikilvægt að slík starfsemi eigi sér
stað á „hlutlausu svæði“. Á Eiðastað
er nánast allt sem þarf til að reka þar
fjölþætta menningarstarfsemi. Spán-
nýtt dæmi um þetta er eftirfarandi:
„Operustúdíó Austurlands blæs lífi í
Eiða á ný“ var forsíðufyrirsögn í
vikublaðinu Austra þann 18.2. sl. Þar
kemur fram að „Óperu-
stúdíóið hefur fengið af-
not af húsnæði Alþýðu-
skólans á Eiðum bæði
til æfínga og sýninga.“
Auk þess mun þörf á því
að nýta bæði heimavist
og mötuneyti þegar nær
dregur sýningum sem
fram eiga að fara í há-
tíðarsal Eiðaskóla.
Eiðavinir
Síðastliðið vor voru
stofnuð samtökin
„Eiðavinir" og fljótlega
söfnuðust nokkur hund-
Vilhjálmur ruð félagar. Markmið
Einarsson samtakanna er einfalt
(sbr. 3. gr. laga): „... að stuðla að
enduireisn Eiðastaðar í þágu menn-
ingai’- og athafnalífs á Áusturlandi"
og samtökin hyggjast ná markmiði
sínu m.a. með því að afla stuðnings
rikis, sveitarfélaga, fyrirtækja og
frjálsra félagasamtaka, gefa út
kynningar- og fræðsluefni um stað-
inn, stuðla að fegrun og vemdun
minja, gefa út fréttabréf og halda
„Eiðamót" á hverju sumri.
Fyrsta Eiðamótið er fyrirhugað
helgina 25.-27 júní nk. og þess vænst
að nemendur þeirra árganga sem í
skólanum voru árin ‘39, ‘49, ‘59
o.s.frv. fjölmenni, jafnvel þótt þeir
hafí ekki útskrifast á tilteknu ári.
Það skal þó undirstrikað að allir
Eiðavinir eru hjartanlega velkomnir!
í fréttabréfí, sem bráðlega verður
sent félögum verður nánari grein
gerð fyrir dagskrá.
Störf stjórnar Eiðavina hefur fyrst
og fremst verið fólgin í því að gera
sér grein fyrir þörfinni á ijórðungn-
um fyrir miðstöð af þvi tagi sem sam-
tökin hugsa sér: þ.e. að staðurinn
verði rekinn svipað og opinn heima-
vistarframhaldsskóli og verðlagi bæði
á fæði og gistingu mjög stillt í hóf.
Fræðslumál
Að baki óæskilegri
hegðun barna í skóla
liggja án efa margar
mismunandi ástæður,
segir Bryndís Krist-
jánsdóttir, og vafalaust
nokkrir samverkandi
þættir.
um, spörkuðu í okkur og berðu. Og
að við gætum átt von á slíku á hverj-
um einasta vinnudegi! Hvemig ætli
okkur liði þá? Slíkt ástand er því
miður þekkt í grunnskóla.
Vonandi eru dæmin jafn fá og þau
eru sláandi en ætli foreldrar viti al-
mennt mikið um það hvernig
starfsandinn er á vinnustað barna
þeirra?
SAMFOK
Foreldrar eiga rétt á því að koma í
skóla barna sinna og fylgjast með
skólastarfinu. Sífellt er verið að
stuðla að því að efla samstarf skóla
og heimilis og m.a. eiga nú, skv. lög-
um, að vera starfandi foreldraráð í
öllum grunnskólum landsins. For-
eldrar eiga að geta leitað til foreldra-
ráðsfulltrúa vilji þeir ræða mál sem
tengjast samstarfí skóla og heimilis,
í könnun sem gerð var síðastliðið
sumar og tók til 25 aðila í fjórðungn-
um kom m.a. í ljós: Mikill áhugi fé-
lagi eldri borgara á vikudvöl. Veru-
legur áhugi fyrirtækja á helgardvöl
eða stuttum námskeiðum. Fræðslu-
stjóri Austurlands taldi að á grunn-
skólastigi mætti hafa margvísleg not
af Eiðastað ef hann yrði rekinn með
þeim hætti sem hér um ræðir, t.d.
sem skólabúðir og athvarf fyrir erf-
iða nemendur, sem um stundarsakir
þurfa að víkja úr sínum skóla. Hann
benti á möguleika staðarins til fjöl-
þættrar notkunar sem hæglega gæti
Menningarmiðstöð
Eiðastað á að endur-
reisa sem Menningar-
miðstöð Austurlands,
segir Yilhjálmur Ein-
arsson, og rökstyður
hér þá skoðun.
farið fram samtímis.
Hér er aðeins tæpt á hluta þeirrar
starfsemi sem hefði mikil not af
þeirri aðstöðu sem til staðar er á
Eiðum og við höfum komið auga á.
Þeir aðilar eru efalaust enn fleiri,
sem ekki hafa verið til athugunar.
Þannig kom það sem staðfesting á
trú Eiðavina á framtíðarnot staðar-
ins að Óperustúdíóið fer brátt að
nýta sér aðstöðuna þar.
Menningarmiðstöð
Austurlands í Eiða
Á góðum stundum ræða stjóm-
málamenn gjarna um mikilvægi þess
að jafnræði til náms nái til sem flestra
borgara, óháð búsetu, aldri eða efna-
hag. Þá er annað áhersluatriði þeirra
gjarna að efla ævi- eða endurmennt>
eða annað sem þeir telja á verksviði
foreldraráðs. Upplýsingar um for-
eldraráðsfulltrúa eiga að vera jafn
aðgengilegar og aðrar upplýsingar
um skólastarfíð. Síðan eru til samtök
foreldrafélaga og -ráða, eins og
SAMFOK sem starfar fyrir foreldra
barna í grunnskólum í Reylyjavík.
SAMFOK er með skrifstofu á
Laugavegi 7 og þangað geta foreldr-
ar, og félög þeirra, í Reykjavík leitað
eftir upplýsingum um samstarf for-
eldra og skóla í höfuðborginni. Ekki
er síður mikilvægt að foreldrar miðli
þangað upplýsingum um gott og
áhrifaríkt samstarf. Formaður
SAMFOKs er síðan fulltrúi foreldra
í fræðsluráði Reykjavikur. Að vísu
aðeins áheyrnarfulltrúi en með mál-
frelsi og tillögurétt svo rödd foreldra
nær á beinan hátt til fræðsluyfír-
valda í Reykjavík.
Tökum höndum saman
Foreldrar hafa því bæði rétt og
skyldur til að hafa áhrif á skólastarf-
ið. Foreldrar hljóta að vilja taka
höndum saman við skólana um að
bæta starfsandann, þar sem þess er
þörf, þannig að starfsumhverfi allra
verði þannig að jafnt nemendum sem
starfsfólki líði vel og afköst verði
sem best. Ofbeldi, andlegt eða líkam-
legt, á að sjálfsögðu að vera óþekkt á
vinnustað barna, sem öðrum vinnu-
stöðum. Og hvers konar vímuefni
eiga aldrei að koma þar inn fyrir dyr.
Höfundur á sæti í stjóm SAMFOK.
EFTIRMENNTUN
VÉLSTJÓRA
Við kynnum
námsefni okkar
á Skrúfudaginn,
nk. laugardag,
í Vélskóla íslands
kl. 13:00-16:00.
i .
m
VÉLSTJÓRAFÉLAG ÍSLANDS
Gftirmenntun vélstjóra,
sími: 562 9062,
veffang: www.vsfi.is
Heldur þú að
E-vítamm sé rióg ?
NATEN
_______-ernógl
un svo að þeir eldri, sem farið hafa á
mis við að öðlast þá þekkingu og
hæfni sem þeir telja sig vanta geti
öðlast hana. Gríðarlegt átak hefur
verið gert í þessum málum með öld-
ungadeildum framhaldsskólanna og
Endurmenntunardeild Háskólans.
Sé málið skoðað nánar kemur í ljós
að hinar dreifðu byggðir, sveitir og
smæiri þorp, hafa orðið útundan.
Lofsvert framtak er þó í gangi í fjar-
kennslu sem á að geta hjálpað dreif-
býlinu. En hitt er einnig að verða
flestum Ijóst: Fjarkennsla notast
sjaldnast nema því aðeins að reglu-
bundnir samfundir með kennara séu
skipulagðir sem hluti af náminu.
Þannig hefðu bæði farskólinn á Aust-
urlandi og nýstofnuð fræðslumiðstöð
Austurlands ótvírætt gagn af þeirri
aðstöðu sem er til staðar á Eiðum.
Allt framangreint tilheyrir vissu-
lega menningunni og má því vel
flokkast undir starfsemi menningar-
miðstöðvai’. Við höfum þó alls ekki
gleymt hinum ýmsu listum svo sem
leiklist og myndlist en nú hefur tón-
listin riðið á vaðið að notfæra sér að-
stöðuna. Það er von og trú okkar
Eiðavina að hér sé aðeins um byrjun
að ræða og að í framtíðinni megi
hvers konar menningarviðleitni leita
skjóls og styrks í Eiða.
Stöndum saman um viðreisn á
Eiðum. Sjáið til þess að staðnum
verði skapaður rekstrargrundvöllur
þannig að hann geti komið að því
gagni fyrir unga sem aldna svo sem
efni standa til.
Gerið Eiðastað að menningarmið-
stöð Austurlands!
Höfundur er fv. skólameistari ME
og formaður „Eiðavina".
intra
Skolvaskar
Intra skolvaskamir eru framleiddir
á vegg eða innfelldir í borð.
Stærðir:
48 x 38 x 19 cm
54 x 45 x 23 cm
Heildsöludreifing:
Smíðjuvegi 11. Kópavogi
TEflGlehf. simi 564 1088.fax 564 1089
AJ ví 'LX
Fæst í byggingavðruverslunum um land i
Listræn gjafavara
gallerí
Listakot
LAUGAVEGI 70. SÍMI/FAX 552 8141
Stöndum vörð um heilsuna
í vetrarkuldanum
C-500, MULTI VIT & SÓLHATTUR
Þrír öflugir máttarstólpar sem saman byggja upp varnir líkamans, auka þol og stuðla að
hreysti. Multi Vit inniheldur helstu vítamín og steinefni. Saman auka þessi efni líkamlegt
og andlegt starfsþrek. C-vítamín er tekið aukalega í kuldatíð. Nóbelsverðlaunahafinn
Linus Pauling ráðlagði öllum að tryggja sér ávallt nægilegt C-vítamín. Sólhattur er einhver
vinsælasta og mest notaða lækningajurt víða um heim, ekki síst á norðlægum slóðum,
þar sem vetrarhörkur herja á heilsu manna.
Éh
eilsuhúsiö
Skólavörðustíg, Kringlunni, Smáratorgi og Skipagðtu, Akureyri
LAXAKÓRÓNA.
~ TanyÆiiMm 7
OÐINSVE
BORÐAPANTANIR 552 5090