Morgunblaðið - 26.02.1999, Page 34

34 FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1999 35 *
STOFNAÐ 1913
UTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
YETNI; ORKUGJAFI
NÝS ARÞÚSUNDS
IÐNAÐARRÁÐHERRA skipaði í júlímánuði 1997 nefnd til
að gera tillögur um notkun innlendra vistvænna orkugjafa
í stað orkugjafa unninna úr jarðolíum. I nefndina voru skip-
aðir fulltrúar stjórnvalda, atvinnulífs, tækni- og rannsókna-
stofnana og Háskóla Islands. Nefndin lagði mesta áherzlu á
tækni til vetnisframleiðslu og nýtingu þess og vakti starf
hennar þegar athygli erlendis, sem hafði í för með sér sam-
starf við þrjú alþjóðleg stórfyrirtæki, DaimlerChrysler, Shell
International og Norsk Hydro.
Niðurstaða nefndarinnar leiddi til stofnunar félags, sem er
í eigu innlendra einkafyrirtækja og opinberra aðila. Það hlaut
nafnið Vistorka ehf., en stofnendur þess eru Áburðarverk-
smiðjan, Háskóli Islands, Orkuveita Reykjavíkur, Hitaveita
Suðurnesja, Iðntæknistofnun og Nýsköpunarsjóður atvinnu-
lífsins, og er hann jafnframt stærsti hluthafinn. Vistorka og
þrír áðurnefndir erlendir aðilar hafa síðan stofnað með sér
hlutafélagið Islenzka vetnis- og efnarafalafélagið ehf., sem
mun styðja við rannsóknir á þróun og framleiðslu nýtanlegs
vetnis sem orkugjafa.
Þannig er vetnisframleiðsla komin á rekspöl, þótt vetni sé í
dag eldsneyti, sem getur ekki keppt við eldsneyti úr jarðolí-
um. Hins vegar má búast við að á næstu árum og áratugum
geti vetni orðið samkeppnisfært eldsneyti og þá einkum og
sér í lagi vegna þess hve hreint það er. Fréttir af þessu frum-
kvæði Islendinga urðu heimsfrétt í síðustu viku, er MSNBC-
sjónvarpsstöðin flutti frétt af „Vetnisþorpinu Islandi“, eins
og það var kallað, og Associated Press-fréttastofan dreifði
fréttinni um allt sitt fréttanet. Þá kusu notendur MSNBC-
vefjarins á veraldarvefnum þessa frétt athyglisverðustu
fréttina þann daginn og norsk stjórnvöld hrukku við er tals-
maður norsku umhverfissamtakanna Bellona, Frederic
Hauge, sagði í samtali við Aftenposten: „Ef við gætum okkar
ekki verður það Island en ekki Noregur, sem verður stærsti
orkusalinn í Evrópu.“
Vetni er áreiðanlega mikilvægasti orkugjafi framtíðar.
Þetta er létt lofttegund, sem helzt fljótandi undir miklum
þrýstingi og miklum kulda, og þegar hún brennur myndast
vatn, undirstaða lífsins á jörðunni. Hér er því um hreinan
orkugjafa að ræða, sem hefur forskot á alla aðra mengandi
orkugjafa heims. Islendingar eiga ekki að láta neins ófreistað
í að halda forystu í vetnisframleiðslu og því er mikilvægt að
tekizt hefur samstarf við þrjá áðurnefnda risa á sviði þeirrar
tækni sem til þarf.
HAPPDRÆTTI
NEFND dómsmálaráðherra um framtíðarskipan happ-
drættismála telur landsmenn búa við ósamstæða og
ófullkomna löggjöf um þau málefni og telur brýnt, að tekin
verði afstaða til þess, hvaða meginsjónarmið skuli liggja til
grundvallar starfsemi happdrætta. Að mati nefndarinnar
njóta happdrættin ekki jafnræðis í skattlagningu og leyfis-
gjöldum. Eftirliti sé almennt ábótavant og hún bendir á þær
breytingar, sem ný tækni hafi haft í för með sér í söluaðferð-
um og fyrirkomulagi útdráttar, svo og að ákveða þurfi, hvaða
lagareglum skuli beitt við happdrætti á Netinu.
Tillaga er gerð um það af hálfu nefndarinnar, að sjálfstæð-
um aðila verði falin umsjón með starfsemi happdrætta og eft-
irlit, svo og að úrskurðir verði kæranlegir til dómsmálaráðu-
neytis. Þá telur nefndin skattlagningu á happdrætti pólitíska
ákvörðun, en markmið skattlagningarinnar þurfi að vera skýr
og jafnræðis gætt gagnvart rekstraraðilum og viðskiptavin-
um. Nefndin telur þrjár leiðir koma til greina við endurskipu-
lagningu happdrættisstarfsemi, án þess þó að hún taki af-
stöðu til þess, hver sé heppilegust. Bendir nefndin á ríkis-
rekstur allra happdrætta, einkarekstur eða blöndu af hvoru-
tveggja.
Eðlilegt er, að mótaður verði rammi um happdrættisstarf-
semi í landinu og opinbert eftirlit verði með henni. Sjálfstæð-
ur aðili getur vel annast þá umsýslu á vegum dómsmálaráðu-
neytisins. Hins vegar er alveg ljóst, að samkomulag næst
ekki um það, að happdrættin verði ríkisrekin, enda ástæðu-
laust. Löng hefð er fyrir því í íslenzku samfélagi, að líknarfé-
lög, íþróttafélög og hvers kyns önnur félagasamtök afli fjár
með happdrættum og mismunandi afbrigðum af þeim. Hafa
sum happdrættin lyft Grettistaki þjóðfélaginu öllu til hags-
bóta og því gegnt mikilvægu hlutverki. Svo hlýtur að verða
áfram. Ríkið hefur engu hlutverki að gegna á þeim vettvangi
öðru en eðlilegu eftirliti.
Seyðisfjörður
Eskifjörður
Óddsskarð
Reyðarfjörður
Handarhald
5,0 km ólokið
Jarðgöng
Sjp km (>rtA,hurf,arQal|
Vattarnes-
Fáskrúðsfjðrður
skriður
Stoðvarfjorði^
\arfjnrður
/° Breiðdalsvík
A /lrei^ukvík

Þingsályktunartillaga um undirbúning jarðganga milli Reyðarfjarðar og Fáskrúðsfjarðar kemur gangaumræðu Austfirðinga aftur af stað
Yrðu með hagkvæmustu
jarðgöngum landsins
Nokkuð breið samstaða
virðist vera að myndast
á Austurlandi um að
jarðgöng milli Reyðar-
fjarðar og Fáskrúðs-
fjarðar verði fyrsti kost-
ur í gangagerð í fjórð-
ungnum. Göngin eru
með allra hagkvæmustu
framkvæmdum á þessu
sviði hér á landi. I grein
Helga Bjarnasonar
kemur fram að miklar
vonir eru bundnar við
jarðgöngin í tengslum
við þróun byggðar á
Mið-Austurlandi.
Þingsályktunartillaga Arn-
bjargar Sveinsdóttur, þing-
manns Sjálfstæðisflokksins,
um að hafinn verði undirbún-
ingur að gerð jarðganga milli Fá-
skrúðsfjarðar og Reyðarfjarðar hefur
kveikt að nýju umræður um jarðgöng
á Austurlandi. Þótt aldrei hafi náðst
sátt um forgangsröðum er ljóst að Fá-
skrúðsfjarðargöngin voru ekki fremst
í röðinni á sínum tíma þótt þau séu
með hagkvæmustu jarðgangafram-
kvæmdum í landinu. Greinilegt er að
umræðan hefur breyst nokkuð vegna
bættra vega og ekki síður vegna betri
vetrarþjónustu þannig að íbúar ein-
stakra staða virðast geta hugsað sér
að byrjað verði á hagkvæmustu göng-
unum, þótt auðvitað telji margir þörf-
ina brýnasta í sinni heimabyggð.
Aðrar framkvæmdir í forgangi
Um nokkuð langt skeið hefur verið
rætt um þörf á samgöngubótum á
Austurlandi og jarðgöng á ýmsum
stöðum verið ofarlega á óskalistanum.
Mikilvægast hefur verið talið að
tengja Vopnafjörð, Seyðisfjörð og
Neskaupstað betur við Fljótsdalshér-
að og þar með vegakerfi landsins en
háir fjallvegir liggja að þessum bæj-
um. Jarðganganefnd sem samgöngu-
ráðherra skipaði lagði til árið 1993 að
fyrst yrðu grafin jarðgöng til að rjúfa
vetrareinangrun Seyðisfjarðar og
Norðfjarðar en með því yrði stuðlað að
myndun allþétts byggðakjarna á Mið-
Austurlandi með um 7 þúsund íbúum.
Verkefnið var nefnt Austfjarðagöng.
Gert var ráð fyrir jarðgöngum úr
Seyðisfirði og Norðfirði í Mjóafjörð og
þaðan á Hérað, alls þrennum göngum
sem þá var áætlað að myndu kosta 6-7
milljarða kr. Litið var á það sem síðari
tíma verkefni að tengja Norðfjörð við
Eskifjörð með nýjum göngum undir
Oddsskarð. Nefndin lagði til að í öðr-
um áfanga yrðu jarðgöng sem tengja
einstök þyggðarlög við þetta kjarna-
svæði, í fyrsta lagi göng milli Vopna-
fjarðar og Héraðs og í öðru lagi göng
milli Fáskrúðsfjarðar og Reyðarfjarð-
ar. í þriðja áfanga voru síðan nefnd
göng milli Fáskrúðsfjarðar og Stöðv-
arfjarðar og milli Stöðvarfjarðar og
Breiðdalsvíkur. Samkvæmt þessu átti
að bora fern jarðgöng áður en röðin
kæmi að Fáskrúðsfjarðargöngum.
Aldrei hefur náðst full samstaða um
þessa forgangsröðun heima fyrir en
haustið 1994 fólu sveitarstjórnarmenn
þingmönnum kjördæmisins að ákveða
röð framkvæmdanna. Það hafa þeir
ekki gert þó stundum hafi þeir verið
brýndir á því, enda ekki verið á dag-
skrá að hefja borun. I langtímaáætlun
í vegagerð 1999-2010 sem samþykkt
var á síðasta ári var gert ráð fyrir
ákveðnum fjárveitingum til rannsókna

« .Vl

Arnbjörg
Sveinsdóttir
Lars
Gunnarsson
Þóra
Kristjánsdóttir
Einar
Þorvarðarson
Jón
Kristjánsson
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
ALBERT Kemp, formaður samgöngunefndar SSA, og Sigmar Magnússon, bóndi í Dölum, skoða uppdrátt þar sem fram kemur hvar göngin verða. Sýnist
þeim að gangamunninn verði neðarlega í hlíð Kollufells, á svipuðum stað og teikning af munna Vestfjarðaganga hefur verið sett inn á myndina.
vegna jarðganga en ekki var veitt fé til
framkvæmda á tímabilinu. Kröfur
hafa verið uppi um gerð jarðganga á
ýmsum stöðum á landinu, meðal ann-
ars á Austfjörðum, Vestfjörðum og í
Eyjafirði og í athugasemdum með
frumvarpinu kom fram að ef til slíkra
framkvæmda kæmi á áætlunartímabil-
inu yrði það samkvæmt sérstakri
ákvörðun stjórnvalda þar sem jafn-
framt yrði tekin afstaða til fjármögn-
unar.
Breyttar aðstæður
Frumvarp Ambjargai- Sveinsdóttur
um að hefja undirbúning að Fáskrúðs-
fjarðargöngum hefur orðið til að
kveikja umræðuna um jarðgöng fyrir
austan á nýjan leik. Af því tilefni
hyggjast þingmennirnir taka upp um-
ræðu um þá forgangsröðun verkefna í
jarðgangagerð sem þeim var falin fyr-
ir rúmum fjórum árum. Egill Jónsson
er meðflutningsmaður tillögunnar og
vekur athygli að þau standa ein að
henni.
Af umsögnum sveitarstjórna og
samtaka og samtölum við sveitar-
stjórnarmenn og fleira fólk eystra virð-
ist tillagan hafa fengið góðan hljóm-
grunn, þótt sumir minni á eigin þarfir
um leið. Bent er á að aðstæður í sam-
göngumálum hafi gjörbreyst ft’á því
jarðganganefnd skilaði tillögum sínum,
meðal annars til Neskaupstaðar og
Seyðisfjarðar. Því sé meiri ástæða til
að leggja áherslu á jarðgöng sem
stytta vegalengdir milli staða og
stækka atvinnusvæði. Með jarðgöng-
um myndi Fáskrúðsfjörður komast inn
á atvinnusvæði Reyðar- _____________
fjarðar þar sem fyrirhugað
er að koma upp orkufrekum
iðnaði og leiðir innan fjórð-
ungsins myndu styttast
verulega. Telja margir eðli-
legt að byrja á hagkvæmustu jarð-
göngum landsins og að það gæti orðið
til að ráðist yrði í gerð annarra jarð-
ganga á Austurlandi í kjölfarið. Ljóst
er þó að deila Norðlendinga og Aust-
fii-ðinga um réttinn á næstu göngum
hefur ekki verið leyst, Siglfn’ðingar eru
harðh- á að fá næstu jarðgöng til sín.
„Eg tel að það sé orðið mjög tíma-
bært að hefja undirbúning að þessari
framkvæmd vegna þess að á næsta ári
á að ráðast í dýrar vegaframkvæmdir
á þessari leið sem verða óþarfar ef
jarðgöng koma. Akveða þarf hvort
ráðist verður í jarðgöng til þess að
unnt verði að fresta vegaframkvæmd-
unum,“ segir Arnbjörg Sveinsdóttir
þegar hún er spurð af hverju hún hafi
flutt tillögu um undirbúning jarð-
ganga milli Fáskrúðsfjarðar og Reyð-
arfjarðar. Arnbjörg vísar hér til dýrr-
ar vegarlagningar á Reyðarfjarðar-
strönd og í Vattarnesskriðum sem
ráðast á í á næstu árum. Hún segir
einnig unnt að fresta lagningu nýs
vegar yfir Breiðdalsheiði, verði jarð-
göng ákveðin.
Jón Kristjánsson, þingmaður Fram-
sóknarflokksins, segir að þingmenn-
h-nir hafl ekki ákveðið röð fram-
kvæmda eins og þeim var falið en
fundui- um máiið sé fyrirhugaður. Jón
segir mikilvægt að gera jarðgangaá-
ætlun fyrir Austurland og einnig þurfi
að ná samstöðu á landsvísu. Segist
hann ekki leggjast gegn tillögu Arn-
bjargar en telur þó ekki hægt að taka
--------- þetta verkefni út úr án
þess að fylgja áætlun um
það hvernig eigi að leysa
önnur mál.
Áætlað er að jarðgöngin
milli Reyðarfjarðar og Fá-
skrúðsfjarðar verði um 5,5 kílómetrar
að lengd. Norðan megin yrði ganga-
munninn rétt innan við Handarhald,
gegnt þorpinu í Reyðarfirði, og sunn-
an megin við bæinn Dali innst í Fá-
skrúðsfirði. Með göngunum styttist
leiðin milli Reyðarfjarðar og Fá-
skrúðsfjarðar um 31 kílómetra og leið-
in frá Egilsstöðum með ströndinni
suður firði um 34 kílómetra.
Vegagerðin á Reyðarfirði áætlai- að
göngin og tilheyrandi vegarlagning
kosti 2.320 miiljónir kr. og að fram-
kvæmdin muni skila sér til baka í
sparnaði við umferðina á 25 árum.
Einar Þorvarðíirson, umdæmisstjóri
Vegagerðarinnar á Austurlandi, bend-
Umræðan
breyst vegna
bættra vega
ir á að verði ráðist í göngin megi spara
eða að minnsta kosti fresta umtals-
verðum fjárhæðum við lagfæringar á
vegum. Tveir dýrir kaflar eru eftir á
veginum milli Reyðarfjarðar og Fá-
skrúðsfjarðar og eru þeir á vegaáæti-
un á næstu tveimur til þremur árum.
Um er að ræða fimm kílómetra kafla
um Handarhald á Sléttuströnd í Reyð-
arfirði sem áætlað er að kosti 175
milljónir kr. og fjóra kílómetra um
Vattarnesskriður í Fáskrúðsfii’ði sem
áætlað er að kosti 85 milljónir. Telur
Einar ástæðulaust að leggja í þennan
kostnað ef fyrirsjáanlegt er að jarð-
göng leysi veginn af hólmi sem þjóð-
braut. Þá telur hann að þegar góður
vegur verði kominn um Vattar-
nesskriður komi fljótlega kröfur um
aukið öryggi vegfarenda þar, með öfl-
ugum grjótgirðingum og vegskála til
skjóls fyrir snjóflóðum, skriðuföllum
og gnóthruni, með hliðstæðum hætti
og í Oshlíð milli Hnífsdals og Bolung-
arvíkur. Framkvæmdir af því tagi
myndu kosta hundruð milljóna kr.
Þá bendir Einar á að með tilkomu
jarðganga yrði leiðin um Breiðdals-
heiði lítið styttri en fjarðaleiðin. Leiðin
frá Egilsstöðum um Breiðdalsheiði og
suður til Breiðdalsvíkur er nú 83 kíló-
metrar og um háan fjallveg að fara en
með Fáskrúðsfjarðargöngum yrði
leiðin með ströndinni 93 kílómetrar
eða einungis 10 kílómetrum lengri.
Búast má við að á síðasta tímabili
langtímaáætlunar í vegagerð
1999-2010 verði ráðist í endurbygg-
ingu vegarins yfir Breiðdalsheiði fyrir
um 800 milljónir kr., þótt fjármögnun
hafi ekki verið tryggð, og telur Einai-
h'klegt að unnt verði að spara rúmar
600 milljónir af því ef ráðist verður í
4,5 km ólokið
AUSTFIRÐIR
10 km

jarðgöng. „Það myndi spai’ast mikill
kostnaður ef unnt yrði að komast af
með eina meginleið, fresta fram-
kvæmdum á Breiðdalsheiði og bæta
þjónustuna á fjarðaleiðinni," segir
Einar.
Ut frá þessum forsendum telur
hann unnt að spara eða fresta fram-
kvæmdum fyrir um 900 milljónir
króna á móti jarðgöngunum og með
þeim útreikningum yrði nettókostnað-
ur við þau 1.420 milljónir í stað 2.320
milljóna kr. Yrði framkvæmdin því
enn arðbærai’i en þegar miðað er við
heildarkostnað hennar. Samkvæmt
lauslegu mati Einai’s á sparnaði við
umferðina myndu jarðgöngin borga
sig upp á 15 árum, miðað við nettó-
kostnað við þau, og verða arðsamasta
jarðgangagerð hér á landi, að Hval-
fjarðargöngum undanskildum.
Einar Þorvarðarson áætlar að rann-
sóknir vegna Fáskrúðsfjarðarganga
kosti um 100 milljónir kr. Hann segir
að til sé 27 milljóna kr. innstæða til
rannsókna á jarðgöngum á Austur-
landi auk tíu milljóna króna árlegs
framlags á vegaáætlun til gangarann-
sókna á landinu öllu.
Ánægja á Fáskrúðsfírði
Jarðgangatillaga Arnbjargar virðist
mælast allvel fyrir á Austfjörðum,
þótt sumh’ íbúar kjördæmisins hafi
ákveðna fyrirvara vegna þess að þeir
telja brýnni framkvæmdir nær þeim
sjálfum. Almenn ánægja er á Fá-
skrúðsfirði með að þeirra jarðgöng
séu komin inn í umræðuna með þeim
hætti sem nú hefur gerst. „Jarðgöngin
hefðu mikla þýðingu fyrir Fáskrúðs-
fjörð og aðra staði á Suðurfjörðum
sem ég tel veikasta svæðið á Aust-
fjörðum enda hefur fólki fækkað tals-
vert á undanfómum árum. Ég tel að
með styttingu leiðarinnar haldist
byggðin í meira jafnvægi," segir Lars
Gunnarsson, hreppsnefndarmaður
Framsóknarflokks og oddviti Búða-
hrepps á Fáskrúðsfirði. Hann segir að
jarðgöngin hefðu einnig mikla þýðingu
fyrir Mið-Austurland og þann þéttbýl-
iskjarna sem þar er að myndast. Telur
Lars þessa framkvæmd raunhæfa,
ekki síst ef áform um stóriðju í Reyð-
arfirði verði að veruleika, því þá þurfl
að stækka atvinnusvæðið.
í þessu sambandi er rétt að geta
þess að Búðahreppur hefur haft frum-
kvæði að könnunarviðræðum sveitar-
félaganna á Suðurfjörðum og Mið-
fjörðum um sameiningu. Fyrirhugað
er að hefja viðræður Breiðdalshrepps,
Stöðvarhrepps, Fáskiúðsfjarðar-
hrepps og Búðahrepps á næstunni.
Sveitarstjórn Fjarðabyggðar er einnig
jákvæð en vill vinna úr sameiningu
Neskaupstaðar, Eskifjai’ðar og Reyð-
arfjarðar áður en sveitarfélagið tekur
þátt í frekari sameiningarviðræðum.
Þóra Kristjánsdóttir, efsti maðm-
Fáskrúðsfjarðarlistans í minnihluta
hreppsnefndar Búðahrepps, tekur
mjög í sama streng og oddvitinn. „Ég
hef trú á staðnum. Þótt hér sé lægð nú
munum við ná okkur upp. Mér finnst
að við þurfum ekki að sækja neina
ölmusu suður þótt við bendum á hag-
kvæmni jarðganga, við höfum unnið
fyi’ir þessu,“ segir Þóra. Vekur hún at-
hygli á því að flutningar á landi hafi
aukist mjög á undanfórnum árum. Nú
sé til dæmis afurðum margra staða
skipað út á Eskifirði. Þegar göng verði
komin skipti litlu máli hvort bátarnir
landi á syðri fjörðunum eða þeim
nyi’ðri, unnt verði að flytja fiskinn á
milli. Hún segir að Éá- ------------
skrúðsfirðingar sæki ýmsa
persónulega þjónustu á
Reyðarfjörð og í Egilsstaði.
Þá myndu jarðgöng auka
öryggi íbúanna, til dæmis
vegna sjúkraflutninga, og
fólki á búa á staðnum.
Albert Kemp fyrrverandi oddviti á
Fáskrúðsfirði, formaður samgöngu-
nefndai- Sambands sveitarfélaga á
Austurlandi, segir að þingmenn kjör-
dæmisins hafi ekki getað ákveðið for-
gangsröðun jarðgangaframkvæmda á
Austfjörðum enda varla hægt að ætl-
ast til þess fyrst heimamenn gátu það
ekki á sínum tíma. Þess vegna telur
hann tillögu Arnbjargai- góðra gjalda
verða en jafnframt miður að ekki
skyldu allir þingmennirnir gerast
meðflutningsmenn. Albert segist vera
mjög fylgjandi þessari framkvæmd
enda þjóni hún hagsmunum allra
„Brýnasta
framfaramál
Austurlands“
auðvelda
Austfu’ðinga, nema Vopnfirðinga og
íbúanna þar fyrir norðan. Hann telur
að jafnframt þurfi að huga að fram-
haldinu og lýsir þeirri skoðun sinni að
ný jarðgöng undir Oddsskai’ð, milli
Neskaupstaðar og Eskifjarðar, ættu
að vera næst í röðinni vegna þeirra
miklu flutninga sem nú eiga sér stað
frá Neskaupstað til Eskifjarðar eftir
að Eskifjörður varð meginútflutnings-
höfn Austurlands.
Jákvæðar umsagnir
I umsögn til Alþingis fagnar Þróun-
arstofa Austurlands mjög jarðganga-
tillögunni og tekur undh’ með flutn-
ingsmönnum að hér sé um að ræða
eitt af brýnustu framfaramálum á
Austurlandi um þessar mundir. Telur
Þróunarstofan að ákvörðun um jarð-
göng myndi ein og sér strax hafa já-
kvæð áhrif á fjölmarga þætti tengda
byggðaþróun og samfélagsuppbygg-
ingu á Austurlandi. Stofan færir fjöl-
mörg rök fyrir niðurstöðu sinni. Meðal
annars er nefnt að með göngum myndi
Mið-Austurland styrkjast sem eitt
vænlegasta samfellda þjónustu- og at-
vinnusvæði landsins.
Sveitarstjórnir Austur-Héraðs
(Egilsstaðir og nágrenni) og Fjarða-
byggðar (Neskaupstaður, Eskifjörður
og Reyðarfjörður) fagna því að um-
ræður um jarðgöng á Austurlandi séu
aftur hafnar í alvöru. í umsögn sinni
til Alþingis leggur bæjarstjórn
Fjarðabyggðar áherslu á að Austfirð-
ingar og yfirvöld samgöngumála komi
sér sem fyrst saman um skýra stefnu
á sviði jarðgangagerðar í fjórðungn-
um. „Aðalatriðið er að mati bæjar-
stjóraar að framkvæmdir á þessu sviði
hefjist sem fyrst hér austanlands en
allar slíkar framkvæmdir munu tví-
mælalaust efla fjórðung-
inn,“ segir í umsögninni.
Seyðfirðingar hafa verið
í forystu boi-manna Islands
og lengi lagt áherslu á að fá
göng til sín. Því vekur af-
dráttarlaus stuðningur meirihluta
bæjarstjórnar Seyðisfjarðar við Fá-
skiúðsfjarðargöng athygli. Minnihlut-
inn lét hins vegar bóka að tillöguna
ætti að skoða í tengslum við aðrai’
jarðgangahugmyndir á Austurlandi.
„Meh-ihluti bæjarstjómar telur að það
sé vænlegast fyrir Austfirðinga að
standa saman um þau göng sem sann-
ai’lega eru hagkvæmust á Austurlandi.
Það kemur öllum til góða. Þá vitum við
að mjög er þrengt að Suðurfirðingum
og það myndi vafalaust hjálpa þeim að
komast, í samband við miðsvæðið,"
segh’ Ólafur Sigurðsson, bæjarstjóri á
Seyðisfii-ði.
Afstaða meh-ihluta bæjarstjórnar
Seyðisfjarðar og fremur jákvæð af-
staða bæjarstjórnar Fjarðabyggðar
helgast vafalaust af breyttum að-
stæðum frá því togstreitan um Aust-
fjarðagöng var sem mest. Byggður
hefur verið upp vegur með bundnu
slitlagi yfir Fjarðarheiði til Seyðis-
fjarðar og yfir Oddsskarð til Norð-
fjarðar. Jafnframt hefur Vegagerðin
bætt mjög vetrarþjónustu á þessum
vegum. Mokað er alla þá daga sem
þörf er á, ef veður á annað borð leyf-
ir, og mun lengur á hverjum degi en
áður. Fólk kemst því alltaf á milli ef
ekki er vitlaust veður. Einnig er
meira unnið að hálkuvörn en áður.
Loks má benda á þá staðreynd að
Neskaupstaður er nú í sveitarfélagi
með Eskifirði og Reyðarfirði og því
má búast við að íbúarnir vilji fremur
tengjast þangað en til Héraðs með
göngum um Mjóafjörð.
Eina sveitarstjórnin sem mælir gegn
jarðgöngum til Fáskrúðsfjarðar er
hreppsnefnd Vopnafjarðarhrepps.
Hún bendir á nauðsyn þess að jarð-
göng um Hellisheiði verði fyrstu jarð-
göng á Austurlandi og segist ekki geta
tekið undir þingsályktunartillöguna
nema jafnframt verði ráðist í göng
milli Vopnafjarðar og Héraðs.
Hreppsnefndin á Vopnafirði leggur
einnig áherslu á að flýtt verði lagningu
vegar um Hofsárdal inn á nýjan veg á
hringveginum. Þessi árin er unnið að
nýjum vegi um Möðrudalsöræfi og
færist vegurinn 20 kílómetrum nær
Vopnafirði við þá framkvæmd. I fram-
haldi þess er ætlunin að tengja Vopna-
fjörð við þessa leið með nýjum vegi.
Við það styttist leiðin milli Vopnafjai’ð-
ar og Egilsstaða um 38 kílómetra. Á
undanförnum árum hafa verið gerðar
miklar endurbætur á veginum um
Hellisheiði, milli Vopnafjai’ðar og Hér-
aðs, og mun um 300 milljónum kr. hafa
verið varið til þess verks á verðlagi
þessa árs. Vegurinn verður aldrei ann-
að en sumarvegur og krefjast Vopn-
ftrðingar einnig jai’ðganga þar, eins og
fram kemur í ályktun hreppsnefndar-
innai’.
Taka þarf ákvörðun
Tillaga Arnbjargar er til umfjöllun-
ar í samgöngunefnd Alþingis og fór
fyrsta efnislega umræðan þar fram í
vikunni. Ekki hefur skýrst hvort vilji
er til að afgreiða tillöguna á þeim
stutta tíma sem eftir er af starfstíma
Alþingis í vetur. Ef fara á í þessa
framkvæmd er mikilvægt að drífa í því
að taka ákvörðun. Ráðast þarf í um-
fangsmiklar rannsóknir á fyrirhuguðu
gangastæði og taka saman upplýsing-
ar um kosti ganganna og galla og bera
saman við aðra möguleika, meðal ann-
ai’s kosti þess að leggja áherslu á eina
meginleið suður frá miðhluta Aust-
fjarða í stað tveggja eins og nú er.
Éyrirhugað er að bjóða út í haust end-
urbætur á veginum milli Reyðarfjarð-
ar og Fáskrúðsfjarðar. Það hlýtur að
vera skynsamlegt að hætta við fram-
kvæmdirnar ef útlit er fyrir jarðgöng.
Heimamenn benda á að hægt væri að
vinna tíma með því að flýta fyrirhug-
uðum framkvæmdum við Kam-
banesskriður, milli Stöðvarfjarðar og
Breiðdalsvíkur, sem eru á vegaáætlun
2002 og 2003 og nota til þess þær fjár-
veitingar sem ætlaðar eru í Vattar-
nesskriður og Handarhald á næstu
tveimur árum. Peningarnir gætu þá
skilað sér til baka í jarðgöng eftir þrjú
til fjögur ár.
Þótt umrædd tillaga fjalli einungis
um að hefja undirbúning að gerð jarð-
ganga milli Reyðarfjarðar og Fá-
skrúðsfjarðar verður væntanlega ekki
aftur snúið nái hún fram að ganga. Því
þarf að huga að fjármögnun jarðgang-
anna sjálfra. Eins og fram hefur komið
er ekki gert ráð fyrir fjármagni til
gangagerðar í langtímaáætlun í vega-
gerð. Bent hefur verið á að nota mætti
fé til ganganna sem ætlað er til tiltek-
inna vegaframkvæmda en þó eru eftir
1,4 milljarðar kr. Spurð um fjármögn-
un þess segir Arnbjörg Sveinsdóttir að
það yrði að gerast með auknu fjár-
magni til vegamála á næstu árum.
Lars Gunnarsson, oddviti á Fá-
ski’úðsfirði, segir að vel komi til greina
að stofna hlutafélag um jafn hag-
kvæma framkvæmd og hér um ræðir,
með svipuðum hætti og Hvalfjarðar-
göng. Álbert Kemp og Arnbjörg
Sveinsdóttir telja það hins vegar ekki
raunhæft. Arnbjörg bendir á að erfitt
geti verið að innheimta veggjald af
fólki sem ferðast innan sama atvinnu-
svæðis.