Morgunblaðið - 11.04.1999, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 11. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 4/4 -10/4
►MIKIÐ eignatjón varð er
íbúðarhús að Heyklifi á
Kambanesi við sunnanverð-
an Stöðvarfjörð brann til
kaldra kola í vikunni. Húsið
var alelda þegar tilkynnt var
um eldinn og nánast brunnið
til kaldra kola þegar slökkvi-
liðið kom á vettvang.
►UM 20 starfsmönnum Loð-
skinns hf. á Sauðárkróki var
sagt upp um páskana. Fram-
leiðsla Loðskinns verður
stöðvuð í júní í ljósi þess að
aðalmarkaðir fyrirtækisins
lokuðust. ÖIlu fastráðnu
starfsfólki var sagt upp en
reynt verður að afgreiða
pantanir og halda fyrirtæk-
inu opnu fram á haust.
►HILLARY Clinton, forseta-
frú Bandaríkjanna, og Björn
Bjarnason menntamálaráð-
herra kynntu sýninguna Vík-
ingar - saga Norður-Atlants-
hafs í Bandarfkjunum í vik-
unni. Sýningin verður opnuð
29. apríl árið 2000 og sett
upp í sex borgum til ársins
2002. Frú Clinton sagði á
kynningunni í Smithsonian-
safninu að Islendingasögurn-
ar væru merkileg heimild
um stöðu kvenna og jafn-
framt sagði hún, að víkinga-
skipin hefðu í raun verið al-
net ársins 1000. Björn
Bjarnason sagði að forseta-
frúin hefði greinilega kynnt
sér sögurnar vel.
►VERÐI af lagningu Sunda-
brautar í Reykjavík með brú
yfir Kleppsvík er talið nauð-
synlegt að kaupa upp eignir
á lóðum við Kleppsmýrarveg
fyrir um 640 milljónir króna.
Er þessi kostnaður kringum
10% af kostnaði við smíði
brúarinnar.
Fyrsti flóttamanna-
hópurinn kominn
til landsins
21 flóttamaður frá Kosovo kom hingað
til lands með flugvél Landhelgisgæsl-
unnar síðdegis á fimmtudag eftir langt
ferðalag frá flóttamannabúðum í Ma-
kedóníu. Von var á tveimur flóttamönn-
um til viðbótar í gær en mæðgur úr
hópnum höfðu orðið eftir á Korfú í
Grikklandi vegna veikinda.
Tugir Kosovo-Albana sem búsettir
eru hér á landi, Rauði kross íslands,
Halldór Asgrímsson og fleiri tóku á
móti hópnum við komuna til Reykjavík-
ur. Undirbúningur fyrir komu allt að 80
Kosovo-AIbana til viðbótar stendur nú
yfir en ríkisstjómin hefur ákveðið að
taka á móti allt að 100 flóttamönnum.
Hjartavernd semur
við Öldrunarstofnun
Bandaríkjanna
HJARTAVERND mun á næstunni
undirrita samning við Öldrunarstofnun
Bandaríkjanna, National Institute of
Aging, um viðamiklar rannsóknir á heil-
brigði öldrunar sem unnar verða hér á
landi á ánmum 2001-2005. Að sögn tals-
manna Hjartavemdar er um að ræða
stærstu, umfangsmestu og fullkomn-
ustu rannsókn á heilbrigði öldrunar
sem gerð hefur verið í heiminum.
Ottast hungursneyð
meðal Kosovo-Albana
ATLANTSHAFSBANDALAGIÐ segir
að Serbai- hafi hrakið hátt í milljón íbúa
Kosovo-héraðs á flótta og hartnær
450.000 þeirra hafa
flúið til nágranna-
ríkja Serbíu. Vera-
lega dró þó úr flótta-
mannastraumnum á
miðvikudag þegar
serbnesk yfii-völd
lokuðu landamærun-
um og hvöttu flótta-
fólk, sem hafði reynt
að komast til ná-
grannaríkjanna, að
snúa aftur til þorpa sinna í Kosovo. Rík-
issjónvarpið í Albaníu sagði á föstudag
að Serbar héldu tugþúsundum flótta-
manna í herkví í miðhluta Kosovo og
varaði við hungui-sneyð á meðal þeirra
ef hjálparstofnanir kæmu ekki til þeirra
matvælum þegar í stað. Fjöldafólkið
væri umkringt fjölmennum hópum
serbneskra hermanna og leyniskyttum.
Yfirmenn alþjóðlegra hjálparstofnana
sögðust hafa miklar áhyggjur af þvf að
Serbar hygðust nota flóttamenn í
Kosovo sem varnarskjöld til að verjast
loftárásum NATO á serbneskar her-
sveitir með því að færa þá að hugsan-
legum skotmörkum bandalagsins.
Um 130.000 Kosovo-búar hafa flúið til
Makedóníu og þariend yfirvöld gripu til
þess ráðs aðfaranótt miðvikudags að
senda her- og lögreglumenn í stærstu
flóttamannabúðimar við landamærin að
Serbíu til að flytja flóttafólkið burt með
valdi. Óljóst var hversu margir flótta-
mennimir vom, en um 33.000 þeirra
vom fluttir til annarra búða í Makedón-
íu og þúsundir til viðbótar til Albaníu.
Stjómvöld í Júgóslavíu lýstu yfir
vopnahléi í átökunum við albanska að-
skilnaðarsinna í Kosovo á þriðjudag en
leiðtogar NATO höfnuðu yfirlýsingunni.
Bandalagið hélt hemaðaraðgerðunum
áfram af miklum þunga og sagði að
árásir þess á hersveitir og bækistöðvar
Serba í Kosovo hefðu verið mjög árang-
ursríkar.
►FJÖRUTÍU manns létu lífíð
á Austur-Tímor á þriðjudag
þegar skæruliðar hlynntir
indónesiskum yfírráðum
skutu af handahófí og vörp-
uðu handsprengjum á kirkju,
þar sem 2.000 flóttamenn
höfðu fundið skjól. Xanana
Gusmoa, einn af leiðtogum
andspyrnuhreyfingarinnar á
Austur-Tímor, hvatti til þess
daginn áður að landsmenn
gripu til vopna gegn stuðn-
ingsmönnum Indónesíu-
stjórnar.
► PAAVO Lipponen, forsæt-
isráðherra Finnlands og leið-
togi jafnaðarmanna, fékk á
fímmtudag umboð til að
mynda nýja ríkisstjórn með
aðild sömu flokka og voru í
síðustu stjóm. Miðfíokknum
tókst því ekki að tryggja sér
aðild að næstu stjórn þrátt
fyrir sigur hans í siðustu
kosningum.
► VAXANDI ólga er í rúss-
neskum stjórnmálum vegna
spillingar- og hneykslismála,
sem varða aðallega tvo
menn, auðjöfurinn Borís Ber-
ezovskí og Júrí Skúratov rík-
issaksóknara. Þeir voru áður
í náðinni hjá Bórís Jeltsín
forseta, en era það ekki leng-
ur og telja margir að þessi
mál geti komið sér illa fyrir
forsetann og aðra ráðamenn
í Moskvu.
► LÍFVERÐIR Ibrahims
Bare Mainassara, forseta Af-
ríkuríkisins Níger, myrtu
hann á fóstudag á flugvellin-
um í Niamey, höfuðborg
landsins. Ekki var vitað
hvort morðið var liður í
valdaránstilraun.
__________FRÉTTIR________
Stofnun samráðsnefnd-
ar könnuð í Borgarfirði
BÆJARSTJÓRN Borgarbyggðar
hefur boðað sveitarstjórnir sveitar-
félaga norðan Skarðsheiðar í Borg-
arfirði og hreppsnefndir Eyja- og
Miklaholtshrepps og Kolbeinsstaða-
hrepps í Snæfellsnessýslu til fundar
19. apríl næstkomandi til að kanna
vilja þeirra til stofnunar samráðs-
nefndai' sveitarfélaganna.
I greinargerð með ályktun bæjar-
stjómar Borgarbyggðar er vakin á
því athygli að eftir sameiningu
sveitarfélaga í Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu séu eftir fjögur sveitar-
félög norðan Skarðsheiðar. Um er
að ræða Borgarbyggð, Hvítársíðu-
hrepp, Borgarfjarðarsveit og
Skorradalshrepp.
„Öllum era þeim lík verkefni á
höndum, til dæmis á sviði umhverf-
is-, fræðslu-, félags-, atvinnu- og
markaðsmála. I mörgum verkefnum
gæti verið hagkvæmt að eiga sam-
ráð eða samstarf við nágrannasveit-
arfélög, enda er slíkt samstarf nú
þegar fyrir hendi á sumum sviðum,“
segir í greinargerðinni. Bent er á
mikilvægi góðs upplýsingaflæðis
milli sveitarfélaganna en ekki sé fyr-
ir hendi nein samráðsnefnd þeirra.
„Ætla má að slík nefnd renni styrk-
ari stoðum undir samvinnu og sam-
stöðu sveitarfélaga á svæðinu ...“
Jafnframt er tekið fram að þar
sem íbúar Kolbeinsstaðahrepps og
Eyja- og Miklaholtshrepps sæki
talsvert verslun og þjónustu í Borg-
arnes og eigi samvinnu við sveitar-
félög í Borgarfirði sé sjálfsagt að
bjóða þeim einnig aðild að nefnd-
inni.
Óli Jón Gunnarsson, bæjarstjóri
Borgarbyggðar, segir markmiðið
með fundinum að kanna hvort áhugi
sé til sameiningar sveitarfélaganna
eða frekara samstarfs og ræða það
hvernig standa eigi að samstarfs-
verkefnum. Getur hann þess að full-
trúar allra framboðslista í Borgar-
byggð hafi fyrir síðustu kosningar
lýst yfir vilja til frekari sameiningar
sveitarfélaga á svæðinu. „Eg tel að
það yi'ði heppilegt fyrir héraðið í
heild ef við næðum saman í eitt
sveitarfélag," segir hann en tekur
fram að það verði að ráðast af vilja
íbúa allra sveitarfélaganna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
STARFSFÓLKIÐ í Sólbyrgi er byrjað að sá fyrir blaðlauk sem tekur við af gulrótunum í sumar.
Gulrætur í 5.000 fer-
metra gróðurhúsum
HÆTT hefur verið framleiðslu á
gúrkum og tómötum í einni af
stærri garðyrkjustöðvum Iands-
ins og gróðurhúsin notuð til
framleiðslu á gulrótum, blað-
lauk og fleiri tegundum sem
meira eru ræktaðar í görðum
utan húss.
Um árabil hefur verið stunduð
ræktun á gúrkum, tómötum og
papriku í gróðurhúsum Sólbyrg-
is á Kleppjárnsreykjum í Borg-
arfirði. Nú hafa tvö af helstu af-
urðasölufyrirtækjum garðyrkju-
bænda, Sölufélag garðyrkju-
manna og Agæti hf., keypt garð-
yrkjustöðina og leigt Daða
Andréssyni frá Deildartungu til
ræktunar annarra tegunda.
Daði segir að markaður fyrir
gúrkur og tómata hafi verið orð-
inn mettaður og hugmyndin sé
að nota stöðina til annarrar mat-
jurtaræktar. Tók hann það verk
að sér sem verktaki hjá fyrir-
tæki eigendanna, Sólhvörfum
ehf.
Um miðjan febrúar, eftir að
lokið var ákveðnum breytingum,
sáði Daði fyrir gulrótum í öllum
gróðurhúsunum sem eru alls um
5.000 fermetrar að flatarmáli.
Von er á uppskeru í júní og
fyrrihluta júlí. Segist Daði
stefna að því að koma með af-
urðimar á markaðinn þegar far-
ið sé að minnka í geymslum
bænda frá síðasta sumri og fylla
upp í skarðið sem myndast þar
til ný uppskera af útiræktuðum
DAÐI Andrésson í einu af mörg-
um gróðurhúsanna þar sem haf-
in er ræktun á gulrótum.
gulrótum kemur á markaðinn í
sumar.
Gulræturnar eru enn litlar en
hann segir að ræktunin leggist
vel í sig. Eftir að gulrótatíman-
um er lokið tekur við ræktun á
blaðlauk í helmingi stöðvarinnar
og er þegar farið að undirbúa
hana. Segist Daði einnig vera að
huga að öðrum káltegundum.
Daði sáði 800 þúsund gulrót-
arfræjum. Ef uppskeran nær 5
kílóum á fermetra nemur lieild-
aruppskeran 25 tonnum.
Ekki skyldi
henda heil-
um botn-
langa
EIRÍKUR Jónsson, yfirlæknir
á þvagfæraskurðdeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur, lýsti nýju
hlutverki sem botnlanganum
hefur verið fengið í erindi sínu
á skurðlæknaþingi í fyrradag.
Snýst það um hvernig nota má
botnlangann sem varaþvagi'ás
þegar hin eðlilega leið verður
ónothæf.
Eiríkur sagði ekkert nýtt
undir sólinni og þessum mögu-
leika hefði fyrst verið lýst árið
1908 en botnlanginn hefur engu
sérstöku hlutverki að gegna í
mannslíkamanum.
Síðustu 15 árin hefur þessi
leið verið farin í auknum mæli
og er aðferðin kennd við
Mitrofanoff. Botnlanginn er
losaður frá ristli og hann notað-
ur sem ný þvagrás frá þvag-
blöðru til kviðveggjar. Þannig
geta sjúklingar tappað reglu-
bundið af sér þvagi án þess að
hafa þvaglegg í kviðarholinu
eða utanáliggjandi poka, oft
nefnd stomia í daglegu tali.
Eiríkur lýsti þremur aðgerð-
um sem hann hefur gert til að
skapa þvagfæri á ný. Þá hefur
hann einnig notað smágirni til
að bæta við þvagblöðru til að
auka rámmál hennar. Hann
sagði því ljóst að botnlanginn
væri bráklegur og að menn
skyldu ekki henda heilum botn-
langa án umhugsunar.