Morgunblaðið - 11.04.1999, Blaðsíða 32

32 SUNNUDAGUR 11. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
SAMNINGUR sá, sem
Hjartavernd er að gera við
Öldrunarstofnun Bandaríkj-
anna og skýrt var frá í Morg-
unblaðinu í gær er merkilegur
fyrir margra hluta sakir en
ekki sízt af tveimur ástæðum.
Hann er mikil viðurkenning
við það rannsóknarstarf, sem
unnið hefur verið á vegum
Hjartaverndar í rúma þrjá
áratugi. Augljóst er að þeir
menn, sem þar hafa verið í for-
svari, hafa lagt gi-unn að þessu
starfi af einstakri framsýni.
Samningurinn er jafnframt
enn ein vísbending um, að
rannsóknir á sviði heilsufars
og erfðafræði eru að verða
mikilvæg atvinnugrein, sem
allt bendir til að geti enn eflzt.
Samkvæmt því, sem fram
kom í samtali Morgunblaðsins
í gær við þá Gunnar Sigurðs-
son, formann Hjartaverndar,
Nikulás Þ. Sigfússon, fráfar-
andi yfirlækni samtakanna,
sem leitt hefur rannsóknar-
starf þeirra í aldarfjórðung og
Vilmund Guðnason, verðandi
yfirlækni, hefur Öldrunar-
stofnun Bandaríkjanna leitað
að samstarfsaðila um fram-
kvæmd viðamestu rannsóknar
í heiminum á heilbrigði aldr-
aðra. Eftir að hafa kannað lík-
lega samstarfsaðila víða um
lönd er það niðurstaða þessar-
ar bandarísku stofnunar, að
Hjartavernd sé sá samstarfs-
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
aðili, sem hún helzt kjósi.
Samningurinn mun skapa ís-
lenzkum læknum og vísinda-
mönnum sem starfa í öðrum
löndum tækifæri til að flytjast
heim til Islands og vinna að
rannsóknum hér. I samtali við
Morgunblaðið í gær sagði Vil-
mundur Guðnason: „Við höfum
þegar haft samband við fjölda
íslenzkra lækna og vísinda-
manna, sem starfa erlendis, og
boðið þeim til starfa við rann-
sóknirnar. Þeir hafa margir
tekið því fagnandi, því hér
skapast spennandi tækifæri
fyrir ýmsa sérfræðinga, sem
hafa ekki getað sinnt fræði-
grein sinni hér á landi. Við
þurfum að ráða tugi starfs-
manna til viðbótar við þann
hóp, sem starfar núna hjá
Hjartavernd og mér finnst sér-
staklega ánægjulegt ef við ná-
um að laða fólk heim frá út-
löndum.“
Þessi samningur er augljós-
lega mikil viðurkenning fyrir
íslenzka lækna og vísinda-
menn. Hann er staðfesting á
því, að þeir eru í fremstu röð
vísindamanna í heiminum. Það
er ástæða til að óska forráða-
mönnum Hjartaverndar til
hamingju með þennan merki-
lega áfanga í þeirra starfi. Hér
á íslandi er augljóslega að
opnast ný veröld vísinda og
rannsókna, sem á eftir að hafa
mikil áhrif.
NYJUNGAR
í SJÁVAR-
ÚTVEGI
ITT af því, sem alltaf hef-
ur einkennt íslenzkan
sjávarútveg er það hversu opin
þessi atvinnugrein hefur verið
fyrir nýjungum og hversu
reiðubúnir djarfir frumkvöðlar
innan hennar hafa verið til
þess að taka áhættu. Það er nú
að koma í ljós í sambandi við
túnfiskveiðar, að sjávarútveg-
urinn hefur ekki misst þennan
frumkraft.
Einstaka aðilar í sjávarút-
vegi hafa verið að prófa sig
áfram með túnfiskveiðar með
misjöfnum árangri eins og
gengur en nú eru þessar til-
raunir komnar á það stig, að
tvö fyrirtæki hyggja á smíði
sérstakra túnfiskveiðiskipa.
Þessi framfarasókn er fagn-
aðarefni. Reynslan sýnir, að
fyrstu skref af þessu tagi geta
oft orðið upphafið að miklum
breytingum í sjávarútvegi okk-
ar. Á undanförnum mánuðum
og misserum hefur áhugi á
kolmunnaveiðum stóraukizt,
sem áreiðanlega á eftir að
verða mikil búbót á næstu ár-
um.
VIKINGA-
SKIP OG
NETIÐ
AÐ er skemmtileg samlík-
ing hjá bandarísku for-
setafrúnni, Hilary Clinton, að
líkja víkingaskipunum við Net-
ið. Á blaðamannafundi í Wash-
ington komst forsetafrúin svo
að orði, að víkingaskipin hefðu
verið Net ársins 1000.
Það er auðvitað mikill sann-
leikur í þessum orðum. Nú um
þessi aldamót er Netið að
verða helzti samskiptamiðill
fólks, milli landa, innan fyrir-
tækja og milli einstaklinga.
Upplýsingar flytjast á milli
landa um Netið. Upplýsingar
iluttust á milli landa fyrir 1000
árum með víkingaskipunum.
HJARTAVERND OG
ÖLDRUNARSTOFNUN
BANDARÍKJANNA
ÞAÐ MÁ vera
•rétt hjá Her-
manni Pálssyni að hin
harmsögulegu örlög
Svínfellinga á 13. öld
séu einhver fyrir-
mynd Hrafnkötlu. En
mörgum mun þó veitast erfitt að
kyngja því að virðulegur byskup
standi í skáldsagnagerð um nána
venzlamenn og dulbúið efnið í lykil-
róman. Byskupar nú á dögum hafa
a.m.k. ekki lagt slíkt í vana sinn.
Mér finnst það ekki heldur koma
til greina í þessu tilfelli en tel því
meiri líkur á að sú tilgáta Her-
manns sé rétt, að Brandur hafi
skrifað Hrafnkötlu; ekki vegna
skáldlegra samanburðarfræða við
samtíðina, heldur vegna saman-
burðar á málfari Hrafnkels sögu og
þýðingu Brands á Alexanders
sögu, en þó einkum vegna þess til-
gangs höfundar að sýna fram á að
vígaferli og illmennska eigi rætur í
heiðindómi - og þá undanskilið að
slíkt sé ekki samboðið kristnum
mönnum 13. aldar. Með þeim hætti
fjalli sagan um samtíð sína; hún sé
dulbúin, siðbætandi áminning í
skáldsöguformi. Slíkt er í senn al-
gengt og eðlilegt. Harmleikur
þeirra Svínfellinga er afgreiddur í
Sturlunga-safninUj bæði í Svínfell-
inga sögu og Islendinga sögu
Sturlu Þórðarsonar - og þurfti
ekki skáldsögu til.
Því verður þó
•ekki í móti
mælt að Hermann
Pálsson rökræðir til-
gátur sínar um dul-
búna samtímavið-
burði í Hrafnkötlu af
mikilli innlifun og leikni og eykur
alin við áhuga okkar á verkinu.
Satt bezt að segja veitti ekki af,
þótt á því hafi verið klifað að
Hrafnkatla eigi sér engan líka í
sagnagerð okkar. Kenningar Her-
manns um að þar glitti í harmsögu
Svínfellinga á 13. öld eru frumlegar
og bornar fram af miklu meiri
sannfæringarkrafti en t.a.m. hug-
myndir hans um að Staða-Árni
Þorláksson hafi samið Njálu, en
þær voru heldur brösulegar svo að
ekki sé meira sagt. Ein vísbending-
in var sú að í Njáls sögu segir, að
Flosi hafi komið heim til Svínafells
en þó er oftar sagt austur til Svína-
fells eða einungis til Svínafells.
Þangað áttu þeir Svínfellingar og
Árni byskup ættir að rekja. I
Sturlungu er sagt að Þorgils skarði
hafi riðið heim í Reykjaholt sem
merkir ekkert annað en þar hafi
hann tekið við bui eftir að hann
kom út hingað til Islands og bjó því
í Reykholti einsog Flosi átti heima
á Svínafelli. Á sama hátt er sagt í
Sturlungu að Kolbeinn hafi setið
heima á Flugumýri án þess það
hafi merkt annað en hann hafi ver-
ið þar um kyrrt. Höfundur þessara
orða átti hvorki heima í Reykholti
né Flugumýri.
I Hrafnkötlu koma fyrir
•nöfn Sturlusona og hefur
þótt kynleg tilviljun. En þessi nöfn
þurfa ekki að merkja neitt í sjálfu
sér, heldur falla þau ágætlega að
samtíð Sturlungualdar og stinga á
engan hátt í stúf við nafnvenjur
hennar. En það vantar ekki skrýtin
nöfn og sérkennileg í ritsafn Sturlu
Þórðarsonar né Hákonar sögu hans
og eru þó sum viðurnefnin furðu-
legust. Þó að Mörður, Hámundar-
son og Sölmundarson komi fyrir í
Þórðar sögu kakala og persónurnar
taldar upp á sömu opnunni, er eng-
in ástæða til að ætla að eitthvert
samhengi sé milli þeirra og Njálu-
persóna en sýnir einungis að slíkar
nafngiftir voru þekktar í umhverfi
höfundar. Sögurnar verða að fá að
lifa eigin lífi án tengsla við önnur rit
og umhverfi af minnsta tilefni.
Oll rit fjalla fremur um höfunda
sína en persónur. Þannig gæti ég
ímyndað mér að Gamla testamentið
sé haldbetri lýsing á höfundum
þessara rita en Drottni allsheijar
sem á þó að vera aðalpersónan í
frásögnum þeirra. Og bezt gæti ég
trúað að Hrafnkels saga sé betri
lýsing á Brandi Jónssyni en þeim
persónum sem við sögu koma, svo
að ekki sé nú talað um harmleik
ættar hans og umhverfis.
HELGI
spjall
SUNNUDAGUR 11. APRÍL 1999 33.,
REYKJAVIKURBRÉF
Laugardagur 10. apríl
ÞEGAR gengið verður til
alþingiskosninga eftir
fjórar vikur, sem vænt-
anlega verða hinar síð-
ustu á þessari öld er
Ijóst, að mörg þeirra
vandamála, sem við höf-
um átt við að stríða á
undanförnum áratugum hafa verið leyst,
að svo miklu leyti, sem hægt er að tala um
endanlega lausn á málum. Oðaverðbólgan
er horfin og við hefur tekið stöðugleiki í
verðlagsmálum, sem að óbreyttu mun
verða enn um skeið. Atvinnuleysið er nán-
ast horfið og fremur er hægt að tala um
skort á.vinnuafli. Grundvallarágreiningur
um utanríkismál, sem skipti þjóðinni í tvo
andstæða hópa, er ekki lengur til staðar.
Okkur hefur tekizt að laga okkur að lífs-
háttum annarra þjóða á þann veg, að Is-
lendingar eiga kost á flestu því sama í lífs-
gæðum og nálægar þjóðir. Það er liðin tíð,
að ákveðnar vörur sé einungis hægt að
kaupa, ef fólk fer til útlanda. Vöruframboð
er að langmestu leyti hið sama og annars
staðar og einu leifarnar af innflutningstak-
mörkunum snúa að landbúnaðinum.
Hið sama á við um margvíslega þjón-
ustu. Fólk á nú kost á svipuðum lánum tO
kaupa á fasteignum og bifreiðum og lengi
hafa tíðkazt í öðrum löndum. Almenningur
á nú um áþekka kosti að velja í almennum
sparnaði og lífeyrissparnaði og lengi hefur
verið á boðstólum í öðrum löndum. Nú eru
ekki lengur takmarkanir á flutningi fjár-
magns á milli íslands og annaiTa landa. ís-
lenzk íyrirtæki skipta ekki síður við er-
lenda banka en íslenzka. Það færist í vöxt,
að einstakiingar eigi í fjármálaviðskiptum
við erlend fjármálafyrirtæki bæði vegna
hlutabréfakaupa og annaiTa viðskipta.
Islenzk fyrirtæki, sem með örfáum und-
antekningum höfðu ekki með höndum neina
starfsemi í öðrum löndum stunda nú at-
vinnurekstur í flestum heimsálfum. Einum
og hálfum ái'atug eftii' að Ragnar Kjartans-
son, þáverandi stjómarfonnaður Hafskips
hf. hvatti tO íslenzkrar útrásar á þessum
vettvangi á landsfundi Sjálfstæðisflokksins
er hún í fullum gangi um allan heim. fslend-
ingar eru jafn hæfir tO starfa erlendis sem
hérlendis. íslendingar eru jafti vel menntað-
ir og menntafólk í öðrum löndum enda hafa
ungir íslendingar í vaxandi mæli sótt nám í
beztu háskóla um víða veröld.
Fagmennska einkennir rekstur ís-
lenzkra atvinnufyrirtækja í stórauknum
mæli. Raunar einkennir fagmennska ís-
lenzkt þjóðfélag, hvert sem litið er, hvort
sem er í atvinnulífi, menningarlífi, vísind-
um eða annars staðar.
í augum nýrrar kynslóðar er þetta allt
sjálfsagt. Frá sjónarhóli þeirra, sem hafa
fylgzt með þróun og uppbyggingu lýðveld-
isins í hálfa öld er þetta bylting, sem þeir
hinir sömu héldu jafnvel, að mundi aldrei
verða.
Góðærið, sem ríkt hefur í landinu síðustu
árin er áreiðanlega eitt það mesta, sem við
höfum búið við á öldinni með sama hætti og
kreppan í byrjun þessa áratugar var ein
hin versta á öldinni. Þær andstæður, sem
við höfum kynnzt á þessum áratug endur-
spegla þjóðfélag okkar býsna vel.
Þegar horft er til þessa þarf engan að
undra, þótt kosningamál séu ekki á hverju
strái. Álþingiskosningar á íslandi eru að
verða svipaðar kosningum í nálægum lönd-
um, sem hafa verið svolítið á undan okkur í
þeiiTÍ þróun, sem hér hefur verið fjallað
um. Átakamálin eru færri. Þess vegna þarf
engan að undra, þótt stjómarandstöðu-
flokkar eigi erfitt með að finna höggstað á
ríkisstjórnarflokkunum í kosningabarátt-
unni. Á þessum áratug hefur tekizt að
leysa svo mörg mál með farsælum hætti,
að það er einfaldlega ekki um jafn mörg
deilumál að ræða og áður.
ÞAÐ SEM AF ER
kosningabaráttunni
eru það fyrst og
fremst tvö málefni,
sem hafa staðið upp
úr í almennum umræðum. Það eru sjávar-
Sjávarút-
vegsmálin
útvegsmálin og málefni aldraðra og ör-
yrkja. Umræður um hálendismálin, stór-
virkjanir og stóriðju hafa ekki orðið jafn
miklar og margir bjuggust við fyrst og
fremst vegna þess, að í kosningabaráttunni
hefur ekki verið lögð sú áherzla á virkjana-
framkvæmdir norðan Vatnajökuls og stór-
iðju á Austurlandi sem gera mátti ráð fyr-
ir.
Umræður um sjávarútvegsmálin hafa
beinzt í annan farveg en ætla mátti fyrir
einu ári að yrði raunin. Ástæðan er fyrst og
fremst sú, sem Steingrímur J. Sigíusson
benti á í sjónvarpsumræðum fyrir nokkr-
um dögum, að nú eru allir stjórnmálaflokk-
ar sammála um að gera þurfi breytingar á
fiskveiðistjórnarkerfinu. Sumir andstæð-
ingar Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks halda því fram, að lítið sé að marka
yfirlýsingar Davíðs Oddssonar og Halldórs
Ásgrímssonar um þetta efni á undanförn-
um mánuðum. Þær yfirlýsingar og sú
ákvörðun þeirra að samþykkja þingsálykt-
unartillögu Alþýðubandalagsins um skipun
sérstakrar auðlindanefndar hafi einungis
verið aðferð af þeirra hálfu til þess að
skapa ró um málið fram yfir kosningar. Að
kosningum loknum muni þeir snúa við
blaðinu og fylgja óbreyttri stefnu á nýjan
leik.
Það er algerlega ástæðulaust að gera
mönnum upp slík óheilindi. Yfirlýsingar
formanna Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks um vilja til breytinga eru svo af-
dráttarlausar að ganga má út frá því sem
vísu, að við þær verði staðið og að breyt-
ingar verði gerðar á fiskveiðistjórnarkerf-
inu á næstu misserum. Þær yfirlýsingar
endurspegla líka sterkan vilja innan þing-
flokka beggja þessara flokka til hins sama,
að ekki sé talað um afstöðu almennra
flokksmanna.
Samfylkingin, sem samkvæmt skoðana-
könnunum er orðin næst stærsti stjórn-
málaflokkur þjóðarinnar, hefur lagt fram
ákveðnar tillögur um, hvernig standa skuli
að breytingum á fiskveiðistjórnai'kerfinu.
Hver sem afstaða manna er til þeirra til-
lagna er þar með ljóst, að þrír stærstu
stjómmálaflokkarnir eru sammála um það
gi'undvallaratriði að breytinga er þörf.
Þess vegna eru full rök til þess að ganga
út frá því sem gefnu, að breytingar verði,
þótt eftir sé að finna þá lausn, sem viðun-
andi sátt getur tekizt um. Þessi afstaða
stærstu stjómmálaflokkanna er auðvitað
alger forsenda þess, að hægt sé að ganga
skipulega til þess verks. Á meðan djúp-
stæður ágreiningur var um það, hvort yfir-
leitt væri nauðsynlegt að gera nokkrar
breytingar á kerfinu var ekki við því að bú-
ast, að mikill árangur mundi nást í því að
finna málamiðlun. Nú hefur hins vegar öll-
um hindrunum verið rutt úr vegi fyrir því,
að leit að þeirri lausn fari skipulega fram.
Þetta breytir hins vegar engu um það,
að sjávarútvegsmálin verða augljóslega
eitt stærsta mál þessarar kosningabar-
áttu. En tónninn í þeim umræðum verður
allt annar en gera mátti ráð fyrir snemma
á síðasta ári. I stað harðvítugra átaka
hljóta umræðurnar í kosningabaráttunni
að einkennast af viðleitni frambjóðenda til
þess að átta sig á því um hvað samstaða
getur tekizt.
Vel má vera, að einhverjir í hópi and-
stæðinga hins óbreytta fiskveiðistjórnar-
kerfis hanni það, að geta ekki lengur barið
á ríkisstjórnarflokkunum fyrir það, að þeir
séu ekki til viðtals um nokkrar breytingar.
En þeir hinir sömu hljóta að gera sér grein
fyrir því, að baráttan fyrir breytingum hef-
ur að sjálfsögðu átt verulegan þátt í þeim
viðhorfsbreytingum, sem orðið hafa innan
stærstu stjórnmálaflokkanna. Það á ekki
bara við um núverandi stjórnarflokka held-
ur líka Samfylkinguna vegna þess, að Al-
þýðubandalagið hafði lítinn áhuga á breyt-
ingum þar til fyrir nokkrum misserum.
Það næst enginn árangur með því að
menn búi alltaf um sig í sömu skotgröfun-
um. í viðamikilli bók um Nelson Mandela
eftir Martin Meredith, brezkan rithöfund
og blaðamann, er stórmerkileg lýsing á
þeim tortryggni, sem mætti Mandela með-
Morgunblaðið/Snorri Snorrason
al nýrra kynslóða í Afríska þjóðarráðinu,
þegar hann kom úr fangelsi eftir 27 ára
dvöl og tók upp viðræður við hvíta minni-
hlutann um breytingar á stjómskipan
landsins. Mandela var torti-yggður, því var
haldið fram, að hann væri orðinn linur í
baráttunni og væri að semja af sér við
hvíta minnihlutann. Veruleikinn var hins
vegar sá, að Mandela gerði sér grein fyrir
þeh-ri höfuðnauðsyn að skapa öryggistfl-
finningu í brjósti hvítra manna í Suður-Af-
ríku um framtíðina. í því skyni gekk hann
svo langt að menn stóðu agndofa. Ekki sízt
þegar hann bauð til sín í forsetahöllina
þeim saksóknara hvítra manna, sem þrem-
ur áratugum áður hafði fengið hann dæmd-
an í lífstíðarfangelsi en raunar krafizt
dauðadóms yfir honum.
Þótt ekki sé saman jafnandi hinum
hrikalegu átökum í Suður-Afríku og deil-
um um fiskveiðistjórnarkerfið hér á landi á
það við hér, að engum árangri verður náð
ef menn sitja alltaf í sömu skotgröfunum
og þora ekki að hreyfa sig. Það á líka við,
að breytingar á kvótakerfinu, sem útgerð-
armenn trúa ekki á, leiða ekki til farsæld-
ar. Útgerðarmenn eiga hins vegar svo mik-
illa hagsmuna að gæta að sátt verði um
kerfið til frambúðar, að það er ekkert vit í
öðru fyrir þá sjálfa en að ganga af heilum
hug til þess verks að finna viðunandi lausn.
Þeir í báðum hópum, sem sætta sig ekki
við neitt nema ná öllu sínu fram, munu hins
vegar engum árangri skila.
Frá sjónarhóli stjórnmálamanna, sem
hafa staðið vörð um þetta kerfi og eru til-
búnir til að gera á því breytingar að feng-
inni reynslu er hins vegar ljóst, að það er
óviðunandi lyrir þá, að þær deilur, sem nú
hafa staðið í áratug haldi áfram. Það er
þeirra verkefni ekki sízt að tryggja frið og
sátt meðal íbúa þessa lands og það eru
þeiiTa hagsmunir að niðurstaða fáist. í
augum þeirra stjórnmálamanna, sem stað-
ið hafa í eldinum vegna málsins, manna á
borð við Davíð Oddsson, Halldór Ásgi'íms-
son og Þorstein Pálsson, gæti það verið há-
punktur á þeiiTa stjórnmálaferli að leiða
svo djúpstætt deflumál til lykta.
Þegar á allt þetta er litið er ástæða til
bjartsýni um lyktir þess.
Málefni
aldraðra
og öryrkja
ÞAÐ FER EKKERT
á milli mála, að hitt
aðalumræðuefni
kosningabaráttunnar
eru málefni aldraðra
og öryi'kja. Sjálfsagt
hefur það komið mörgum á óvart, hversu
djúpstæð óánægja virðist vera í þessum
þjóðfélagshópum. Þó eru misvísandi upp-
lýsingar um það, hversu mikil hún er. í ný-
legri skoðanakönnun Félagsvísindastofn-
unar fyrir Morgunblaðið kom í ljós, að þótt
Sjálfstæðisflokkurinn eigi mikið fylgi á
landsvísu er hann einna verst settur á með-
al sextíu ára og eldri. Þetta kom mörgum á
óvart og virtist örugg vísbending um
megna óánægju í þessum aldurshópi.
Á hinn bóginn sagði Ingibjörg Pálma-
dóttir, heilbrigðisráðherra, fyrir skömmu
frá nýrri könnun, sem virtist benda til
þess, að verulegur meirihluti eldri borg-
ara væri sáttur við sinn hlut. Fyrir u.þ.b.
tveimur áratugum bárust ítrekaðar fregn-
ir inn á ritstjórnarskrifstofur Morgun-
blaðsins um bágan hag aldraðra. Þær
urðu til þess, að hópur blaðamanna tók að
sér það verkefni að tala við töluvert stór-
an hóp aldraðra til þess að reyna að draga
staðreyndir málsins fram í dagsljósið.
Viðtöl við fjölmargra eldri borgara, sem
birtust í blaðinu, bentu til þess að fréttir
um erfíð kjör þeirra væru orðum auknar.
Við nánari skoðun kom hins vegar tvennt í
ljós: annars vegar vildi þetta eldra fólk
ekki bera vandamál sín á torg og hins veg-
ar einkenndist afstaða þess af mikilli
nægjusemi. Það gerði litlar kröfur til lífs-
gæða.
Sjálfsagt er skýringin á óánægju eldri
aldurshópa og öryrkja að einhverju leyti
sú, að þegar mikið góðæri ríkir eins og nú,
ná þessir þjóðfélagshópar aldrei jafn mikl-
um lífskjarabata og aðrir. Ástæðan er
þessi: lífeyrir af ýmsu tagi tekur mið af
verðlagsþróun á einn eða annan veg en
þeir mælikvarðar taka ekki með í reikning-
inn launaskrið og tekjuauka af öðrum
ástæðum, sem koma í hlut þeirra, sem eru í
fullu starfi.
Þessi munur verður auðvitað aldrei jafn-
aður enda verður hann ekki jafnaður á
milli einstakra stétta, sem eru í fullu starfi.
Það er t.d. alkunna, að tölvunarfræðingar
eru svo eftirsóttir, að þeir geta nánast
skammtað sér laun en hið sama á ekki við
um íslenzkufræðinga, svo að dæmi sé
nefnt.
Það segir töluverða sögu um þann póli-
tíska styrk, sem hinir eldri þjóðfélagshóp-
ar og öryrkjar búa yfir, að þeim hefur tek-
izt að koma hagsmunamálum sínum svo
mjög á oddinn í kosningabaráttunni. Það
er líka vísbending um, að þeir muni láta að
sér kveða í auknum mæli á næstu árum.
Vel má vera, að æskudýrkunin, sem lengi
hefur auðkennt þjóðfélög á Vesturlöndum
eigi eftir að víkja fyrir aukinni virðingu
fyrii' þeim sem eldri eru eins og lengi hefur
verið rótgróinn þáttur í þjóðfélögunum í
Asíu og Afríku.
En hvað sem því líður er ljóst, að stjórn-
málaflokkarnir geta ekki horft fram hjá óá-
nægju þessara hópa. Morgunblaðið hefur
lengi lýst þeirri skoðun, að þá fjármuni
sem koma úr almannasjóðum eigi að nota í
þágu hinna verst settu og laga kerfið að
því. Þess vegna hefur blaðið stutt tekju-
tengingu, sem hefur notið einstaki'a óvin-
sælda á seinni árum. Það er þó íyrst og
fremst vegna þess, að hún var ekki fram-
kvæmd á réttan hátt í upphafi. Það var far-
ið alltof langt niður í tekjustiganum.
Þessi og önnur málefni aldraðra þarf að
ræða í kosningabaráttunni og nota þær
umræður til þess að byggja á umbætur í
framtíðinni.
„í augrim þeirra
stjórnmálamanna,
sem staðið hafa í
eldinum vegna
málsins, manna á
borð við Davíð
Oddsson, Halldór
Asgrímsson og
Þorstein Pálsson,
gæti það verið há-
punktur á þeirra
stjórnmálaferli að
leiða svo djúp-
stætt deilumái til
lykta.“
M.