Morgunblaðið - 11.04.1999, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 11. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Að leggja allt
í sölurnar til
að vinna
KVIKMYNDIR
II á s k «1 a b í ó
A CIVIL ACTION
irk'k
Leiksljórn og handrit: Steven Zailli-
an, eftir bók Jonathans Harr. Aðal-
hlutverk: John Travolta, Robert Du-
vall, Kathleen Quinlan, John Lith-
gow, William H. Macy, James Gand-
olfini, Tony Shalhoub, Zeljko Ivanek
og Stephen Fry. Touchstone 1998.
SLYSAROTTUR eru bandarísk-
ir lögfræðingar kallaðir sem elta
uppi fórnarlömb slysa og afhenda
nafnspjöldin sín. Þeir meta mannslíf
í peningum; mest er hægt að græða
á fertugum hvítum karlmanni, vel
menntuðum sem er hrifinn úr miðj-
um starfsframa vegna fötlunar eftir
slys. Dáið barn gefur minnst í aðra
hönd. Samt æxlast málin þannig
fyrir lögfræðinginn Schliehtmann
og félaga hans að nokkur dáin böm
verða að „gullnámu" fyrir þá, eins
og j)eir orða það.
I bænum Woburn í Nýja-
Englandi er hærri veikinda- og dán-
artala en gengur og gerist, og hafa
átta börn dáið úr hvítblæði. For-
eldrarnir vilja komast að af hverju
það stafar og ráða til sín lögfræð-
inginn og slysarottuna Jan Schlicht-
mann, sem John Travolta leikur.
Hann kemst að því að drykkjarvatn
bæjarins er illa mengað og að þar
eiga stóríyrirtæki hlut að máli sem
hann þarf að leggja fram kærur
gegn. Það þýðir mögulegar pen-
ingafúlgur, og þar með er áhuginn
vakinn.
Þessi átakanlega saga er sönn, og
er myndin áhugaverð að því leytinu,
auk þess að hafa sitt að segja um
umhverfismál. Kvikmyndin gerist
lítið í réttarsalnum sjálfum, heldur
meira „á bakvið tjöldin", þar sem
fram fara þær samningarviðræður
sem lögfræðingarnir hafa sín á
milli, heiðarlegar og óheiðarlegar.
Þar er sýndur kjami bandaríska
réttarkerfísins, eða eins og lögfræð-
ingurinn Facher, sem Robert Du-
vall leikur af snilld, segir: „Það
borgar sig ekki að leita sannleikans
í réttarsalnum.“ Þetta gengur bara
út á hver er klókari að ná sínu fram
með illu eða góðu, þar liggur eini
metnaðurinn. I þessu máli eru
tvenns konar lögfræðingar; sá
hrokafulli Harvard-lærði og hinn
sem menntaður er í ómerkari skóla
og þarf að hafa sjálfsbjargarvið-
leitnina í lagi og sjálfstraustið til að
ná eitthvað. Þetta er fersk og
áhugaverð sýn inn í lögfræðinga-
heim Bandaríkjanna sem við höfum
öll ósjaldan séð á hvíta tjaldinu.
Handritið er mjög vel skrifað
framan af, en svo þynnist það út og
leysist að lokum upp í ekkert.
Myndin hefði getað orðið býsna lé-
leg ef ekki væri fyrir fína mynda-
töku, góða leikstjóm og auðvitað
einvala leikaralið í hvívetna. Robert
Duvall fer þar fremstur í flokki sem
hrokafulli lögfræðingurinn Facher,
sem hefði orðið ógleymanlegur í
sterkari mynd. John Lithgow,
James Gandolfini og William H.
Macy klikka auðvitað ekki, og þótt
John Travolta sé ágætur hefði hann
mátt eiga meira afgerandi leik. Það
er ekki alltaf nóg að vera bara John
Travolta.
Nýstárleg mynd á vissan hátt og
áhugaverð, en ekki alltaf nógu
sterk.
Hildur Loftsdóttir
/ /
Sigurður Arni fulltrúi Islands
SIGURÐUR Árni Sigurðsson
myndlistarmaður hefur sam-
kvæmt tilnefningu myndlistar-
nefndar menntamálaráðuneyt-
isins verið valinn til að vera
fulltrúi Islands á tvíæringnum í
Feneyjum, la Bienneale di
Venezia, sem verður opnaður
13.júnínk.
Sigurður Árni Sigurðsson er
fæddur árið 1963. Hann lauk
prófi frá Myndlista- og handíða-
skóla Islands árið 1987 og frá
Ecole Nationale d’Art de
Cergy-Pointoise í Frakklandi
1990. Árin 1990-1991 var hann
við nám í Institut des
hautes Etudes en Arts
Plastiques í París.
Sigurður Árni hefur
haldið fjölda einkasýn-
inga síðastliðin tíu ár,
bæði hér á landi og er-
lendis; í Frakklandi,
Þýskalandi, Sviss, Japan
og á Italíu. Sýningin í
Feneyjum mun saman-
standa af nýjum málverkum og
„módelum“ sem sýnd verða
bæði inni í Alvar Aalto-skálan-
um sem íslendingar hafa á
leigu og fyrir utan skálann.
„Sigurður Árni hefur í
verkum sínum leitast við
að víkka út möguleika og
takmörk málverksins og í
því skyni m.a. gert rýmið
milli forgrunns og bak-
grunns að sínu helsta til-
raunasvæði. Þannig hef-
ur honum tekist að skapa
sérstæðan heim Ijóðrænu
og óraunveruleika í verk-
um sínum sem byggist á afar
persónulegu myndmáli og vísar
oft í sjálfan sig og sögu mál-
verksins,“ segir í frétt frá
Listasafni íslands.
Sigurður Árni
Sigurðsson
Shakespeare
í niitímanum
Breski leikarinn og leikstjórínn Nigel Watson mun
halda fyrirlestur í Odda á mánudagskvöld í boði Fé-
lags íslenskra háskólakvenna. Yfírskrift fyrirlestrar-
ins er Shakespeare í nútímanum og í stuttu spjalli
við Hávar Sigurjónsson sagði Nigel að hann hygðist
leggja útaf kvikmyndinni vinsælu Shakespeare in
—— y
Love sem nýverið hlaut þreföld Oskarsverðlaun.
NIGEL Watson er ekki með öllu ókunnug-
ur íslensku leikhúslífi þar sem hann var bú-
settur hér um nokkuira ára skeið, 1975-’77
og ‘79-’82. Hann er Walesbúi að uppruna,
búsettur í Cardiff og starfar þar sem leik-
ari, leikstjóri og kennari í leikhúsfræðum.
Hann var einn af stofnendum velska Jeik-
hússins Theatre Taliesin Wales sem starf-
rækt var við góðan orðstír 1983-93 og
hlaut m.a. viðurkenningu Unesco. Hann
hefur leikið í fjölmörgum uppfærslum á
Shakespeareleikritum, m.a. titilhlutverkin í
Ríkharði II, Ríkharði III, Hamlet og Lé
konungi.
Verk Shakespeares hafa á undanförnum
ái-um verið vinsæl af Hollywood til kvik-
myndunar. Nefna má myndir Kenneth
Branaghs á Hinrik V og Sem yður þókn-
ast, einnig mynd Mel Gibsons á Hamlet.
Nýjasta afurðin, Shakespeare in Love, er
reyndar ekki kvikmyndun á leikriti heldur
er þar lagt útaf leikritinu Rómeó og Júlíu
og sköpuð sannfærandi umgjörð frá tíma
Shakespeares, síðasta áratug 16. aldarinn-
ar, Elísabetartímanum svokallaða. Nigel
Watson er hafsjór af fróðleik um Elísabet-
artímann og segist nokkuð ánægður með
hvernig til hefur tekist í kvikmyndinni
hvað þetta varðar. „Það er svo annað mál
hvort umgjörðin er nákvæmlega rétt þótt
hún sé sannfærandi. Einn stærsti kostur
myndarinnar er hversu skýr mynd er
dregin upp af aðstæðum leikhússins á
Elísabetartímanum. Leikhúsin voru undir
stöðugri hótun um að vera lokað, samfé-
lagið óttaðist leikhúsið og setti það út fyrir
borgarmörkin við hliðina á vændishúsun-
um og dýraatspyttunum. Leikflokkarnir
urðu sífellt að gæta þess að vera í náðinni
hjá aðalsmönnum og hirðinni, því þaðan
„SHAKESPEARE sameinaði alþýðulist
og æðri list á þann hátt að það hlýtur að
höfða til nútímans,“ segir leikstjórinn
Nigel Watson.
kom stuðningurinn og styrkirnir. Höfund-
ur eins og Shakespeare skrifaði nákvæm-
lega það sem hann taldi að fólkið vildi helst
sjá og hann skrifaði einnig fyrir leikflokk-
inn sinn; hann hafði ákveðna leikara í huga
þegar hann skrifaði hlutverkin. Þetta kem-
ur allt fram í myndinni en um leið er fólgin
í henni íronísk tilvísun í okkar eigin sam-
tíma, t.d. Hollywood, þar sem leikhúseig-
andinn Henshaw (leikinn af Geoffrey
Rush) líkist dæmigerðum Hollywoodfram-
leiðanda í dag. Ef Shakespeare væri meðal
okkar í dag er ég sannfærður um að hann
myndi skrifa fyrir sjónvarp og kvikmyndir
því hann var ekki bara snjallasta skáld
samtímans heldur var hann sá sem hagn-
aðist mest á leikritun sinni og dró sig í
helgan stein rétt rúmlega fimmtugur, orð-
inn sterkefnaður."
Nigel segist endalaust brjóta heilann um
hvernig ungir drengir hafi getað túlkað
stærstu kvenhlutverkin í leikritum
Shakespeares. Konur máttu ekki leika á
opinberum leiksviðum í Bretlandi fyrr en
eftir 1660 og á dögum Shakespeares voru
ungir drengir á aldrinum 11-14 ára notaðir
í kvenhlutverkin. „Mér er ómögulegt að sjá
fyrir mér 12 ára dreng túlka hlutverk
Cleópötru eða Lafði Makbeð, hádramatísk
hlutverk sem skrifuð eru af miklum þroska
og djúpu innsæi. Öðru máli gegnir kannski
um kvenhlutverk í gamanleikritunum.
Kvikmyndin Shakespeare in Love fer á
vissan hátt í kringum þetta vandamál og
sýnir ekki hvernig þetta hefur verið. Samt
finnst mér þessi mynd vera mun betur
heppnuð en þær myndir sem gerðar hafa
verið eftir leikritum Shakespeares á und-
anförnum tíu árum eða svo.“
Nigel segir það jákvætt að mynd á borð
við Shakespeare in Love hafi áhrif í þá átt
að vekja áhuga fólks á leikritunum og sam-
tíma Shakespeares. „Vonandi verður þetta
til þess að leikhúsið The Globe í London,
sem bandaríski leikarinn Sam Wanamaker
átti stærstan þátt í að reis af gnmni þótt
honum entist ekki aldur til að sjá það full-
klárað, fær meiri aðsókn en verið hefur.
Myndin ætti einnig að draga Shakespeare
af stalli þjóðartáknsins og opna augu fólks
fyrir því að hann var fyrst og fremst leik-
húsmaður sem nýtti hæfileika sína til hins
ýtrasta í þeim tilgangi að laða áhorfendur í
leikhúsið til sín. Hann sameinaði alþýðulist
og æðri list á þann hátt að það hlýtur að
höfða til nútímans þegar öll slík mörk eru
að hverfa,“ segir leikstjórinn og leikarinn
Nigel Watson. Fyrirlestur hans um
Shakespeare í nútímanum hefst kl. 20 í
stofu 101 í Odda.