Morgunblaðið - 11.04.1999, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 11. APRÍL 1999 21
ar hafa því ekkert breyst, en verk-
efni innan þessa ramma hafa marg-
faldast, svo starfið er orðið svo
miklu víðtækara en áður. Umfang
alþjóðasamninga er nú miklu meira
en áður og þeir snerta öll svið ís-
lensks þjóðlífs. Nægir að nefna
EES-samninginn og Alþjóða við-
skiptastofnunina, ásamt fjölda frí-
verslunarsamninga á vegum EFTA.
A viðskiptasviðinu hefm- átt sér
stað gífurleg alþjóðavæðing hjá ís-
lenskum útflytjendum, einkum hjá
sjávarútvegsfyrirtækjum og svo hjá
hugbúnaðarfyrirtækjum, sem er
nýtt afl í íslensku atvinnulífí. Auk
þekktra íslenskra fyrirtækja í
Bandaríkjunum og Bretlandi starfa
íslensk fyrirtæki nú í Chile, Kanada,
Mexíkó, Namibíu, Rússlandi, Þýska-
landi, Spáni, Italíu, Brasilíu, Japan
og Noregi, en uppgangur hefur ekki
síst verið mikill í Frakklandi.
Þegar ég var sendiráðsritari í
París 1971-1974 fóru innan við 0,5
prósent af heildarútflutningi Islend-
inga til Frakklands. Nú er þessi tala
á bilinu 7-9 prósent, til Spánar fara
5 prósent, 4 prósent til Portúgals og
tæp 2 prósent til Ítalíu, svo alls er
um að ræða 18 prósent til landa,
sem sendiráðið í París nær til.
Islensku sjávarútvegsfyrirtækin
SIF og Islenskar sjávarafurðir hafa
gert strandhögg hér. Heildarstarfs-
mannafjöldi íslenskra fyrh’tækja í
Frakklandi er um 900 manns, svo
vægi íslenskra fyrirtækja hér nálg-
ast vægi íslenskra fyrirtækja í
Bandaríkjunum. I Boulogne-sur-
Mer, aðalfiskibæ Frakklands, starfa
um tíu prósent starfsmanna í sjávar-
útvegsfyrmtækjum í eigu íslenski-a
aðila. Og þau vinna ekki aðeins ís-
lenskan fisk, heldur fisk alls staðar
að. Þetta er gjörbylting frá því sem
áður var.
Alþjóðavæðing í markaðsmálum,
ekki síst í sjávarútvegi, hefur gert
það að verkum að utanríkisþjónust-
an hefur orðið að teygja arma sína
víðar. Einkafyrirtæki eru að færa út
kvíarnar erlendis, en íslenska utan-
ríkisþjónustan verður að vera til
staðar ef snurða hleypur á þráðinn
og sýna stuðning við íslenska fram-
takið eftir því sem óskað er eftir og
aðstæður leyfa. Þá skiptir miklu
máli að hafa góð samskipti við er-
lend stjómvöld. Eins getum við
stutt dyggilega við fyrirtækin, þegar
þau kynna sig fyrir stjórnvöldum.
I París er viðskiptafulltrúi við
sendiráðið, er sinnir daglega fyrir-
spurnum frá minni íslenskum fyrir-
tækjum um markaði og fleira. Sam-
starf um menningarmál hefur einnig
stóraukist, þó oft sé erfitt að fá til
þess fé. Þetta er í grófum dráttum
það sem hlutverk utanríkisþjónust-
unnai- snýst um.“
„íslendingar eru stórir aðilar í
sjávarútvegi heimsins“
Megnið af þeim aðilum, sem sinna
viðskiptum nú á dögum eru ekki rík-
isfyrirtæki, eins og áður var, heldur
einkafyi’h'tæki. Hefur þetta haft í
för með sér breytingar á aðstoð ut-
anríkisþjónustunnar við viðskiptalíf-
ið?
„Yið í utanríkisþjónustunni erum
að sjálfsögðu ekki leiðandi aðili í við-
skiptakynningum. Frumkvæðið
kemur frá fyi’irtækjunum, en við er-
um til taks með okkar viðskiptaþjón-
ustu, þegar óskað er eftir aðstoð.
Þetta eru auðvitað viðbrigði frá því
sem áður var, þegar íslendingar
höfðu miðstýrða viðskiptastefnu og
utanríkisþjónustan var til dæmis
milliliður í rammasamningum við
Sovétríkin og Austur-Evrópu.
Hér í Frakklandi hafa fyrst Loft-
leiðir og síðan Flugleiðir verið til
staðar í 35 ár og milli þeirra og
sendiráðsins hefur verið afskaplega
gott samstarf. í mars eru Flugleiðir
nú loksins að hefja beint flug til
Parísar árið um kring. Því ber að
fagna, þó það hefði mátt gerast fyrr.
Það mun örugglega auka farþega-
og vöruflutninga milli landanna.
Þegar viðskiptaþátturinn er
ræddur má ekki gleyma óeigin-
gjörnum þætti ræðismannanna í
ríkjunum, sem heyra undir sendi-
ráðið í París. Þar eru 25 ræðis-
mannsskrifstofur með 35 ræðis-
mönnum, sem margir hverjir veita
ómetanlega aðstoð við miðlun upp-
lýsinga og viðskiptamöguleika.
Viðskiptaþátturinn og allt er lýtur
að EES-samningnum hefur leitt til
margfaldrar aukningai’ á samskipt-
um okkar við Evrópuríkin. Fimmta
rammaáætlunin um vísindasamstarf
er til dæmis að ganga í gildi. Það
voru um hríð erfiðleikar varðandi
aðgengi íslands að henni sökum
deilna um framlag í þróunarsjóði
ESB og þar urðum við að beita okk-
ur mjög gagnvart Spáni. Sendiráðið
í Brussel og París, ásamt utanríkis-
ráðuneytinu, unnu mjög náið saman
og þátttaka Islendinga í áætluninni
er því tryggð.
Þegar ég ræddi við Evrópuráð-
herra Spánar vegna málsins fyi-ir
nokkrum vikum benti ég honum á
hve þátttaka okkar í áætluninni væri
mikilvæg fyrir samvinnu íslenskra
og spánskra fyrirtækja. Um leið og
Spánverjar stöðvuðu aðgengi okkar
stöðvuðu þeir þátttöku spænskra
háskóla og stofnana í verkefnum á
sviði sjávarútvegsmála. Þetta er
gott dæmi um hve hagsmunir þjóða
eru oft á tíðum orðnir samtvinnaðir.
Bæði hér og annars staðar skiptir
máli að efla persónuleg tengsl, ekki
einungis til að koma ákveðnum sjón-
armiðum á framfæri, heldur og til að
kynnin séu fyrir hendi, þegar eitt-
hvað kemur upp á. A síðastliðnu ári
hefur sendiráðið í samráði við sjáv-
arútvegsráðuneytið skipulagt opin-
berar heimsóknir sjávarútvegsráð-
herra Spánar og Portúgals til Is-
lands til að koma á beinu sambandi
við aðila, sem oft þurfa að vinna
saman á alþjóðavettvangi. Ég bind
miklar vonir við samstarf og tengsl
við Spánverja og Portúgala. Við eig-
um mikilla hagsmuna að gæta þar,
því þessar þjóðir eru áhrifaríkar
innan ESB á sviði sjávarútvegsmála.
Mikilvægt er að efla tvíhliða sam-
skipti við leiðandi þjóðir innan ESB
og sjá til þess að skilningur sé þar
fyrir hendi á sjónarmiðum okkar.
Stjórnvöld þar gera sér nú grein
fyi-ir að ekki sé hægt að öðlast fisk-
veiðiréttindi á Islandsmiðum. Þegar
ég afhenti trúnaðarbréf mitt á Spáni
fyrir fimm árum sagði þáverandi
sjávarútvegsráðherra Spánar að
hann sæktist fyrst og fremst eftir að
kaupa íslenskan fisk, ekki veiða
hann. Spánverjar, sem veita árlega
verulega styrki til sjávarútvegsins,
hafa verið að draga fiskiskipaflota
sinn saman og hafa því ríkulega þörf
fyrir stóraukinn fiskinnflutning.
Undanfaiún ár hafa íslensku sölufyr-
irtækin þrjú komið sér upp sölu-
skrifstofum á Spáni til að mæta
þessari þörf.
Undanfarin ár hefur utanríkisráð-
herra beitt sér fyrir kynnisferðum
að frumkvæði hagsmunaaðila í nánu
samstarfi við Útflutningsráð. Það
hefur verið farið til allra heims-
horna, Suður-Afríku, Suðaustur-As-
íu, Kína og Suður-Kóreu. Utanríkis-
þjónustan er líka að hluta mark-
aðsvædd í París, því fyrir utan að
veita almennar upplýsingar tekur
viðskiptafulltrúinn hér til dæmis að
sér að gera markaðskannanir og
sinna annarri sérhæfðri þjónustu
fyrir fyi’irtæki. Fyrir þetta er tekið
þjónustugjald, sem rennur til ráðu-
neytisins.
Persónulega er ég hvað hreykn-
astur af að sjá hve stór hópur ís-
lendinga hefur menntað sig í mark-
aðssókn síðustu ár og hve útþenslu-
stefna á því sviði hefur borið ríku-
legan árangur. Islendingar eru stór-
ir aðilar í sjávarútvegi heimsins.
Fjárfesting og sérþekking á því
sviði mun draga björg í bú fyrir Is-
lendinga í framtíðinni. Það færir
okkur nær mismunandi löndum og
þýðir um leið að þar verður utanrík-
isþjónustan að vera til staðar."
Viðskiptasviðið er greinilega
áherslusvið í utanríkisþjónustunni,
en samstarf um menningarmál hef-
ur einnig stóraukist. Væri ekki eðli-
legt að hafa menningarfulltrúa í
fleh’i sendiráðum, Iíkt og nágranna-
löndin hafa?
„Ég tel ágætt að ráða fólk tíma-
bundið til að sjá um ákveðin menn-
ingarverkefni. Það væri einfaldlega
of kostnaðarsamt nú að hafa menn-
ingarfulltrúa í öllum sendiráðunum.
Kristinn R. Olafsson fréttamaður ►
Vegna gífulegrar eftirspurnar hefur okkur tekist að fá viðbótargistingu í Algarve í Portúgal
Albufeira ströndin
eð 1 eða
bergjum

fsf®1 1
1
-S'

r
4ilÚ-JÍ.
m.v. 4ra manna fjölskyldu, 2 fullorðna og 2 börn 2ja-11 ára
Innifalið: Flug, gisting og allir flugvallarskattar
Mjög vel staðsett 2ja og hálfs lykla íbúðahótel alveg
við endann á „Laugaveginum". Stendur í hliðargötu við
hlíðína á Monte Choro hótelinu. Lítiil en notalegur
sundlaugargarður með barnalaug og laug fyrir fullorðna.
Góð sólbaðsaðstaða. í garðinum er skemmtilegur snakkbar
þar sem oft er grillað á kvöldin.
Danmörk/Billund
- beimt flug 23. maí-29. ágúst
Dammörk/Billumd
Innifalið: Flug, bílaleigubíll í A-flokki í eina viku,
allir flugvallarskattar
m.v. 2 fullorðna og tvö börn 2ja-11 ára

Faxafeni 5 • 108 Reykjavík • Sími 568 2277 • Fax 568 2274 • Netfang plusf@plusferdir.is • Veffang www.plusferdir.is ; 300
ífPlfÉH

Akranes Kirkjubraut 3 S: 431 4884 • Fax: 431 4883 Borgarnes Vesturgarður, Borgarbraut61 S: 437 1040 • Fax: 437 1041 ísafjörður Vesturferðir, Aðalstræti 7 S: 456 5111 • Fax: 456 5185 Sauðárkrókur Skagfirðingabraut 21 S: 453 6262/896 8477 • Fax: 453 5205 HKurvyri Ráðhústorg 3 S: 462 5000 • Fax: 462 7833 Höfn Jöklaferðir, Hafnarbraut S: 4781000 • Fax: 478 1901 Seffoss Suðurgarður hf„ Austurvegi 22 S: 482 1666* Fax: 482 2807 Vestmannaeyjar Eyjabúð, Strandvegi 60 Sími 481 1450 Keflavík Hafnargötu 15 S: 421 1353* Fax: 421 1356 Grindavik Flakkarinn, Víkurbraut 27 S: 426 8060 *Fax: 426 7060
Sími 568 2277