Morgunblaðið - 20.04.1999, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1999 53
ir því að geta ekki tekið til hendinni í
garðinum þínum í vor eins og áður.
Með mikilli eljusemi komst þú
upp góðu æðarvarpi við Bessastaða-
tjörn, en þekkingu til þess hafðir þú
öðlast þegar þú varst vinnukona á
Prestbakka í Hrútafirði. Yfir varp-
inu varstu vakin og sofin á varptím-
anum.
Þú varst mjög bókhneigð kona.
Þú kunnir ógiynni af ljóðum og
varst mjög hagmælt. Þú safnaðir
bókum og umgekkst bækur þínar af
mikilli virðingu. Þú hvattir mig til
lesturs góðra bóka og þegar ég var í
vist hjá ykkur afa sem unglingur
fékk ég að fara eftir hádegismatinn
inn í stofu og lesa meðan afi lagði
sig. Það var þér afar þungbært þeg-
ar þú vegna sjóndepru hættir að
geta lesið. Það var þér þvf mikils
virði þegar lesið var fyrir þig og
mikið naustu upplesturs úr bókum
Böðvars Guðmundssonar.
Þú varst ættmóðir og barst mjög
fyrir brjósti hag bama þinna og fjöl-
skyldna þeirra. Þú fylgdist með öllu
þínu fólki til síðasta dags. Þegai' þú
fluttist á Sólvang fyrh' rúmu ári þá
sagðir þú mér að þér fyndist þú hafa
átt góða ævi og varst sátt við vista-
skiptin. Á Sólvangi leið þér vel og
þér fannst starfsfólkið vera þér
mjög gott. En þú saknaðir heimilis-
ins þíns og naust þess mjög að fara í
heimsókn heim.
Þú varst umvafin fjölskyldu þinni
eftir þú veiktist um miðjan mars sl.
til hinstu stundar.
Það eru mikil forréttindi að hafa
átt þá löngu samleið sem ég hef átt
með þér, elsku amma. Að leiðarlok-
um vil ég þakka þér alla þína ást og
umhyggju fyrir mér og fjölskyldu
minni.
Gerða.
Látin er Júlíana Bjömsdóttir
heiðursfélagi í Kvenfélagi Bessa-
staðahrepps og elsti Álftnesingur-
inn.
Ung kom hún að Breiðabólsstöð-
um á Alftanesi. Sú ferð hafði farsæl-
an endi. Hún giftist bóndasyninum
Sveini Erlendssyni. Hann var sonur
Erlends bónda og hreppstjóra á
Breiðabólsstöðum Bjömssonar.
Bræðumir Bjöm og Sveinn tóku við
búinu eftir hans dag.
Sveinn og Júh'ana bjuggu sér hús
við Breiðabólsstaði er þau nefndu
Grund. Þar bjuggu þau í farsælu
hjónabandi og þar ólust börnin
þeirra þrjú upp. Eftir að bömin fóra
að heiman, byggðu þau sér minna
hús er hlaut nafnið Garðshom.
Sveinn lést árið 1986. Júlíana bjó
áfram í húsi sínu með hjálp bama
sinna, þó aðallega Man'u er bjó á
næstu grösum við hana, á Jörfa.
Þegar ég fluttist á Álftanesið,
haustið 1941, ásamt eiginmanni og
elsta barni, vora Júlíana og Sveinn
með þeim fyrstu er ég kynntist á
Alftanesi, fyrir utan tengdafólk mitt.
Maðurinn minn var fæddur og upp-
alinn á Álftanesi og þekkti því Svein
og fólkið á Breiðabólsstöðum frá
blautu barnsbeini.
Leiðir okkar áttu eftir að liggja
saman alla tíð og vekur því lát
Júlíönu upp mai-gar góðar og
skemmtilegar minningar frá sam-
verustundum og samvinnu okkar.
Hjónin voru bæði miklar félagsver-
ur, vora samstillt í störfum, gestris-
in og skemmtileg heim að sækja.
Hreppurinn okkar var mjög fá-
mennur á þessum áram, hann átt
erfitt með að lifa það af og fylgja
straumi tímans. Fyrá- samheldni
íbúanna og gott félagslíf getum við
nú horft ánægð til baka.
Sveinn varð hreppstjóri eftir föð-
ur sinn. Hann var formaður sóknar-
nefndar og meðhjálpari í Bessa-
staðakirkju.
Við Júlíana vorum í kirkjukór
Bessastaðakirkju í nær aldarfjórð-
ungr samstarf mitt við hjónin var því
náið. Við Sveinn vorum lengi saman
í nefndum, sóknarnefnd, skólanefnd
o.fl. Nánast var samstarf okkar
Júlíönu í Kvenfélaginu. Þegar ég
gekk í Kvenfélagið 1944, var Júlíana
ritari. Ennfremur átti hún eftir að
verða formaður, varaformaður og
vararitari. Hún var gerð að heiðurs-
félaga á 70 ára afmælisdegi sínum.
í afmælisriti Kvenfélagsins er
kom út 1996 í sambandi við 70 ára
afmaeli þess stendur orðrétt: „Júlí-
ana hefur unnið vel fyrir félagið í
gegnum árin og er ein af þeim
styrku stoðum er héldu lífi í Kvenfé-
laginu á erfiðum tímum þess [vegna
fámennis].“ Júlíana sótti félagsfundi
á meðan heilsan leyfði og fylgdist
með störfum þess eftir að ný kyn-
slóð hafði tekið við. Hún gekk í
Kvenfélagið árið 1989. Hún var sú
er lengst hafði verið í félaginu, enn-
fremur var hún lengi elsti íbúi
hreppsins.
Það var skemmtilegt að vera í 90
ára afmælisveislu Júlíönu 2. febrúar
1998, er afkomendur og tengdafólk
héldu henni. Þar var hún hress og
ljómaði af gleði. Júlíana vai- mynd-
arleg húsmóðir, vel verki farin og
vandvirk. Hún var dugleg að hverju
sem hún gekk, hvort sem var úti eða
inni. Hún var góð búkona og mikill
skepnuvinur. Júlíana var ennfremur
natin við blóm, trjárækt og æðar-
varpið.
Júlíana var fróð um mai'ga hluti,
námfús og las mikið þegar stundir
gáfust. Hún var hlý og góð kona.
Júlíana fékk að lifa lengi og naut
þeirrar ánægju að fá að búa á heim-
ili sínu fram yfir nírætt.
ég kveð Júlíönu með virðingu og
þakklæti og bið Guð að blessa þá er
henni vora kærastir.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarlmoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Margrét Sveinsdóttir.
Fallin er frá okkar elsta félags-
kona og heiðursfélagi, Júlíana K.
Bjömsdóttir. Minning okkai' um
Júlíönu er sérstaklega ljúf. Hún var
hin sanna kvenfélagskona, sem vann
öll þau störf sem hún tók að sér fyr-
ir félagið okkar, með bros á vör, og
aldrei hvörfluðu að henni önnur laun
en að gleðjast yfir vel unnu verki.
Meðan heilsan leyfði, sótti hún flesta
fundi og hafði hún sérstaka ánægju
af kvenfélagsferðunum. Júlíana tók
að sér mörg ábyrgðarstörf fyrir fé-
lagið, m.a. sem ritari og formaður
félagsins og meðal félagskvenna lifa
enn vísur og kvæði, sem hún orti
fyrir okkur við ýmis tækifæri. Það
var okkur yngi'i félagskonum sér-
stök ánægja að heyra hana segja frá
félagsstörfum fyrri ára, þá kom
gleðiglampi í augun og andlitið ljóm-
aði. Hún var alltaf mikill gleðigjafi
og lífskraftur hennar og lífsgleði
sýndi sig ljóslega allt þar til yfir
lauk. Hún var okkur góð fyrirmynd
og við minnumst hennar með þökk
og virðingu.
F.h. Kvenfélags Bessastaða-
hrepps,
Svanhvít Jónsdóttir, fonnaður.
Klukkan slær tólf á hádegi: „Nú
verða sagðar fréttir." Þetta eitt -
klukknahljómur og hádegisfréttir
kalla nú fram ótal minningar; trega-
blandnar tilfinningar. Einhvem veg-
inn finnst manni fráleitt að hægt sé
að segja hádegisfréttir án þess að
amma hlusti á þær; standi með
krosslagðar hendur við eldhús-
vaskinn og fylgist með fólkinu sínu
nærast um leið og hún fræðist um
stöðu heimsmálanna. Hvað henni
fannst um það sem hún heyrði vissi í
raun enginn - nema þegar henni var
gjörsamlega ofboðið; þá muldraði
hún einhver mótmæh; fiissaði svolít-
ið og sveiaði og strauk síðan lófan-
um upp eftir andlitinu svo skrölti í
hringjunum tveimur sem hún bar á
höndunum. Þessar hádegissamkom-
ur eru í minningunni heilagar stund-
ir sem nærðu bæði líkama og sál.
Þetta snerist um annað og meira en
kjötbollur og kartöflur - og í seinni
tíð brauð með áleggi. Þessar stundir
þjöppuðu kynslóðunum ósjálfrátt
saman; styrktu böndin og gáfu til-
finningum okkar hvers til annars
meiri dýpt. Hvort amma gerði sér
gi'ein fyrir því hversu ómetanlegar
þessar stundir áttu eftir að verða
okkur krökkunum er ekki gott að
segja. Hitt er víst að henni leið vel
með öll barnaböm sín í kringum sig.
Væntumþykja ömmu var umvefj-
andi. Samt ræddi hún sjaldan um til-
finningar sínar - hún kaus að láta
verkin tala. Hún var að mörgu Ieyti
barn síns tíma; hafði upplifað meh'i
sorg og erfiðleika fyrstu tuttugu ár-
in en flestir gera á langri ævi. Það
var samt ekki fyrr en við fórum að
þroskast og gáfum okkur tíma til að
hlusta á sögubrot úr lífi hennar sem
fortíðin lifnaði við og við gerðum
okkur grein fyrir hversu miskunnar-
laus örlög hennar höfðu verið. Þá
fyrst jókst skilningurinn; þá fyrst
fórum við að skilja manneskjuna í
heild; skilja sjálfa persónuna. Fjórt-
án ára missti hún, elst fjögurra
systkina, mömmu sína. Þá lagði hún
ein út í lífið, vann í fiski á ísafírði en
ákvað síðan að halda til Reykjavík-
ur. Skömmu síðar réð hún sig_ sem
vinnukonu á Breiðabólsstað á Álfta-
nesi. Þar gekk þessi fínlega kona
jafnt í þau verk sem vinna þurfti
innandyra sem utan. Það var á
Álftanesi sem hún fann sinn lífsföru-
naut, Svein Erlendsson, og eftir
nám í húsmæðraskóla reistu þau
hjónin býlið Grand.
Amma var í raun ofurkona -
löngu áður en það hugtak var fundið
upp. Heimili hennar var alltaf hreint
og fágað; hver hlutur á sínum stað
og frystildstan alltaf full af alls kon-
ar heimabökuðu góðgæti. En hún
stóð ekki bara og tók á móti gestum.
Þessi fínlega kona vflaði ekkert fyrir
sér; hún þrammaði um móana í vað-
stígvélum - byggði upp og hlúði að
æðarvarpinu; hún bograði klukku-
stundum saman úti í kartölfugarði
og tók upp uppskerana; hún var
„Ijósmóðh' lambanna“ og sú sjón er
okkur ógleymanleg þegar þessi fín-
gerða kona bretti upp ermar, ein-
beitt á svip og togaði lömbin í heim-
inn. Hún vann á við fjóra í hey-
skapnum; rakaði saman í sátur -
staðráðin í að bera sigur úr býtum í
kapphlaupinu við skúrimar. Oftar
en ekki gekk það eftir enda var
amma veðurglögg með eindæmum.
Þó oft hafi verið handagangur í öskj-
unni í heyskapnum gaf hún sér alltaf
tíma til að „hafa sig til“ áður en hún
fór út á tún að vinna; stolt hennar og
sjálfsvirðing hefði aldrei leyft annað.
Amma vann öll sín störf af ein-
stakri alúð og umhyggju. Þetta var
ekki hvað síst áberandi þegar lífið
sjálft var annars vegar. Natni henn-
ar og nærgætni við gróðurinn var
aðdáunarverð og undruðust margir
hvernig henni tækist að koma til alls
konar framandi blómum frá fjarlæg-
um slóðum í litlu giúðurhúsi í
hrjóstragu landslagi á Álftanesi. í
hugum okkar krakkanna var gróð-
urhúsið heilt ævintýri enda blómin
mörg hver hærri en við. Kjarkur
hennar og þrjóska urðu til þess að
hún fór að stunda trjárækt á nesinu
og lét sem vind um eyra þjóta allar
kenningar um áhrif sjávarseltu á
trjágróðui'. Og enn og aftur hafði
amma rétt fyrir sér.
Amma var „kraftaverkakona" -
virtist hafa óþrjótandi orku, vilja og
kraft - en hún bjó líka yfir listræn-
um hneigðum. Þegar hún var ekki
að baka, heyja eða hlúa að æðai'-
varpi eða blómunum sat hún og
prjónaði lopapeysur og „sjónvarps-
sokka“, sem hún seldi svo. Hún
saumaði líka fjölmargar gullfallegai'
myndir - og orti ljóð fyrir sjálfa sig
- og einstöku sinnum okkur, sína
nánustu. Hún var mikill ljóðaunn-
andi og hafði bæði gaman af að lesa
og segja sögur. En nú er saga henn-
ar öll - eða öllu heldur; það er komið
að kaflaskiptum. Sagan hennar
ömmu mun þó lifa áfram með okkur;
allt sem hún kenndi okkur með for-
dæmi sínu og fyrirmynd. Hún sýndi
okkur fram á að það er hægt að
varðveita sálarfriðinn þó lífið leiki
mann stundum grátt, hún kenndi
okkur að njóta smáatriðanna og að
styrkur og stærð manneskjunnar
fer ekki efth' líkamsburðum hennar.
Við þessi kaflaskil er missirinn okk-
ar; en það er þó huggun harmi gegn
að nú er hún komin til afa - og við
vitum að þar líður henni vel.
Elsku amma, ástarþakkir fyiár
allt sem þú hefur gefið og verið okk-
ur.
Þínar
Salbjörg og Anna María.
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi
og langafi,
HALLDÓR BALDVINSSON
stýrímaður,
Álfaskeiði 36,
Hafnarfirði,
lést laugardaginn 17. apríl á Hrafnistu í
Hafnarfirði.
Jarðarförin fer fram frá Hafnarfjarðarkirkju föstudaginn 23. apríl kl.
13.30.
Sigríður Þorleifsdóttir,
Baldvin Halldórsson, Ragnhildur Lýðsdóttir,
Margrét Halldórsdóttir, Gunnlaugur Gunnlaugsson,
Björgvin Halldórsson, Ragnheiður B. Reynisdóttir,
Helga Halldórsdóttir Sur, Rafael Vito Sur,
Oddur Halldórsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Faðir okkar, afi og langafi,
STURLA PÉTURSSON,
Hrafnistu
C Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju miðviku-
daginn 21. april kl. 15.00.
Haukur Dór Sturluson,
Dóróthea Sturludóttir,
Pétur Sturluson,
Hrafnhildur Oddný Sturludóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Þökkum innilega öllúm þeim, sem sýndu
okkur samúð og vinarhug við andlát og útför
MARGRÉTAR INGIBJARGAR JÓNSDÓTTUR
kaupkonu,
Óðinsgötu 1,
Reykjavík.
Sérstaklega sendum við hjartans þakkir til
lækna og hjúkrunarfólks á Vífilsstaðaspítala
fyrir einstaka umönnun, vinsemd og alúð.
Reynir Þorgrímsson, Rósa G. Gísladóttir,
Viðir P. Þorgrímsson, Jóhanna I. Haraldsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför elskulegrar móður
okkar, tengdamóður, systur og ömmu,
ÓLAFAR BJARNADÓTTUR,
Tjarnargötu 22,
Reykjavfk.
Anna Agnarsdóttir, Ragnar Árnason,
Áslaug Agnarsdóttir, Óskar Árni Óskarsson,
Bjarni A. Agnarsson, Sigríður Jónsdóttir,
Anna Bjarnadóttir
og barnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför föður okkar, sonar og
bróður,
JÖKULS ÆGIS FRIÐFINNSSONAR.
Laufey Rut Jökulsdóttir,
Eyvindur Árni Jökulsson,
Ólafur Ægir Jökulsson,
Friðfinnur Guðjónsson,
Sævar Friðfinnsson,
Hörður Friðfinnsson,
Garðar Friðfinnsson,
Rut Friðfinnsdóttir,
Björk Friðfinnsdóttir,
Viðar Friðfinnsson.
Hanna Eyvindsdóttir,
Lára Hannesdóttir,
Hulda Sigurðardóttir,
Tómas Sigurðsson,
Jón Óskar Hauksson,