Morgunblaðið - 20.04.1999, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1999 37
LISTIR
MICHAEL Young; sófi.
JASPER Morrisson; eimreið.
HONNUN A
ALÞJÓÐAVÍSU
MY]\ÐLIST
Kjarva Isstaði r
HÖNNUN
JASPER MORRISSON, MARC
NEWSON, MICHAEL YOUNG
Opið alla daga frá 10-18. Til 24. maí.
Aðgangur 400 krónur í allt húsið.
MOTUN og hönnun hluta, far-
tækja, bygginga og umhverfis er það
sem hvert metnaðargjarnt nútíma-
þjóðfélag leggur ómælda áherslu á nú
um stundir og hefur farið stigmagn-
andi alla öldina. Áður voru það að
stórum hluta til forréttindi aðalsins og
borgarastéttarinnar, en í neyzlu- og
múgfélagi nútímans varðar hönnun
alla, háa sem lága. Pess sér stað í
samanlagðri manngerðri verkmennt
allt um kring, jafnt hinum smæstu
einingum notagildis sem skýjaldjuf-
um, og allt þar á milli. I sumum tilvik-
um getur sami maðurinn staðið að
baki iðnhönnun, listhönnun og arki-
tektúr, líkt og tilfellið er um Phillippe
Starek í Frans, en verka hans sér
áþreifanlega stað í París, New York
og Tokyo.
Hér á landi hefur skilningurinn á
hönnun lengstum verið bágborin, ein-
skorðast við afmarkað svið húsagerð-
ar og skipulags og þar hafa menn oft-
ar en ekM látið hinn lífræna þátt mót-
unarinnar sitja á hakanum, gleymt
sálinni í líkamanum. Reglustikan og
köld verkfræðin ráðið ferðinni, sem er
tvímælalaust höfuðorsök ótal slysa á
vettvanginum bæði hér heima og er-
lendis. Þá hefur hönnun í sinni altæk-
ustu mynd mætt afgangi í kennslu-
kerfinu og lengstum ekki verið við-
urkend sem gilt fag til námslána.
Hafa menn rétt verið að taka við sér á
undanförnum árum, sem er helst því
að þakka að dugmiklir einstaklingar
hafa sannað sig rækilega allt frá mót-
un húsgagna til hugbúnaðar og áhugi
ungu kynslóðarinnar mikill og brenn-
andi. Ekki var lengur hægt að loka
augunum fyrir þessari veigamiklu hhð
sjón- og skynræns þroska og nytsemi
hennar fyrir þjóðarbúið, jafnvel ekki í
verstöðva og tonnalandinu. Hefur
skrifari í áratugi vísað til þess að ís-
land eitt Norðurlanda er nær tekju-
laust varðandi útflutning listiðnaðar
sem er þar stór búgrein, ekki síst í
Danmörku og Finnlandi. Enginn skal
halda því fram, að okkur skorti hér
hæfileikafólk né hugvit, séum meira
hálfir en heilir á skapandi sviðum.
Frekar að menntakerfið og hið opin-
bera hafi ekki verið á upplýstari og
sMlningsríkari nótunum um þá mikil-
vægu þætti menntunar sem að augun-
um og skynfærunum snýr og sjón-
menntir nefnast. Vonandi er það svo
angi vakningar sem boðar nýja tíma
með blóm í haga, að Vestursalur Kjar-
valsstaða hýsir um þessar mundir
sýningu þriggja hönnuða af yngri
kynslóð frá London, þeirra Jasper
Morrisson, Marc Newson og Michael
Young. Allir eru þeir hámenntaðir
fulltrúar núviðhorfa, sem eru þó
kannski ekki alveg spánný frekar
öðru undir sólinni, sem listilega
kvíslast frá frumformunum, skara þó
ótvírætt tímana sem við lifum á sem
telst veigurinn og inntakið. Þesslags
sýningar hvaðanæva að úr heiminum
eru sjálfsagður hlutur hvarvetna þar
sem forvitnir um heimslistina leggja
helst leið sína, eru með því áhuga-
verðasta og lærdómsríkasta sem
rekur á fjörur þeirra sem vilja vilja
vera meðvitaðir um hjartaslátt dags-
ins. Ekki síst hinar stærri sem'settar
eru upp í sögulegt samhengi, hins
vegar getur gesturinn étið yfir sig af
nýjungum á hinum stóru fram-
kvæmdum núviðhorfa líkt og Þríær-
ingnum í Mílanó, jafnvel í þá veru að
hann er lengi að ná áttum eftir and-
legar meltingartruflanirnar við skoð-
un þeirra.
Úpp í hugann kemur einnig sýn-
ing á hönnun í Brooklyn safninu
1988, ameríska draumnum, sem var
nýopnuð er mig bar að garði. Láðist
mér að kaupa hina viðamiklu sýning-
arskrá sem var í hraukum hvar-
vetna, en svo er ég hugðist panta
hana er leið á sýningartímabilið
vegna greinar sem ég var beðinn um
að skrifa, var hún uppseld og ófáan-
leg, sem má vera til vitnis um áhuga
almennings vestra á þessari
hlið°sjónmennta.
Það er ekki aðeins að hlutirnir á
sýningunni að Kjarvalsstöðum séu
áhugaverðir heldur er uppsetningin
á þann veg að sérstaka athygli vekur
en hún stigmagnast og kórónast í
innsta hólfi sem er jafnframt gætt
mestri hlýju og nálgun. An þessarar
hnitmiðuðu stigmögnunar og sveigj-
anleika, flexibilitet, hefðu áhrifin
orðið allt önnur og og er hér um
nokkurn lærdóm að ræða fyrir mör-
landann.
Ekki svo að skilja að þetta sé
fyrsta sýning nútímahönnunar sem
rekst hingað, og vel er ég með á nót-
unum um það sem vel hefur verið
gert varðandi kynningu á samtíma-
hönnun á landi hér. Það er sitthvað,
en margt á sýningunni vekur athygli
fyrir nýstárleika auk þess að arid-
rúmið kringum framkvæmdina er
mjög sértækt. Ekki hyggst ég fara
út í samanburð né faglegar vanga-
veltur í þessu skrifi, hér skyldi öðru
fremur vakin athygli á framkvæmd
framsækinna hönnuða af hárri
gráðu. Verk þeirra hliðstæða þess
nútímalegasta sem gert er um þess-
ar mundir í heimi hér, hvað varðar
form, efni, fegurð og hagnýti. Líkast
til mun einhverjum þykja sum verk-
anna full köld og vélræn, eru þó í
anda samtímans, en mönnum hættir
til að taka ekki jafn vel eftir þeim úti
í daglega lífinu og í slíkri hnitmiðaðri
samantekt. Öðru fremur er um að
ræða samræðu, dialogu, á vettvangi
formrænnar mótunar sem að falla að
hagnýtri nýtingu, sem sér stað um
heim allan og í hverjum einasta lis-
tíðaskóla sem stendur undir nafni.
Löngu er kominn tími til að taka
skipulega á þessum málum á landi
hér, því bæði reisn þjóðarinnar sem
ómældir fjármunir eru í húfi.
Gefin hefur verið út Iit.il. handhæg
og upplýsandi sýningarskrá, sem er
einnig lofsverð hönnun útaf fyrir sig
um uppsetningu og niðurröðun efnis.
I hana ritar Guðmundur Oddur
Magnússon stutta hugleiðingu um
hugmyndafræðilegan bakgrunn
hönnunar, þjóðleg og alþjóðleg ein-
kenni, og Marcus Field tekur fyrir
hönnuðina sjálfa, þróun þeirra,
vinnuferli og innbyrðis skyldleika.
Komast þeir báðir vel frá sínu hver á
sinn hátt og afar mikilvægt að gestir
nálgist lesmálið, kynni sér hvað inn-
vígðir leggja til málanna.
Bragi Ásgeirsson
MARC
Newson;
arm-
bandsúr.
Eger
ánœgðwr
meðlífið"
...og
Ajyotto
harið
HAIR
sysxE>4S
Erlendur sérfrœðingur veitir allar upplýsingar,
ífullum trúnaði dagana 20.-25 apríl.
Apottohárstúdíó
Nánmiiqjplýsingarogtímcqxmtanir ísíma 5522099.