Morgunblaðið - 20.04.1999, Blaðsíða 58

58 ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
60 ÁR eru liðin frá
ákvörðun sjómanna-
dagsráðs um byggingu
dvalarheimilis fyrir
aldraða.
Eftir fyrstu hátíða-
höld sjómannadagsins,
6. júní 1938, var alvar-
lega farið að huga að
stefnumálum dagsins.
Það eitt að halda reglu-
legan sjómannadag
væri stéttarfélögum
sjómanna í Reykjavík
og Hafnarfirði ekki
nægjanlegt verkefni til
gæfuríks samstarfs um
ókomin ár.
Sigurjón Á. Ólafsson,
fyrrverandi formaður Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, hafði getið þess á
fundum áður að auk þess að halda
* sjómannadag og reisa minnisvarða
um drukknaða sjómenn væri rétt að
stefna að byggingu elliheimilis fyrir
aldraða sjómenn.
Líkur á að þjóðfélagið hefjist
ekki handa um ...
að lífsstarfí sínu eru
eignalausir einstæð-
ingar á elliárum. Fyrir
slíka menn hefir meðal
stórþjóðanna verið
komið upp elliheimil-
um, en hér hjá oss er
ekkert slíkt heimili til
og má sjá hér margan
sjómanninn búinn á sál
og líkama, langt um
aldur fram.
Vér leggjum því
svohljóðandi tillögu
fram: sjómannadagsráð
samþykkir að vinna að
því nú þegar og í nán-
ustu framtíð, að safna
fé til stofnunar elli- og
hvíldarheimilis fyrir aldraða far-
menn og fiskimenn."
Auk Sigurjóns Á. Ólafssonar áttu
sæti í nefndinni Guðbjartur Ólafs-
son hafnsögumaður, Þórarinn Guð-
mundsson, sjómaður í Hafnarfirði,
Grímur Þorkelsson stýrimaður og
Júlíus Kr. Ólafsson vélstjóri.
16 árum síðar
Hrafnistuheimilin eru sem lítið
samfélag þar sem öll þjónusta hins
daglega lífs er veitt og þar innan-
dyra eru m.a. leikfimisalir, sund-
laugar, hár- og fótsnyrting, fóndur,
upplestur, félagsstarf, hjúkrun, að-
hlynning og sálgæsla.
Það hefur verið lán sjómannasam-
takanna að eiga á að skipa á hverj-
um tíma mjög hæfu starfsfólki sem
allt hefur lagt sig fram um að þeir
sem á eða við Hrafnistu búa megi
njóta sem best þeirrar fjölbreyttu
þjónustu sem veitt er.
Þótt lagt hafi verið upp með það
markmið að byggja dvalar- og hvíld-
arheimili fyl•h• aldraða sjómenn þró-
uðust mál þannig fljótlega og hafa
verið að þróast, að um og yfir helm-
ingur þeirra sem dveljast á Hrafn-
istuheimilunum er fyrrverandi sjó-
menn, sjómannsekkjur eða tengjast
fjölskyldum þeirra.
Ekki lagt árar í bát
Um 200 aldraðir eru nú í þörf fyr-
ir vistun á hjúkrunarheimili og tæp-
lega 200 bíða eftir að fá inni á vist-
heimili. Sjómannadagsráð er tilbúið
til að byggja 60 rýma hjúkrunar-
Hrafnista
Um 200 aldraðir eru
nú í þörf fyrir vistun á
hjúkrunarheimili, segir
Guðmundur Hallvarðs-
son, og tæplega 200
bíða eftir að fá inni
60 ár frá
ákvörðun um
stofnun DAS
Guðmundur
Hallvarðsson
Stefnuskrárnefnd sjómanna-
dagsráðs skilaði af sér tillögum 28.
mars 1938. I greinargerð segir
m.a.: ,Á hverju er sjómannastétt-
inni mest þörf og sem líkur benda
til að þjóðfélagið ekki hefjist handa
um? Hvaða viðfangsefni væra það
sem stéttarfélög sjómanna væra
samhuga um að vinna að og gætu
komið öllum einstaklingum innan
starfsgreina sjómannastéttarinnar
að jöfnum notum? Meira en 60%
þjóðarinnar býr nú í bæjum og
kauptúnum. Sjómennska fiski-
mannsins er ekki lengur árstíða-
bundið íhlaupastarf, vaxið hefur
upp ný stétt, fai-mannastéttin, sem
gera má ráð fyrir að eigi vaxtarskil-
yrði fyrir höndum. Það mun því að
líkindum sækja í sama horf eins og
þekkt er meðal þessara stétta ann-
arra þjóða og er þegar einnig farið
að koma í ljós hjá okkur að allstór
hundraðshluti þeirra manna sem
gert hafa farmennsku og fiskveiðar
13. júní 1954 er homsteinn lagður
að Hrafnistu Reykjavík. Alþingi
samþykkti lög um happdrætti DAS
og bæjarstjóm veitti leyfi til kvik-
myndahússrekstrar. Ekki leikur
nokkur vafi á að fyrmefnd atriði
ásamt einstökum stuðningi almenn-
ings alis staðar á landinu veitti sjó-
mannasamtökunum þann byr og
brautargengi sem verkin sýna í dag.
Árið 1977 er lagður homsteinn að
Hrafnistu í Hafnarfirði og smíði
vemdaðra íbúða fyrir aldraða hefst
1982.
60 ára aldahvörf
Á Hrafnistu í Reykjavík dvelja nú
182 á hjúkrunardeildum og 134 á
vistdeildum eða alls 316 manns. Á
Hrafnistu í Hafnarfirði dvelja 146 á
hjúkranardeildum, 81 á vistdeildum
og daglangt dvelja 26 manns, sam-
tals 253. Þá era við Hrafnistuheimil-
in 120 sérbúnar þjónustuíbúðir fyrir
aldraða.
1
Sýnishorn úr söluskrá
1. Flulningafyrirtæki sem flytur vörur á milli Reykjavíkur og tveggja
þjónustumiðstöðva á Suðurlandi. Þægileg keyrsla með öruggum
föstum viðskiptum, sem fara stöðugt vaxandi.
2. Snyrtistofa, falleg og skemmtileg, sú eina sem er sérhæfð á sínu
sviði í Reykjavík. Vel staðsettí nýlegu húsi. Góð aðstaða. Þekkt
fyrirtæki.
3. Nýtt veitingahús, það eina í 25 þús. manna hverfi. Sæti fyrir 50 manns.
Mjög gott eldhús með öllum hugsanlegum nýjum tækjum og aðstöðu.
Öll leyfi til staðar. Veisluþjónusta. Flottur matseðill, einnig skyndibiti.
Vantar duglegan og sterkan aðila, sem kann að markaðssetja nýtt
fyrirtæki. Hverfið og fyrirtækin í kring bíða eftir þér.
4. Þekkt barna- og ungtáningaverslun á frábærum stað í Reykjavík.
Selur aðeins mjög góðar vörur. Nýjar innréttingar.
5. Þekktur dagsöluturn með mikla samlokusölu og íssölu á sumrin.
Opið til kl. 18.30 virka daga. Góð vinna fyrir samhent hjón eða dug-
lega einstaklinga. Mikil framlegð.
6. Föndurverslun til sölu. Selst af sérstökum ástæðum mjög ódýrt.
7. Til leigu er gott verslunarpláss í Suðurveri fyrir blómabúð (einmitt
það sem vantar i húsið).
8. Einn þekktasti skyndibitastaður borgarinnar. Selur mikið af hamborg-
urum, léttum steikum og fiskmeti. Einnig ís og sælgæti. Góð staðsetn-
ing, siðlegur vinnutími og huggulegur staður.
9. Höfum kaupanda að bakaríi, má vera hvar sem er á landinu eða
framleiðslufyrirtæki í matvörum.
10. Einn þekktasti pizzastaður á höfuðborgarsvæðinu. Sá eini með
þessu nafni í 20 þús. manna hverfi. Sæti fyrir 50 manns. Góð bjórsala.
Færibandaofn á tveimur hæðum. Hægt að greiða að mestu með
yfirtöku á skuld sem tryggð er með posagreiðslum.
sem tryggð er með posagreiðslum.
Upplýsingar aðeins á skrifstofunni.
mTTTTWr^TITPyiTVITTI
SUÐURVE R I
SlMAR 581 2040 OG 581 4755, REYNIR ÞORGRÍMSSON.
á vistheimili.
álmu við Hrafnistu í Reykjavik og
90 rýma hjúkranarálmu við Hrafn-
istu í Hafnarfirði fáist til þess
rekstrar- og framkvæmdaleyfi heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra.
Mjög hagkvæmt er að reisa þess-
ar byggingar við Hrafnistu þar sem
allar stoðdeildir era fyrir. Ætla má
að bygging 90 rýma hjúkranarálmu
sé um helmingi ódýrari í byggingar-
kostnaði við Hrafnistu þar sem allar
stoðdeildir era fyrir hendi en slík
bygging ein og sér þar sem allt þarf
til.
Þá standa vonir til þess, ljúki
skipulagsyfirvöld í Hafnarfirði og
Garðabæ störfum við skipulagningu
lóðar við Hrafnistu í Hafnarfirði á
fyrri hluta þessa árs, að hefja smíði
á sérstökum íbúðum fyrir aldraða á
komandi hausti.
Búum öldruðum
áhyggjulaust ævikvöld
Þannig hljómaði slagorð happ-
drættis DAS sem Baldvin Jónsson,
þá forstjóri happdrættisins, lét
hljóma á öldum ljósvakans sem
hvatningu til almennings um stuðn-
ing við gott málefni.
Innan dyra Hrafnistuheimilanna
hefur sjómannadagsráð með góðu
starfsfólki gert þessi orð að sínum.
Mikið vatn hefur rannið til sjávar
frá tillögu stefnuskrámefndai- um
byggingu dvalai’heimilis auk mark-
miða sjómannadagsins. Á hvoragum
þessum málaflokki hefur sjómanna-
dagsráð Revkjavíkur og Hafnar-
fjarðar misst sjónar og áfram er
unnið að endurbótum og nýbygging-
um Hrafnistu og eflingu sjómanna-
dagsins hvai- minnst er á mikilvægi
sjómannastéttarinnar fyrir land og
þjóð.
Höfundur er alþingisniaður og for-
maður Sjómannadagsráðs.
I
W MARIA
W LOVISA
W FATAHÖNNUN
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 3A • S 562 6999
Otrúleg umræða
MÁLALIÐAR rík-
isstjórnarflokkanna
keppast við að telja al-
menningi trú um að
lausn á deilunni um
fiskveiðistjómarólögin
sé á næsta leiti. Davíð
Oddsson og Halldór
Ásgrímsson hafi talað,
lausn sé í sjónmáli, og
ekki verði þeir herrar
vændir um óheildindi.
En í hverju eru yfir-
lýsingar formanna
kvótaflokkanna fólgn-
ar aðallega?
Landsfundarsam-
þykkt Sjálfstæðis-
flokksins verður ekki
misskilin: Grundvallaratriði nú-
gildandi fískveiðistjórnarkerfís
skulu óbreytt standa.
Formaður hins kvótaflokksins,
Halldór Ásgrímsson, einn af
stærri kvótaeigendunum, sagði á
miðstjórnarfundi flokksins að at-
huga mætti að breyta lögunum í
afmörkuðum atriðum, en grund-
vallarkerfíð yrði óbreytt, enda
hefði það reynzt okkur vel.
Hver eru svo þessi umtöluðu
grundvallaratriði? Að sjálfsögðu
gjafakvótakerfið og hið frjálsa
framsal veiðiheimildanna. Um
þessi atriði snýst öll deilan en ekki
um aukaatriði eins og auðlinda-
skatt, sem flaggað er með til að
drepa á dreif því sem máli skiptir.
Málpípur kvótaflokkanna full-
yrða að því megi treysta að þeir
muni standa við orð sín eftir kosn-
ingar um breytingar á kerfinu. Það
má vel vera, enda þótt enginn viti í
hverju þær breytingar
eigi að vera fólgnar.
En hitt vita menn líka,
að þeir muni standa
við þær yfirlýsingar
að kerfinu verði ekki
breytt í grundvallarat-
riðum.
Yfirlýsingar foringj-
anna og samþykktir
æðsta valds flokkanna
eru ótvíræðar: Grand-
vallaratriði núgildandi
fiskveiðistjórnar skulu
óbreytt standa! Fái
þeir til þess umboð í
kosningunum 8. maí
að stjórna áfram mun
aðalatriðum kerfisins
fram haldið óbreyttum með aug-
ljósum afleiðingum, sem menn
hafa þegar fyrir augum: Aðal-auð-
lind þjóðarinnar mulin undir örfáa
lénsherra; ofboðslegt fjárstreymi
úr greininni vegna sölu sægreif-
anna á gjafakvótanum fyrir eigin
reikning; áframhaldandi brottkast
fisks fyrir milljarða árlega; sjávar-
útvegurinn lokuð starfsgrein fyrir
ungum athafna- og aflamönnum.
Að því er varðar aðalatriði fisk-
veiðideilunnar tala formenn ríkis-
stjórnarflokkanna af fullum heil-
indum: Þeir ætla þar engu að
breyta. En látalæti þeirra í orði
um að þeir muni leita sátta vekja
grun um hreinræktuð loddara-
brögð. Skráðmælgi þeirra nú rétt
fyrir kosningar um nauðsyn þess
að ná sáttum um sjávarátvegsmál-
in er glært froðusnakk, enda ekki
bent á eitt einasta atriði sem sætt-
fi gætu tekizt um. Að vísa til auð-
Sverrir
Hermannsson
Skattheimtu-
mönnum svarað
TVEIR ágætir há-
skóladrengir hafa séð
ástæðu til að svara
grein minni frá 23.
mars s.l. þar sem ég
gagnrýndi málflutning
fámenns hóps vinstri
manna innan Háskól-
ans í tilefni af hækkun
námslána. I málflutn-
ingi sínum líktu þeir
námsmönnum við
sveltandi börn með
uppblásinn maga, nag-
andi bækur og blý-
anta. Þessi framsetn-
ing gerði lítið úr stúd-
entum og vann mál-
stað þeirra mikið tjón í
augum almennings og íjölmargra
stúdenta. Barátta þeirra var svert.
Pétur Maack
Pétur Maack, stjórnarmaður í
ungliðasamtökum Samfylkingar-
innar og starfsmaður Stúdenta-
ráðs, spyr hvort ég hafi talað gegn
betri vitund meðan ég starfaði
innan Stúdentaráðs eða kúvent í
afstöðu minni til LIN. Báðum
þessum spurningum get ég svarað
neitandi. Á undanförnum árum
hafa verið gerðar ýmsar breyting-
ar á LÍN í þágu stúdenta; endur-
greiðsluhlutfallið er nú 4,75% í
stað 7%, samtímagreiðslur eru
komnar á í gegnum bankakerfið,
lánþegar fá styrki til
að niðurgreiða vexti,
grunnframfærslan
hefur hækkað um 5%
og hækkar um 3% 1.
júní, frítekjumarkið
hækkað úr 185.000 í
250.000 og kærunefnd
hefur verið komið á
fót. Vaka stóð í bar-
áttu fyrir þessum
breytingum af heilum
hug og það er hreint
og beint ósvífinn mál-
flutningur af hálfu
Péturs að gefa annað í
skyn.
Launafólk borgar
Ekkert af þessu hefði verið
mögulegt ef fjárhagsleg staða
sjóðsins hefði ekki verið eins góð
og raun bar vitni. LIN stefndi í
Stúdentar
Eg myndi síðastur
manna halda því
fram að regluverk
LIN sé fullkomið,
segir Björgvin Guð-
mundsson sem telur
víðs fjarri að líkja stúd-
entum við sveltandi
börn í þriðja heiminum.
þrot vegna óskynsamlegrar lán-
töku þegar skoðanabróðir Péturs
Maacks, Svavar Gestsson, var
menntamálaráðherra. í kjölfarið
þurfti að skera niður útlán og bitn-
aði það á stúdentum en með skyn-
samlegri fjármálastjórn hefur gef-
ist svigrúm nú til að auka útgjöld
til þessa málaflokks. En fyrir út-
gjöldum þurfa að vera til peningar.
Björgvin
Guðmundsson