Morgunblaðið - 22.04.1999, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 22. APRÍL 1999 57
Gunnfríður
Dagmar Guð-
jónsdóttir fæddist í
Reykjavík 6. desem-
ber 1918. Hún lést á
Sjúkraliúsi Akra-
ness 14. aprfl síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Málhildur Þórðar-
dóttir frá Ormskoti
í Fljótshlíð, f. 29.1.
1881, d. 25.3. 1937,
og Guðjón Jónsson
frá Gestshúsum á
Seltjarnarnesi, f.
5.4. 1868, d. 6.1.
1946. Búskapartíð sína alla áttu
þau heimili í Reykjavík. Gunn-
fríður var næstyngst systkina
sinna og er nú aðeins eitt þeirra
á lífi, Sigríður, sem býr í
Reykjavík. Auk Gunnfríðar
voru systkinin þessi: Lilja f.
11.12. 1892, d. 8.8. 1973, Anna
Vídalín, f. 23.9. 1905, d. 2.10.
1975, Jón, f. 9.9. 1907, d. 29.5.
1972, Sigurður Jón, d. 2.7. 1911
um eins og liálfs árs gamall,
Sigríður, f. 1.7. 1911, Sigur-
björn, f. 14.7. 1914, d. 25.6.
1964, Svavar f. 22.5. 1917, d.
24.11. 1973, Angan-
týr, f. 22.5. 1917, d.
6.8. 1961, og Sigríður
Halldóra, f. 18.7.
1921, d. 7.4. 1987.
Tvö þau elstu voru
hálfsystkini hinna,
Lilja af föður og
Anna Vídalín af móð-
ur, en þau ólust öll
upp saman sem einn
systkinahópur.
Gunnfríður giftist ár-
ið 1941 Trausta
Kristinssyni, f. 8.1.
1921, vörubifreiðar-
stjóra, syni Kristins
Steinars Jónssonar, f. 23.9. 1889,
d. 20.10. 1965, og eiginkonu hans,
Margrétar Magnúsdóttur, f.
30.11. 1883, d. 27.6. 1961. Gunn-
fríður og Trausti áttu heimili sitt
hjá foreldrum Trausta til ársins
1947 er þau fluttu í eigið hús, sem
þau reistu á Langholtsvegi 12.
Þar bjó Gunnfríður áfram eftir
sambúðarslit, þar til hún fluttist
upp á Akranes. Dóttir þeirra er
Málhildur Sigríður, f. 15. mars
1942, þjónustufulltrúi við Lands-
bankann á Akranesi, gift Guð-
mundi Vésteinssyni, f. 4. okt.
1941, deildarstjóri almanna-
tryggingaumboðs hjá sýslu-
manni á Akranesi. Þau eiga
eina dóttur, Hildigunni, f. 23.
aprfl 1967, kennara við Granda-
skóla í Reykjavík. Var hún í
sambúð með Gunnari Mýrdal
Einarssyni lækni, f. 11. aprfl
1964, og eiga þau saman tvær
dætur, Huldu Mýrdal, f. 8.2.
1989, og Dagmar Mýrdal, f.
28.6. 1990.
Að loknu námi við Ingimars-
skólann fór Gunnfríður að
stunda ýmis störf, m.a. við
verslun þar til hún stofnaði eig-
ið heimili. Fór hún á ný að
starfa utan heimilis eftir skiln-
að og hóf þá fljótlega störf hjá
Klæðaverslun Andrésar
Andréssonar á Laugavegi 3.
Gegndi Gunnfríður þar störfum
verslunarstjóra í kvenfatadeild
um árabil.
Skömmu fyrir 1970 fluttist
Gunnfríður til dóttur sinnar,
sem þá hafði sest að á Akra-
nesi. Atti Gunnfríður síðan sitt
eigið heimili á Skarðsbraut 19
þar í bæ allt þar til hún fluttist
á Dvalarheimilið Höfða hinn
17. október 1997 og átti þar
heima til dauðadags. Síðustu
árin bjó Gunnfríður við svo
skerta starfsorku, að hún
mátti ekki stunda störf á
vinnumarkaði.
Útför Gunnfríðar fer fram frá
Akraneskirkju á morgun,
föstudaginn 23. aprfl, og hefst
athöfnin klukkan 14.
GUNNFRIÐUR
DAGMAR
GUÐJÓNSDÓTTIR
Við andlát Gunnfríðar, tengda-
móður minnar, vil ég minnast henn-
ar með nokkrum hætti. Gunnfríður
lifði um margt sérstæðu lífi. Hún
var borgardóttir, dæmigerður full-
trúi nútímakvenna og í æðum henn-
ar rann ríkulega jafnréttis- og kven-
frelsisblóð. Hún var komin af frem-
ur efnalitlum foreldrum, sem sest
höfðu að í Reykjavík í byrjun aldar-
innar og eignast stóran barnahóp.
Gunnfríður var í heiminn borin á
sögulegum tíma, erfiðleika og átaka
hérlendis sem erlendis og svo var
einnig meðan hún var að vaxa úr
gi'asi.
Gunnfríður minntist þó oft með
ánægju uppvaxtarára sinna í
Reykjavík og þeirra umbrota, sem
snertu afkomu og líf venjulegs dag-
launafólks oft tilfinnanlega. Systk-
inahópurinn hennar var samhentur,
tápmikill og lét ekki deigap síga við
að sjá sér farborða og létta undii'
með foreldrunum. Einkum minntist
Gunnfríður móður sinnar, Málhild-
ar, þegar hún rifjaði upp fyrri tíð í
heimahúsum. Dugnaður hennar og
kærleikur lék Gunnfríði títt á tungu.
Gunnfríður var nokkuð innan við
tvítugt er hún missti móður sína.
Er ég tengdist fjölskyldu eigin-
konu minnar á sjöunda áratugnum
varð ég þess fljótt áskynja hve náin
vinátta og samgangur var með
systkinum tengdamóðui' minnar og
lagði Gunnfríður þar mikið af mörk-
um. Þótt þau væru þá orðin fulltíða
fólk mátti vel greina þann trausta
grunn tryggðar frá fyrri tíð, sem
þetta var reist á. Samstaða, réttlæt-
iskennd og baráttuvilji var einkenni
þeirra og bar Gunnfríður það svip-
mót allt sitt líf.
Foreldrar Gunnfríðar og systkini
tóku virkan þátt í félagsmálum og
mörg hver í verkalýðs- og stjórn-
málabaráttu, svo sem afkomendur
þeirra ýmsir hafa einnig gert. Er í
því efni skemmst að geta, að Pétur
Pétursson, fyrrum útvarpsþulur,
hefur nýlega birt sögulegar heimild-
ir um þátttöku þeirra á þessu sviði
og sérlega athyglisverðan hlut Guð-
jóns i aðdraganda fyrstu kröfu-
göngu 1. maí í Reykjavík. Svo og
greint frá annarri forgöngu hans í
árdaga verkalýðsbaráttu hér á
landi. Áður hafði Pétur m.a. skrifað
eftii-minnilega grein um einn bræðr-
anna, Svavar, sem var um margt
sérstæður maður. Vil ég láta þess
getið hér, að fyrir mig var einstakt
að hlýða á glöggar lýsingar Svavars
af átökum innan verkalýðshreyfing-
arinnar á fyrri tíð. En með þessu
framlagi hefur Pétur brugðið upp
skýrri mynd af þeirri fórnfýsi og
samstöðu, sem var svo sterkt ein-
kenni í fari fjölskyldu Gunnfríðar.
Slíkt veganesti hefur áreiðanlega
reynst þeim öllum betra en margt
annað á lífsleiðinni.
Gunnfríður átti sín glaðværu
æskuár í Reykjavík þeirra tíma.
Þau vináttubönd, sem þá voru bund-
in, héldu til lokadægurs. Hún
kynntist þá æskuvinkonu sinni,
Guðrúnu Jónsdóttur (Rúnu), og
fleiri vinkonum, og hún hélt ætíð
órjúfanlegri tryggð við þær og fjöl-
skyldur þeirra. Vinir hennar,
frænkur og frændur nutu þessa eig-
inleika hennar ríkulega, enda fylgd-
ist hún vel með þeim öllum. Álltaf
tilbúin að liðsinna og hughreysta á
einhvern hátt. Viljastyrkurinn, út-
sjónarsemin og áræðið, sem hún átti
svo mikið af, naut sín þar best.
Þegar við Málhildur, dóttir henn-
ar, urðum á vegi hvort annars tók
hún mér strax alúðlega á heimili
sínu á Langholtsvegi 12. Enda naut
hún þess þess alltaf að blanda geði
við ungt fólk og taka á móti hópum
af kunningjum og skólafélögum
dóttur sinnar og var þar oft glatt á
hjalla, eins og ég fékk sjálfur að
kynnast og var hún sjálf þá hrókur
alls fagnaðar. Heimili hennar var
hlýlegt, smekklega úr garði gert og
snyi'timennska í hávegum höfð. Og
heimilishald hennar var allt með
einstökum myndarbrag. Á neðri
hæðinni bjó fjölskylda Jóns bróður
hennar og var sem ein samhent fjöl-
skylda væri í öllu húsinu. Jón var
einstakur öðlingur, áhugamaður um
knattspyimu í Fram um langt skeið.
Vegna sérstakra aðstæðna tók
Gunnfríður fjölskyldu einnar systur
sinnar á heimilið um tíma. í næsta
nágrenni í Kleppsholtinu bjuggu
önnur systkini, m.a. Sigríður, sem
ein er eftirlifandi og hefur búið á
Hjallavegi 60 um árabil. Samband
þeirra Gunnfríðar og dætra þeirra
hefur ávallt verið afar einlægt.
Þegar ég kynntist dóttur hennar
átti Gunnfríður að baki mai’gvíslega
erfiðleika. Rétt innan við þrítugt
vann hún bug á alvarlegu krabba-
meini, hálffertug gekk hún í gegn-
um sambúðarslit og var einstæð
móðir upp frá því. Bræður hennar
tveir féllu frá á besta aldri og eink-
um var fyrsta höggið þar þungt er
Angantýr lést fyrstur systkinanna
aðeins 44 ái'a að aldri. Um þetta
leyti má raunar segja að sól hennar
hafi verið farin að skína í hádegis-
stað. Málhildur dóttir hennar hafði
útskrifast frá Verslunarskólanum
og var farin að starfa í aðalbókhaldi
Landsbanka Islands. Sjálf hafði hún
nokkru eftir skilnað ráðist til starfa
hjá Klæðaverslun Andrésar
Andréssonar á Laugavegi 3, sem
var umsvifamikið og virt fyrirtæki á
sínu sviði með fjölmargt starfsfólk í
sinni þjónustu. Þar gerðist hún
verslunarstjóri kvenfatadeildar og
gekk þar til verka af miklum dugn-
aði, hugkvæmni og smekkvísi. Hún
ávann sér bæði traust fjölmargra
viðskiptavina og eigenda. Hnýttust
einnig innileg vináttu- og kærleiks-
bönd við fjölskyldu Andrésar.
Eftir skilnað hélt Gunnfríður
áfram tryggu vináttusambandi við
fyrri tengdaforeldra á Laufásvegi
50 meðan þeim entist aldur. Og þeg-
ar við Málhildur dóttir hennar
stofnuðum til hjúskapar og barna-
barn hennar kom í heiminn naut
hún þess í hvívetna. Hafði hún ein-
staka unun af því að létta undir með
okkur á allan hátt, enda var sam-
band þeirra mæðgna mjög kært og
náið alla tíð. Til þess dró að hún
flutti sig um set og færði sig til okk-
ar á Akranesi og síðar eignaðist hún
sína íbúð að Skarðsbraut 19 þar
sem hún átti heimili lengst af upp
frá því. Líf hennar tók aðra stefnu
en verið hafði í Reykjavík og hún
eignaðist smám saman sína kunn-
ingja og nýja vini á Skaganum. En
víkina milli vina hennar í Reykjavík
reyndi hún að brúa eftir bestu getu.
Hjálpsemi hennar var mikil við
dótturdótturina og þegar
langömmubörnin komu í heiminn
gekk hún í endurnýjun lífdaganna.
En kraftarnir fóru þverrandi, m.a.
vegna áfalls skömmu eftir flutning-
inn upp á Akranes, sem skerti
starfsorku hennar verulega. En hún
barðist áfram og gafst ekki upp.
Sumarið 1997 varð hún fyrir því að
lærbrotna illa og varð að dvelja á
sjúkrahúsi í nokkra mánuði, en
henni tókast að rétta sig við á ný og
varð rólfær með sömu einbeitni og
viljastyi’k sem fyrr. Hlotnaðist
henni þá vist á Dvalarheimilinu
Höfða um haustið og átti hún þar
heimili það sem hún átti ólifað. Varð
þetta henni einstaklega ánægjuleg-
ur unaðstími, sem varð því miður of
stuttur eða aðeins 17 mánuðir.
Gunnfríður var ávallt ung í anda
og leyndi sér ekki, að þessi staður
átti vel við hana. Gunnfríður bland-
aði geði við annað vistfólk og naut
ánægjulegrar samveru við það sam-
fara einstakri aðhlynningu og við-
kynningu við starfsfólkið, sem hún
dáði og virti. Er hún fagnaði 80 ára
afmæli sínu Ijómaði hún af ham-
ingju með lífið og tilveruna.
Skjótt skipast veður í lofti. Inn-
vortismeinsemd gerði vart við sig
og hún fékk þann dóm, að ekki
mætti sköpum renna. Gunnfríður
tók þeim tíðindum með óbifanlegi'i
stillingu og reisn. Eftir tæplega
mánaðarlegu á Sjúkrahúsi Akra-
ness þar sem vel fór um hana fékk
hún hægt andlát í svefni.
Það var vorhret á glugga er
Gunnfríður kvaddi, eins og oft hafði
borið við í lífí hennar og skammt
var til þess að lyki vetri sérhvers
vinnandi manns, svo vitnað sé til
skáldsins kunna, sem fætt var á
þeim degi, sem útför hennar mun
fara fram. Sumarið verður gengið í
garð og „þrösturinn minn góði“ mun
kveða kvæðin sín í sumarkomunni
og vorylnum er útför hennar fer
fram, en hnípinn hefur hann verið
og hljóður í voi-kulda síðustu daga.
Gunnfríður kaus sjálf að kveðja
frá Aki'aneskirkju, en eiga legstað á
æskuslóðum sínum. Hinsta hvíla
hennar verður í Fossvogskirkju-
garði, þar sem „vorboðinn ljúfí,
fuglinn trúr“, mun syngja fyrir
hana í drottins ást og friði. Undir-
ritaður á Gunnfríði meh’a upp að
unna en tjáð verði með fleiri orðum
og þakkar henni því samfylgdina.
Biður þann hæsta sem öllu ræður
að blessa minningu hennar.
Guðmundur Vésteinsson.
Það er ski'ítið þetta líf. Á morgun
23. apríl á afmælisdaginn minn kveð
ég elsku ömmu Gunnu. Hún var
alltaf kölluð amma Gunna af öllum
þó svo að ég væri hennar eina barna-
barn og hún væri bara amma mín.
Hún var amma svo margra vina
minna sem öllum þótti mjög vænt
um hana.
Það vai’ fyrir 32 árum þegar ég
fæddist að amma Gunna kom á
Akranes að skoða nýfæddu stelpuna.
Nokkrum mánuðum síðar varð hún
fyrir slysi, sem hafði þau áhrif m.a.
að hún fór aldrei af Akranesi. Öll
mín uppvaxtai'ár bjó hún hjá okkur,
fyrst á Brekkubrautinni og svo á
Furugi-und. Þannig að í raun átti ég
tvær mömmur.
Hún amma Gunna hugsaði mjög
vel um mig en stundum þannig að
mér þótti nóg um. Hún var mjög
ákveðin kona og stundum ströng.
Þegar ég kom heim úr skólanum
beið amma alltaf með hressingu
handa okkur vinkonunum, Irisi,
Þóru og Magneu og öllum vinum
mínum, einkum Helga Grétari, uppá-
haldsvininum. En fyrst urðum við að
borða rúgbrauð með osti, áður en við
fengum kökur og kex. Þessi stjórn-
semi ömmu fór oft í taugarnar á mér
og stundum hugsaði ég hvað það
væri nú ljúft að koma heim úr skól-
anum og geta borðað það sem maður
vildi. En í dag sé ég að þetta voru al-
gjör forréttindi að hafa ömmu alltaf
heima.
Þegar ég hugsa til baka og rifja
upp minningarnar um ömmu þá sé
ég ennþá skýrar hve mikið ömmu
þótti vænt um mig. Hún gerði allt
fyrir mig, mín velferð skipti hana
öllu máli. Við vorum mikið saman og
þær voru ófáar ferðirnar með Aki-a-
borginni sem við fórum til Reykja-
víkur. Við heimsóttum vini hennai'
og ættingja. Fórum á Hjallaveginn
til Siggu systur hennar og alltaf var
farið til Kötlu og borðað en hún rak
matsölustað í Austurstrætinu. Oft
voru keypt á mig fót og einnig man
ég eftir viðkomu í Frímerkjabúðinni.
Þessar Reykjavíkurferðir ömmu
gleymast aldrei og eru mjög dýr-
mætai' í minningunni. Reykjavík
togaði mikið í ömmu og þai' leið
henni vel.
Þessar minningar eiga eftir að ylja
mér um hjartaræturnar um ókomna
framtíð.
Árin liðu. Ég kynntist Gunnai’i og
við hefjum sambúð í Reykjavík og
eignumst tvær dætur, Huldu og
Dagmar, með stuttu millibili. Amma
dáði og dýrkaði stelpurnar okkar
sem núna eru níu og tíu ára gamlar
og sérstaklega þótti henni vænt um
að Dagmar var skírð í höfuðið á
henni.
Þegai' þær fæðast er amma rúm-
lega 70 ára gömul. Aftur hefjast
Reykjavíkurferðir ömmu Gunnu og
nú til að heimsækja langömmustelp-
urnar sínar. Amma kom oft í bæinn
og bjargaði málunum, passaði og
hjálpaði méi’ því oft var erfitt að vera
ein í Reykjavík með tvö lítil börn og
Gunnar í erfíðu námi.
Hvað hún gat setið og púslað og
kubbað og litað með þeim og þolin-
mæðin sem hún hafði. Þær voru
hennar gimsteinar og hún geislaði af
gleði þegar hún var með þeim.
Alltaf var hún að hugsa um að þær
fengju hollan mat, hún skar niður
epli, brauðið með kæfunni, kom með
fiskibollur að ógleymdu skyrinu sem
hún lét óspart upp í Dagmar þegar
hún var lystarlaus. Allt gerði hún
fyrir okkur. Þegar illa stóð á rétti
hún alltaf hjálparhönd því það skipti
hana miklu máli að Gunnar gæti
klárað læknisfræðina, sem og tókst.
Það er skritið að sitja hér og
skrifa þessi minningarorð um ömmu
Gunnu, ég hélt alltaf að hún yrði að
minnsta kosti 100 ára. Þetta er skrít-
ið líf og oft óréttlátt. Hún varð 80 ára
gömul og þá gladdist hún mikið.
Ég á eftir að sakna ömmu óskap-
lega mikið. Hún var myndarleg
kona, tignarleg, gáfuð og yfírveguð.
Hún var hetjan i lífí okkar litlu fjöl-
skyldu og missir mömmu og pabba
er mikill.
Síðastliðna 17 mánuði bjó amma á
dvalarheimilinu á Höfða á Akranesi.
Þar var hún ánægð og leið vel í litlu
notalegu íbúðinni sinni.
Ég vildi að við hefðum fengið að
hafa hana lengur þannig að Hulda og
Dagmar hefðu fengið að njóta henn-
ar tilsagnar og samvistar við hana
lengur, en ég veit að hún vakir yfir
okkur.
Góði guð, gefðu okkur styrk. Ég
kveð þig, elsku amma, með ást og
virðingu og þessum orðum úr Spá-
manninum sem eiga vel við viðhorf
þitt til lífsins, að mér finnst:
„Skoðaðu hug þinn vel, þegar þú
ert glaður, og þú munt sjá, að aðeins
það, sem valdið hefur hryggð þinni,
gerh’ þig glaðan. Þegar þú ert sorg-
rnæddur, skoðaðu þá aftur huga
þinn, og þú munt sjá, að þú grætur
vegna þess, sem var gleði þín.“
Guð geymi þig.
Þín
Hildigunnur.
Langamma Gunna er dáin.
Eftir skamma sjúkdómslegu lést
hún á Sjúkrahúsi Ákraness.
Gunnfríði kynntist ég fyrir tæpum
16 árum á Akranesi, og sá maður
strax að þarna var sterkur persónu-
leiki sem hafði sínar skoðanir á því
hvernig samferðarmenn hennar
skyldu breyta, en meiningin var góð.
Mér reyndist hún einstaklega vel á
námsárum mínum í Reykjavík, en
alltaf var hún tilbúin að rétta hjálp-
arhönd. Sérstaklega er mér minnis-
stætt þegar hún kom til að líta eftir
langömmustelpunum sínum, Huldu
og Dagmai’. Tók sér ferð með Akra-
borginni í hvemig veðri sem vai' og
hafði alltaf eitthvað af hollum mat
með sér. Stelpurnar undruðu sig á
þessu, hvort langamma vissi ekki að
nóg væri nú af matarbúðum í
Reykjavík. „Veistu ekki, langamma,
að það er líka til skyi' í Reykjavík?"
Ég þakka þér Gunnfríður fyrir
góð kynni og allt það góða sem þú
lést af þér leiða.
Samúðarkveðju sendi ég fjöl-
skyldu þinni.
Gunnar Mýrdal.
Elsku besta langamma Gunna.
Þú varst alltaf góð við okkur og
okkur þótti mjög vænt um þig. Þú
komst oft að heimsækja okkur þeg-
ar við vorum litlar og alltaf varstu
að hugsa um að við fengjum hollan
mat svo við yrðum stórar og sterk-
ar.
Okkur langaði að þú yrðir lengur
hjá okkur en svona er lífíð.
Við vitum að þér líður vel hjá
Guði.
Þínar langömmustelpur
Hulda Mýrdal, Dagmar Mýrdal.

Erfisdrykkjur
P E R L A N
Sími 562 0200