Morgunblaðið - 22.04.1999, Blaðsíða 68

68 FIMMTUDAGUR 22. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Afmælishátíð
' Garðyrkjuskólans
Opið hús í Garðyrkjuskólanum
dagana 22.-25. apríl 1999
GARÐYRKJUSKÓLI ríkisins að
Reykjum í Ölfusi fagnar sextíu ára
afmæli sínu í ár. Frá
stofnun skólans árið
1939 hefur fjöldi mætra
manna og kvenna
stundað þar nám og
haldið út í lífið með
.græna menntun í
farteskinu. Menntun
garðyrkjufræðinga hef-
ur sett svip sinn á um-
hverfí landsmanna, í
einkagörðum og græn-
um svæðum um land
allt, að ekki sé minnst á
skógrækt og gróður-
setningar í kringum
sumarbústaði. Mennt-
unin hefur einnig sett
mark sitt á neysluvenj-
ur landans, íslenskt
grænmeti er nú orðið
borðum
hverrar einustu fjölskyldu í landinu
en fyrir nokkrum áratugum þýddi
varla að bjóða fólki að leggja sér
_^ slíkt „gras“ til munns.
Fyrsti skólastjóri Garðyrkjuskól-
ans var Unnsteinn Ólafsson, sem
stýrði skólanum af röggsemi og
myndarskap allt til dauðadags árið
1966 en að honum látnum tók sonur
hans, Grétar J. Unnsteinsson, við
stjórnartaumunum. Grétar hélt á
loft nafni föður síns og er óhætt að
fullyrða að þeir feðgar hafi komið
Garðyrkjuskólanum á kortið hjá
landsmönnum. Grétar hefur nýlega
látið af störfum og núverandi skóla-
stjóri er dr. Sveinn Aðalsteinsson.
Nám við Garðyrkjuskólann er á
framhaldsskólastigi og eru þeir sem
ljúka þar námi titlaðir garðyrkju-
fræðingar. Kennt er á 5 brautum, yl-
ræktarbraut, skrúðgarðyrkjubraut,
garðplöntubraut, umhverfísbraut og
blómaskreytingabraut. Garðyrkju-
skólinn hefur alla tíð
átt gott samstarf við at-
vinnulífið innan grein-
arinnar og hafa fulltrú-
ar atvinnulífsins haft
mikil áhrif á það hvern-
ig nám við skólann er
byggt upp. Aðkoma
þessara aðila að upp-
byggingu starfs innan
skólans hefur verið í
gegnum fræðslu- og
endurmenntunarnefnd-
ir en slíkar nefndir eru
starfræktar fyrir
hverja braut.
Viðhorf landsmanna
Guðríður til garðyrkju hefur tek-
Helgadóttir ið stakkaskiptum frá
því fyrst var farið að
rækta plöntur á Islandi. I upphafi
voru garðyrkjumenn og aðrir
áhugamenn um ræktun taldir stór-
skrýtnir. Petta væru sérvitringar og
algerlega lausir við það að vera í
tengslum við raunveruleikann því
það vissi hver heilvita maður að ekki
væri hægt að rækta plöntur á Is-
landi, þessu vindbarða skeri. Þegar
plönturnar uxu úr grasi hjá sérvitr-
ingunum breyttist hljóðið nokkuð,
þá var Ijóst að þessi fámenni hópur
var greinilega rammgöldróttur. Sem
betur fer, garðyrkjunnar vegna, eyu
galdrabrennur löngu liðin tíð á Is-
landi enda hefur reynsla liðinnar
aldar leitt mönnum það fyrir sjónir
að það er hægt að rækta ýmislegt
héma á skérinu auk þess sem mann-
lífið blómstrar í skjóli.
Það er góður og gegn siður að
halda upp á stórafmæli með pomp
og pragt. Garðyrkjuskólinn er eng-
inn eftirbátur í þeim efnum því efnt
verður til fjögurra daga afmælishá-
tíðar við skólann. Hátíðin hefst sum-
ardaginn fyrsta, 22. apríl næstkom-
andi, og lýkur á umhverfisdaginn,
25. apríl. Sú hefð hefur skapast í
gegnum tíðina að fagna nýju sumri
með opnu húsi í Garðyrkjuskólanum
og hafa nemendur skólans haft veg
og vanda af skipulagningu dagskrár
sumardaginn fyrsta. Vegna afmælis-
ins hefur starfsfólk skólans lagt
hönd á plóginn og verður boðið upp
á bráðskemmtilega og áhugaverða
Garðyrkja
Nám við Garðyrkju-
skólann er á fram-
haldsskólastigi, segir
Guðríður Helgadóttir,
og eru þeir sem ljúka
þar námi titlaðir
garðyrkjufræðingar.
dagskrá alla fjóra dagana. Meðal
annars mun forseti Islands, herra
Ólafur Ragnar Grímsson, heiðra
skólann með nærveru sinni og á degi
umhverfísins, 25. apríl, verður und-
irritaður samstarfssamningur milli
Garðyrkjuskólans, Hveragerðisbæj-
ar, Ölfushrepps og nokkurra stofn-
ana í þessum sveitarfélögum um víð-
tækt samstarf á sviði umhverfis-
mála.
Öllum landsmönnum er boðið í af-
mælið. Skólinn er opinn frá kl. 10-18
alla dagana og er aðgangur ókeypis.
Að lokum vil ég, sem gamall nem-
andi, óska skólanum hjartanlega til
hamingju með afmælið.
Höfundur er fagdeildarstjóri
garðplöntubrautar.
Handverk
á sumardag-
inn fyrsta
Á sumardaginn fyrsta
var mér gefin kista
styttubönd og klútur
mósóttur hrútur.
í ÞESSARI gömlu,
litlu vísu kemur fram
að gefin er vegleg sum-
argjöf. Og samkvæmt
heimildum voru sumar-
gjafir mjög algengar og
jafnvel algengari og
veglegri en afmælis- og
jólagjafir. En nú er öld-
in önnur og áherslur
hafa breyst og margir
foreldrar láta sér
nægja að gefa börnum
sínum eitthvert smá-
ræði í sumargjöf.
Ekki er ætlun mín að fjalla um
sumargjafir heldur handverk, en í
vísunni segir frá að gefnir eru tveir
heimaunnir handverksmunir þ.e.a.s.
kistar og styttubönd. Styttuböndin
hafa væntanlega verið spjaldofin
bönd, en hvort kistan hefur verið
rósamáluð eða útskorinn kistill, sem
fullt eins getur verið, kemur ekki
fram.
Það sem er áhugavert er að í
þessari litlu vísu koma fyrir giápir
unnir með þeim tveim handverks-
aðferðum sem við Islendingar höf-
um mesta sérstöðu í og telja má til
okkar listræna menningararfs. Tré-
skurður okkar Islendinga hefur
sterkan „karakter" sem rekja má
frá miðöldum og fram á þessa öld
og svo sérstakur er hann að þekkja
má úr íslenska gripi á
erlendum söfnum,
þangað sem þeir hafa
borist héðan.
Það sama má segja
um íslenskan textfl.
Hann er með sterkum
sérkennum ekki síst
hvað varðar notkun út-
saumsgerða en einnig
hvað varðar munstur
og litaval. E.t.v. ætti að
gera greinarmun á
handverki og listhand-
verki, því þá gripi sem
bestir eru má í raun
flokka undir listaverk.
Marga stórglæsilega
tréskurðar- og textfl-
gripi er að fmna á Þjóðminjasafninu
og gaman verður að sjá hvern sess
þeir skipa þegar safnið verður opn-
að á ný. Ekki má heldur gleyma að
nokkrir íslenskir gripir, ekki síst
textflverk, hafa ratað inn á merk er-
lend söfn, t.d. í Bretlandi, Frakk-
landi, Hollandi og í Skandinavíu.
Handverk og hönnun
Því miður hefur handverki og
handverkshefðum verið lítill gaumur
gefinn á tuttugustu öldinni. En á
allra síðustu árum hafa menn gert
sér grein fyrir að gamlar hefðir,
bæði hvað varðar sérstæða notkun á
hráefni sem og aðferðir við vinnslu
úr hráefninu, eru í þann veg að glat-
ast. Þeirri þróun hefur nú verið snú-
ið við og er það ekki síst því að
þakka að opinbert fé var lagt í það
Guðrún Erla
Geirsdóttir
finndu frelsið í fordfiesta
á aðeins milljón og tólf
www.brimborg.is
IMOKIA
5110