Morgunblaðið - 30.06.1999, Page 14

14 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 1999
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Menn áhyggjufullir vegna breytinga sem í vændum eru í sjávarútvegi á Vestfiörðum
„3-400
störf hverfa
á nokkrum
vikum“
FRÁ fiskvinnslu Rauðsíðu ehf. á Þingeyri.
Morgunblaðið/Þorkell
MENN eru misjafnlega áhyggju-
fullir vegna ástandsins sem skap-
ast hefur í sjávarútvegi á Vest-
fjörðum undanfamar vikur eftir að
tilkynnt hefur verið um breytingar,
sammna og fjárhagserfíðleika hjá
nokkrum af stærri sjávarútvegs-
fyrirtækjunum þar. Sjávarútvegs-
nefnd Alþingis fundaði með bæjar-
yfirvöldum á Isafirði í gærmorgun
og formaður verkalýðsfélagsins
Baldurs, kynnti starfsfólki Ishúsfé-
lagsins hf. réttarstöðu sína í gær
vegna uppsagna þess. Sumir era
mjög svartsýnir á framhaldið, aðrir
líta á breytingarnar sem lið í að
styrkja stöðu fyrirtækjanna í fjórð-
ungnum.
Pétur Sigurðsson, formaður
verkalýðsfélagsins Baldurs á Isa-
firði, segir fréttir gærdagsins um
samruna Hraðfrystihússins hf. í
Hnífsdal, Gunnvarar hf. og dóttur-
fyrirtækis þess, íshúsfélags ísfirð-
inga hf., vera viðbót við annan sam-
drátt sem orðið hefur í fjórðungn-
um á undanförnum árum.
„Þetta byrjaði um 1997-1998
þegar lögð var niður vinna í Norð-
urtanganum og fækkað þar vera-
lega fólki á vegum Básafells, svo
varð ennþá meiri fækkun í rækju-
verksmiðju þegar ekki var unnið
þar nema á hálfum afköstum. Síðan
tekur þetta við núna, Rauðsíðuæv-
intýrið, þar era hvorki meira né
minna en 250 störf og svo kemur
þetta í beinu framhaldi, að samein-
ing er ákveðin í Hraðfrystihúsinu
hf. og Ishúsfélagi Isfirðinga hf. ög
Gunnvör hf. sameinast. Það sem er
strax gripið til er að fækka þar um
100 störf. Ég get tekið undir það að
verið sé að festa þessar aflaheim-
ildir sem fyrir vora hjá þessum
þremur fyrirtækjum en það virðist
eiga að nýta þær þannig að ekki
verði þörf á upp undir 100 mönnum
sem áður unnu þennan afla,“ segir
Pétur.
Uggur í fólki
Pétur segir að fækkun starfa
verði um 100 með þessum breyt-
ingum jafnvel þótt talað sé um að
endurráða hluta starfsfólksins aft-
ur í frystihúsið í Hnífsdal. „Ég álít
að þetta sé leikur hjá þeim þegar
þeir segjast ætla að endurráða 35
STURLA Böðvarsson samgöngu-
ráðherra sagðist skilja það mjög
vel að Eyjamenn vildu tiyggja
rekstur Herjólfs og sagði sam-
gönguráðuneytið ekki hafa uppi
neinar fyrirætlanir um að draga úr
þjónustu með því að bjóða út rekst-
ur Vestmannaeyjaferjunnar, eins
og nú stendur til að gera. En í
Morgunblaðinu í gær gagnrýndi
Arni Johnsen, formaður sam-
göngunefndar, útboðið.
„Við stöndum ft-ammi fyrir því,
annars vegar, að samkvæmt regl-
um EES ber okkur að bjóða út slík-
an rekstur," sagði Sturla. „Við höf-
manns af 100. Það komast ekki
fleiri fyrir í hraðfrystihúsinu í
Hnífsdal svo þeir hljóta að ætla að
segja einhverjum öðrum þar upp,
en þar starfa um 60 manns núna.
Niðurstaðan verður sú að um 100
manns missa vinnuna.“
Pétur segir að uggur sé í fólki
vegna uppsagnanna og breyting-
anna sem séu í vændum og allt of
stór hópur verði að leita sér að
vinnu annars staðar. Hann segist
hafa áhyggjur af því að nýir stjóm-
endur Básafells selji skip og afla-
heimildir úr byggðarlaginu. Ef til
dæmis skip eins og Sléttanesið
verði selt fari allt að 30 störf til við-
bótar frá svæðinu, og það hátekju-
störf.
í takt við erfiðleika
sjávarútvegsins
„Ailar þessar fréttir segja okkur
það sama. Það eru töluverðir erfið-
leikar í sjávarútvegi og hann er í
verulegri þróun. Störfum hefur
verið að fækka í greininni og það
mun greinilega halda áfram að ger-
ast á næstunni," segir Kristinn H.
Gunnarsson, þingmaður Vest-
fjarðakjördæmis fyrir Framsókn-
arflokkinn og varaformaður sjávar-
útvegsnefndar.
„Það er auðvitað alvarlegt þegar
fólki fækkar í iitlum bæjarfélögum
og það hlýtur að vera viðfangsefni
stjórnvalda sem og atvinnufyrir-
tækja að beina þróuninni í þá átt að
það halli ekki mjög á í þessum efn-
um. En ég lít svo á að eftir því sem
við best vitum er þetta þróunin
með sjávarútveginn. Bæði land-
vinnslu og útgerð. Það er verið að
stækka einingarnar og hagræða og
verið að reyna að gera hlutina fyrir
minni tilkostnað með minni mann-
afla og ég sé ekki að það sé í eðli
sínu mjög slæmt, eða neitt sem
menn eigi að vinna gegn,“ segir
Kristinn.
Kristinn segir að til þess að
bregðast við þessum vanda verði
menn fyrst að greina orsakir hans
og væntanlegar afleiðingar. „Fyrir
dyram stendur endurskoðun á fisk-
veiðilöggjöfinni og ég býst við að
menn muni fara vandlega yfir þessi
mál við þá endurskoðun. Þar mun-
um við finna einhver svör en þetta
um auðvitað reynt að laga okkur að
þessum reglum og höfum haft
nokkum umþóttunartíma, a.m.k.
hefur ekki verið gerð hörð hríð að
okkur ennþá af hálfu þeirra. Hins
vegar er um það að ræða að við
rekum hér nokkuð margar ferjur
og það er búið að bjóða rekstur
Grímseyjarferjunnar út og í bígerð
er að bjóða út rekstur Hríseyjar-
ferjunnar. Það hefur því verið skoð-
un manna í ráðuneytinu að eðlileg-
ast sé að bjóða allan reksturinn út,
en vera ekki með í gangi mismun-
andi afstöðu til þess hvort bjóða
ætti út rekstur eða ekki.“
er víðtækara vandamál en svo að
það leysist með þessu,“ segir Krist-
inn.
Ástand landvinnsl-
unnar alvarlegast
„Ég held að þetta ástand á Vest-
fjörðum sé mjög alvarlegt og það
sem er alvarlegt fyrst og fremst er
ástand landvinnslunnar. Hún á í
mikilli vök að verjast allt í kringum
landið og það kemur auðvitað ekki
síst niður á Vestfjörðum þar sem
landvinnsla á fiski hefur verið und-
irstaða nánast alls atvinnulífs,"
segir Sighvatur Björgvinsson,
þingmaður Samfylkingarinnar á
Vestfjörðum.
Sighvatur segist sjá bæði já-
kvæða og neikvæða hluti við breyt-
ingarnar. „I fyrsta lagi um samein-
ingu á Hraðfrystihúsinu í Hnífsdal
og Ishúsfélaginu og Gunnvöra.
Þetta er mál sem hefur átt sér ansi
langan aðdraganda og kemur ekki
á óvart. En það jákvæða við það er
að þessi sameining styrkir mjög
þessi fyrirtæki. Það neikvæða er að
sjálfsögðu það að það skuli þurfa
að loka hinu glæsilega frystihúsi
Ishúsfélags Isfirðinga. Þetta þýðir
samdrátt í atvinnulífi fiskverka-
fólks á staðnum og er einfaldlega
til þess að bæta ofan á þá erfiðleika
sem fyrir voru.
Varðandi Básafell þá er jákvæða
hliðin sú ákvörðun, ef henni verður
fylgt eftir, að auka hlut landvinnsl-
unnar sem mun væntanlega þýða
Hann sagðist ekki hafa tekið
neina aðra ákvörðun en þá að leita
eftir heimild til þess að undirbúa
útboð. Það væri ekki um neina
formlega ákvörðun að ræða, heldur
væri verið að skoða hvaða leiðir
væra hagkvæmastar.
„Ég taldi nauðsynlegt að við
gæfum okkur langan tíma, en
samningur Herjólfs rennur ekki út
fyrr en um næstu áramót," sagði
Sturla. „Aðalatriðið er að ég mun
leggja áherslu á að samgöngur
með ferjunni muni ekki verða
skertar."
að þar skapast fleiri störf í landi.
Hið neikvæða við þá frétt er að
menn skuli neyðast til að selja frá
sér aflaheimildir og skip,“ segir
Sighvatur.
Erfítt að leggja
mat á ástandið
„Það er erfitt á þessari stundu að
átta sig nákvæmlega á því til
hvers þetta muni leiða. Það er
hins vegar nokkuð ljóst að þetta
mun leiða til færri starfa í fisk-
vinnslu en við gerum okkur ekki
grein fyrir því á þessari stundu
hvaða afleiðingar þetta hefur
varðandi aflaheimildir og þess
háttar," segir Einar K. Guðfins-
son, þingmaður Sjálfstæðismanna
í Vestfjarðakjördæmi og formaður
sjávarútvegsnefndar.
Einar segir ljóst að breytingam-
ar muni hafa mikla röskun í för
með sér. Hins vegar séu þær gerð-
ar í hagræðingarskyni sem e.t.v.
séu jákvæðar þegar til lengri tíma
sé litið: „Ég þykist sjá að stjórn-
endur þessara fyrirtækja séu að
bregðast við því aukna samkeppn-
isumhverfi sem þeir starfa í. Ég
held að þeir vilji reyna að efla at-
vinnustarfsemi hér um slóðir frek-
ar en hitt. Góðu tíðindin eru því
þau að menn eru að leggja meiri
áherslu á landvinnslu sem hefur
verið undirstaðan að atvinnustarf-
semi hér í þessu kjördæmi."
3-400 störf liorfin
á nokkrum vikum
Að sögn Einars er sjávarútvegs-
nefnd Alþingis á ferð um Vestfirði
um þessar mundir, sem löngu hafði
verið ákveðin, og átti hún fund með
bæjaryfirvöldum á Isafirði í morg-
un þar sem menn reyndu að meta
ástandið. „Það er uggur hjá mjög
mörgum vegna þessarar stöðu sem
er komin upp núna og það knýr að
mínu mati á að fara verði betur of-
an í það sem menn ræddu á Alþingi
á dögunum, að skoða betur sam-
keppnisstöðu landvinnslunnar og
sjófrystingarinnar. Stóra málið í
því sambandi er að jafnræði land-
vinnslunnar við sjóvinnsluna verði
tryggt. Mér heyrðist að það væri
almennur vilji fyrir því. A þessum
dögum hér fyrir vestan höfum við
einnig rætt við forsvarsmenn at-
vinnulífsins hérna og verkalýðs-
hreyfingarinnar og mér heyrðist á
þeim að þeir legðu mikla áherslu á
þetta,“ segir Einar K. Guðfínnsson.
„Það er mjög erfitt ástand á Vest-
fjörðum eins og þetta lítur út núna.
I raun og vera má segja að ástand-
ið sé alvarlegra nú en það hefur áð-
ur verið þar sem við sjáum 3^00
störf hverfa á nokkrum vikum. Að
vísu kann að vera að sameining
Gunnvarar og Hnífsdals gæti orðið
svæðinu þegar fram í sækir til
framdráttar. En það breytir ekki
því að fjöldi starfa í landvinnslu
hverfur tímabundið, við verðum að
vona að þeim takist að lagfæra það
aftur.
Hitt er mun alvarlegra mál þeg-
ar fara á að selja skip og aflaheim-
ildir frá fjórðungnum eins og í
Básafelli. Það hefur sýnt sig að ef
menn gera slíkt, þá hefur ekki
gengið vel að ná þeim til baka með
núverandi sölukerfi kvótans. Þetta
sýnir okkur að menn geta ekki búið
við svona kerfi til framtíðar. Það
hlýtur að vera meginmarkmið að
skoða þetta kerfi upp á nýtt þó að
það kannski taki ekki á þessu
vandamáli sem menn standa
frammi fyrir akkúrat eins og er, en
því miður þá er þessi staða að
koma upp alltaf af og til og þetta
getur komið upp hvar sem er í
þessum byggðum sem era alger-
lega háðar þessu sjávarfangi."
Bjartsýnir þrátt
fyrir erfiðleika
„Við lítum ekki svo á að útlitið sé
svart. Við höfum haft áhyggjur af
ástandinu á Þingeyri og það verða
miklar breytingar á Isafirði ef það
verður engin fiskvinnsla eftir á Isa-
firði sjálfum," segir Halldór. Hann
segist líta á það jákvæðum augum
að Básafell ætli að styrkja rekstur
sinn, jafnvel þótt þeir þurfí að selja
eignir til þess, en hann vonast til að
ef skip og aflaheimildir verði seld-
ar, verði það selt til aðila innan
svæðisins. Þá sé einnig jákvætt að
landvinnsla á vegum fyrirtækisins
verði styrkt, það muni t.a.m. fjölga
starfsfólki.
„Það er jákvætt að verið sé að
taka á málunum. Auðvitað geta
fylgt því sársauki og vaxtaverkir á
meðan en menn eru að tryggja
rekstur fyrirtækja hér á staðnum
og það er jákvætt fyrir okkur,"
segir Halldór Halldórsson, bæjar-
stjóri á ísafirði. „Við horfum fram
á við, auðvitað eram við með
áhyggjur en það þýðir ekki að vera
svartsýnn og við verðum að horfa
fram á við.“
Samgöiig-uráðherra um iltboð á rekstri Vestmannaeyjaferjunnar
Skil afstöðu Eyjamanna