Morgunblaðið - 29.07.1999, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Mjólkursamsalan kaupir mjólkursamlagið á Blönduósi
Tugir milljóna sparast
við sameiningu
Tilgangur Sölufélags Austur-Húnvetninga
með sölu á mjólkursamlagi félagsins er að
lækka skuldir og geta rekið áfram slátur-
hús og kjötvinnslu. Forráðamenn félagsins
eru jafnframt reiðubúnir til viðræðna um
samstarf eða sameiningu við önnur fyrir-
tæki á því sviði.
MJÓLKURSAMSALAN í Reykja-
vík hefur keypt eignir og rekstur
mjólkursamlagsins á Blönduósi af
Sölufélagi Austur-Húnvetninga og
tekur við rekstrinum 1. september.
I sýslunni eru 55 mjólkurframleið-
endur sem framleiða 4,2 milljónir
lítra á ári og bætast þeir í hóp 845
innleggjenda á starfssvæði Mjólk-
ursamsölunnar sem fyrir er með
innlegg upp á um 57 milljónir lítra á
ári.
Lækka skuldir kjöthlutans
Sölufélag Austur-Húnvetninga
(SAH) er samvinnufélag bænda og
rekur sláturhús og kjötvinnslu, auk
mjólkursamlagsins. Pað hefur fjár-
fest verulega í sláturhúsinu á und-
anfömum árum og er það með
stærstu sláturhúsum í landinu. Fé-
lagið hefur í rúmt ár verið í viðræð-
um við Kaupfélag Eyfírðinga á
Akureyri og Kaupfélag Þingeyinga
á Húsavík um sameiningu afurða-
stöðva. I viðræðunum kom í ljós að
sameinað mjólkursamlag yrði arð-
bært en sameinað afurðasölufyrir-
tæki í slátrun og kjötvinnslu yrði
það ekki. „Við vorum ekki reiðubún-
ir að slíta í sundur rekstur félagsins
í kjöti og mjólk með því að sameina
aðeins mjólkursamlögin. Hins vegar
var ákveðið að selja samlagið og
lækka með því skuldir félagsins
þannig að það yrði áfram góð
rekstrareining," segir Ólafur Hauk-
ur Magnússon, kaupfélagsstjóri á
Blönduósi og framkvæmdastjóri
SAH. Hann tekur jafnframt fram
að stjóm félagsins vilji skoða áfram
möguleika til sameiningar eða sam-
vinnu fyrirtækja í slátrun og kjöt-
vinnslu.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins urðu tafír á viðræðum um
sameiningu félaganna á Norður-
landi þegar fjárhagserfiðleikar KÞ
komu í ljós og KEA kom inn í rekst-
ur afurðastöðvanna á Húsavík og
ljóst er að bið verður á endanlegu
uppgjöri þar sem KÞ er í greiðslu-
stöðvun. Forráðamenn SAH buðust
til að selja KEA mjólkursamlagið í
maí en fengu ekki undirtektir við þá
hugmynd.
Þórarinn E. Sveinsson, aðstoðar-
kaupfélagstjóri KEA, segir að áhugi
KEA á samvinnu við Húnvetninga
um myndun stærri eininga í afurða-
sölu væri óbreyttur. Hins vegar
hefðu kraftar stjómenda félagsins
beinst að undanfomu að úrvinnslu
mála í Þingeyjarsýslu. Spurður um
vilja til að taka upp þráðinn um
sameiningu sláturhúsa og kjöt-
vinnslufyrirtækja á Norðurlandi
segir Þórarinn að KEA sé fylgjandi
viðræðum sem miði að því marki
sem félagið hefur stefnt að, stækk-
un eininga í landbúnaði. Þórarinn
tekur fram að kaup Mjólkursamsöl-
unnar á mjólkursamlaginu á
Blönduósi sé skref í þá átt að
stækka einingamar og sé því af
hinu góða, þótt hlutur annars aðil-
ans yrði heldur minni en KEA hefði
haft áhuga á.
Söluverð ekki gefíð upp
Forráðamenn SAH áttu óform-
legar viðræður við stjómendur
Kaupfélags Skagfirðinga um sam-
vinnu á afurðasviðinu en þær leiddu
ekki til formlegra viðræðna. I júní
hófust óformlegar og síðar formleg-
ar viðræður um sölu mjólkursam-
lagsins til Mjólkursamsölunnar.
Fyrsti samningafundur aðila fór
fram í Búðardal um miðjan júní og á
fundi á Hvanneyri 22. júlí náðist
samkomulag um sölu samlagsins og
var það staðfest á fundi stjóma
beggja félaganna í gær. Samningur-
inn er háður samþykki félagsráðs-
funda Sölufélagsins og Mjólkursam-
sölunnar. Stefnt er að félagsráðs-
fundi Sölufélagsins á fimmtudaginn
í næstu viku.
Mjólkursamsalan kaupir rekstur
mjólkursamlagsins og viðskiptavild,
fasteignir og tæki og eignarhlut í
Osta- og smjörsölunni sf. og Rann-
sóknarstofu mjólkuriðnaðarins. Það
tekur jafnframt yfir allai- skuld-
bindingar samlagsins, þar á meðal
ráðningarsamninga við þá tólf
starfsmenn sem þar vinna. Sam-
komulag er með aðilum að gefa ekki
upp kaupverð.
„Við réðum sérfræðinga á vegum
Samtaka afurðastöðva í mjólkuriðn-
aði til að gera úttekt á því hvað
mætti spara með því að sameina
rekstur mjólkursamlagsins á
Blönduósi öðrum rekstri á Samsölu-
svæðinu. Kom í ljós að verulegt hag-
ræði yrði af því,“ segir Guðlaugur
Björgvinsson, forstjóri Mjólkursam-
sölunnar (MS), þegar hann er spurð-
ur um tilgang Samsölunnar með
kaupum á mjólkursamlaginu á
Blönduósi. Segir hann að borðleggj-
andi sé spamaður upp á milljónir,
eða fáa milljónatugi með sameiningu
íyrirtælqanna. Vekur hann jafn-
framt athygli á því að unnið hafi ver-
ið að hagræðingu á undanfómum ár-
um, meðal annars með því að leggja
niður mjólkursamlögin á Patreks-
fii-ði, í Borgamesi og á Höfn í
Homafirði. „Þetta er allt gert til
þess að gera vinnsluna hagkvæmari,
neytendum og framleiðendum til
góða,“ segir Guðlaugur og bætii’ því
við að það hljóti að vera styrkur fyrir
bændur í Austur-Húnavatnssýslu að
ganga inn í félagskerfi MS og njóta
þeirrar þjónustu sem í því felst.
Mjólkurpökkun suður
Mjólkurframleiðendur í Austur-
Húnavatnssýslu, 55 talsins, munu
halda áfram að leggja inn mjólk í
samlagið á Blönduósi. Gert er ráð
fyrir því að rekstur verði óbreyttur
í upphafi en þegar fram líða stundir
verði lögð áhersla á sérhæfingu og
verkaskiptingu milli mjólkursam-
lagsins á Blönduósi og Mjólkursam-
lagsins í Búðardal sem er í eigu
Mjólkursamsölunnar. Rekstur sam-
lagsins á Blönduósi mun falla undir
Mjólkursamlagið í Búðardal.
Mjólkursamlagið á Blönduósi hef-
ur sérhæft sig í framleiðslu á valsa-
þurrkuðu nýmjólkurdufti en þar er
auk þess unnið smjör og smjörvi og
pakkað mjólk og öðrum mjólkuivör-
um fyrir dagvörumarkað í báðum
Húnavatnssýslum. Guðlaugur
Björgvinsson segir að meira en
helmingur innleggs á Blönduósi fari
til framleiðslu á nýmjólkurduftinu
sem sé vinsælt meðal sælgætis-
framleiðenda. Sú vinnsla verði
áfram á Blönduósi. Þá segir Guð-
laugur að fyrir liggi að mjólkur-
pökkun verði flutt frá Blönduósi og
reyndar einnig frá Búðardal til
Mjólkursamsölunnar í Reykjavík
sem hefði til þess bestu aðstöðuna.
Það hefði í för með sér að 700-800
þúsund lítrar yrðu fluttir frá
Blönduósi og væri ákveðið að þeir
færu til vinnslu í Búðardal. Skyr og
smjör er framleitt í báðum mjólkur-
samlögunum, í Búðardal og á
Blönduósi, og segir Guðlaugur
stefnt að sérhæfmgu og verkaskipt-
ingu samlaganna. Guðlaugur segir
Ijóst að einhver vinnsla önnur en
duftframleiðsla verði í mjólkursam-
laginu á Blönduósi, að minnsta kosti
næstu mánuði.
Breyttir tímar
„Við verðum að laga okkur að
breyttum tímum. í Danmörku hafa
verið tvö stór mjólkursölufyrirtæki
og nú er verið að tala um sameiningu
þeirra. Þróunin hér gengui' í sömu
átt en hefur bara verið hægari.
Markmið okkar er að tryggja bænd-
um hæsta verð fyrir sínar afurðir,
þetta er einn liðurinn í því ferli,“ seg-
ir Ólafur H. Magnússon á Blönduósi
spurður að því hvort ekki væri eftir-
sjá í rekstri mjólkursamlagsins.
Samlagssvæði Mjólkursamsöl-
unnar í Reykjavík nær nú úr Álfta-
firði í austri, um Suðurland og Vest-
urland og allt vestur í Amarfjörð,
auk Austur-Húnavatnssýslu. Sjálf-
stætt mjólkursamlag er á Hvamms-
tanga í Vestur-Húnavatnssýslu og
slítur það Samsölusvæðið. Innleggj-
endur verða 900 með viðbótinni nú,
með alls um 61 milljón lítra mjólk-
urframleiðslu.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Samfylkingin gagnrýnir rflrisstjórnina
Vill breyta stjórn-
kerfi fiskveiða
VEGNA þeirra endurbóta sem
gera þarf á Þjóðmiiyasafni ís-
lands er nú unnið hörðum hönd-
um að því að tæma safnið og
koma munum þess fyrir í sér-
staklega innréttuðu geymslu-
húsnæði í Vesturvör í Kópavogi.
Lilja Ámadóttir, deildarstjóri á
Þjóðminjasafninu, segir flutn-
ingana ganga afar vel, en þeir
hófust fyrir um þremur vikum,
að lokinni undirbúningsvinnu,
og mun ljúka í næsta mánuði.
Þjóðminja-
safnið er að
tæmast
Engir týndir eða gleymdir mun-
ir munu hafa fundist við flutn-
ingana, enda eru allir munir
vandlega skráðir. Lilja segir þó
engu að síður að spennandi sé
að handfjatla muni sem hún hafí
ekki snert á áður.
Stefnt er að því að opna Þjóð-
minjasafnið að nýju um mitt ár
2001, en nú er hafín vinna við
viðbyggingu við það. Ekki er þó
hægt að hefja endurbætur á
gamla húsinu fyrr en allir mun-
ir safnsins hafa verið fluttir.
A meðfylgjandi mynd má sjá
Lilju við altaristöflur sem kom-
ið hefur verið fyrir í geymslu-
húsnæðinu í Kópavogi.
ÞINGFLOKKUR Samfylkingar-
innar hefur sent frá sér yfirlýsingu
þar sem lýst er áhyggjum af þróun
atvinnumála í sjávarbyggðum víða
um land og mikilli byggðaröskun.
Einnig gagnrýnir flokkurinn ríkis-
stjórnina fyrir sífellt lakari lífskjör
eldri borgara.
I tilkynningunni segir: „Ein höf-
uðástæðan fyrir þessari þróun er
það ígildi eignarhalds sem útgerð-
armenn hafa á veiðiréttinum. Það
hefur valdið því að heilu byggðar-
lögin, sem byggst hafa upp vegna
fengsælla fiskimiða, hafa nú engan
rétt til veiða.- Réttur útgerðarinnar
til að selja veiðiréttinn burt hefur
valdið mikilli óvissu og vantrú á
framtíð sjávarbyggðanna enda
dæmi þess að handhafar veiðirétt-
arins selji hann burt til að fjárfesta
í alls óskyldri starfsemi fjarri
heimabyggð."
Samfylkingin heldur því fram
að sértækar aðgerðir, eins og út-
hlutun Byggðastofnunar á kvóta,
hafi ekki áhrif á hina eiginlegu
meinsemd heldur þurfi að breyta
stjórnkerfi fiskveiða. Þá gagnrýn-
ir Samfylkingin sjávarútvegsráð-
herra fyrir að hafa ekki enn skip-
að nefnd til að vinna að endur-
skoðun laganna um stjórn fisk-
veiða samkvæmt samþykkt Al-
þingis þar um frá liðnum vetri og
lýsir flokkurinn sig reiðubúinn til
þess að taka þátt í slíku starfi,
verði eftir því leitað.
Nauðsynlegt að stokka upp
í almannatryggingakerfinu
Varðandi lífskjör aldraðra
bendir Samfylkingin á það að sá
hópur hafi dregist verulega aftur
úr hvað tekjuþróun varðar. í til-
kynningunni segir: „Frá árinu
1995 hafa meðalfjölskyldutekjur
hjóna og sambúðarfólks í hópi
eldri borgara hækkað um 23.000
krónur á mánuði á meðan meðal-
fjölskyldutekjur allra hjóna og
sambúðarfólks í landinu hafa
hækkað nær fjórfalt meira, eða
um rúmar 83.000 krónur á mán-
uði, á sama tíma. Þingflokkur
Samfylkingarinnar minnir á að
við afnám sjálfvirkrar tengingar
bóta almannatrygginga við launa-
þróun árið 1995 varaði stjórnar-
andstaðan sterklega við þessum
áhrifum."
Samfylkingin segir að nauðsyn-
legt sé að stokka almannatrygg-
ingakerfið upp frá grunni til þess
að það þjóni betur markmiðum
sínum.