Morgunblaðið - 04.08.1999, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forseti fslands gestur á hundraðasta íslendingadeginum f Mountain
■. ife,.
„HÉR er búið að reisa einskonar Árbæjarsafn islenska landnámsins í Bandaríkjunum," sagði forseti Islands
um safnið í Icelandic State Park. I bjálkahúsinu bjuggu stundum 15 manns.
Þiísundir manna
hylltu Island
FERÐALAGI forseta íslands,
herra Ólafs Ragnars Grímssonar,
um byggðir Vestur-íslendinga lauk
um síðustu helgi á hundraðasta ís-
lendingadeginum í bænum
Mountain í Norður-Dakóta í
Bandaríkjunum. Rúmlega sjö þús-
und gestir frá ýmsum fylkjum tóku
þátt í hátíðahöldunum en íbúar
Mountain eru aðeins um eitt hund-
rað og fimmtíu.
Dagskráin hófst á laugardaginn
með mikilli skrúðgöngu eftir einu
malbikuðu götu bæjarins en þús-
undir manna höfðu safnast saman
meðfram götunni til að hylla for-
setann.
„Hér höfum við orðið vitni að
kraftaverki að mínum dómi. Að sjá
göturnar troðfyllast af fólki sem
kemur langt að til þess að hylla ís-
land er mikil upplifun," sagði for-
setinn í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins. „Við höfum tölu-
vert mikið verk að vinna á Islandi
að átta okkur á þessum krafti og
þessari miklu sögulegu og menn-
ingarlegu auðlegð sem býr í þessu
samfélagi. Þetta er mikil upplifun
fýrir mig.“
Gert kleift að
heimsækja Island
Á þéttskipaðri dagskrá þessa
helgi voru hestasýningar, víkinga-
sýningar, dansleikir, tónleikar,
leikrit og guðsþjónustur svo eitt-
hvað sé nefnt. Forsetinn afhenti af-
komendum landnemanna í
Mountain eintak af íslendingasög-
unum í enskri þýðingu og íslenska
fánann í viðaröskju sem var gjöf
frá Vesturfarasafninu á Hofsósi. í
ræðu sinni bauð forsetinn Vestur-
íslendingum upp á þjónustu emb-
ættis síns og íslensku þjóðarinnar
til að auðvelda þeim kynnin við ís-
land nútímans.
„Ég mun reyna að beita áhrifum
mínum í samvinnu við marga á ís-
landi til að greiða fyrir því að fyrir-
tæki, samtök, stofnanir, söfn, ætt-
fræðiþjónustur og aðrir taki saman
höndum til þess að gera þessum
þúsundum frænda okkar í Kanada
og Bandaríkjunum kleift að upplifa
heimsókn til íslands," sagði forset-
inn í samtali við blaðamann að
ræðuhöldum loknum.
„Slíkt getur orðið veigamikill
þáttur í ferðaþjónustu á Islandi,
sérstaklega á landsbyggðinni. Hér
hef ég til dæmis hitt marga Vestur-
Islendinga sem eiga ættir að rekja
í Múlasýslu og Dalasýslu og vilja
gjama heimsækja land forfeðr-
anna. Það að fá árlega í heimsókn
einhver hundruð manna frá vestur-
íslensku byggðunum getur verið
mikil hvatning fyrir staðbundna
ferðamannaþjónustu í þessum
byggðum."
Tekið þátt í skrúðgöngu
í 100 ár
í skrúðgöngunni var hundrað
ára kona, Petrína Guðrún Gests-
son, sem hefur tekið þátt í hverjum
einasta íslendingadegi í Mountain
frá upphafi því foreldrar hennar
fóru með hana þangað sem ung-
barn. „Ég varð nú bara dálítið
feimin,“ sagði þessi hundrað ára
kona eftir að forsetinn hafði gefið
sig á tal við hana á elliheimilinu
Borg. íslenska hefur verið hennar
aðal tungumál alla ævi þó svo að
hún hafí aldrei komið til íslands.
„Ég átti aldrei peninga til að fara
til Islands þótt ég hefði gjarna vilj-
að sjá landið. En það gerir svo sem
ekkert til.“ Hún segir hverjum sem
spyr að hún sé Islendingur þótt
hún hafi fæðst í Bandaríkjunum.
„Ég skammast mín ekkert fyrir
það.“
Á sunnudeginum messuðu séra
Bragi Skúlason og séra Ólafur
Skúlason biskup en þeir þjónuðu
báðir í íslensku kirkjunum í Norð-
ur- Dakóta fyrir nokkrum árum.
Á mánudagsmorgun var af-
hjúpað endurgert minnismerki um
K.N. við Þingvallakirkju sem
stendur skammt fyrir utan
Mountain. Þar hélt forsetinn ræðu
og rifjaði upp að K.N. hefði tekið
eftir því að fólk nennti ekki að lesa
Morgunblaðið/JEG
ÓLAFUR Ragnar og Dalla, dóttir hans, settust niður og spjölluðu við
Petrínu Guðrúnu Gestsson sem hefur tekið þátt í hverri einustu skrúð-
göngu á Islendingadaginn í 100 ár.
MAGNÚS „Mike“ Olafson, Ólafur Ragnar og Kristín Geir Hall skoð-
uðu minnismerki um K.N., en K.N. bjó á heimili hennar.
MÆÐGURNAR Sif Guðmundsdóttir og Elsa Bjartmars frá Höfn í
Hornafirði voru í bændaferð og hittu fyrir tilviljun vestur-íslenska
frænku sína Kristínu Herman í Mountain.
löng ljóð. Því hefði hann vanið sig á
að semja aðeins fyrsta og síðasta
erindi ljóðanna, líkt og klerkamir
sem láta söfnuðinn syngja íyrsta
og síðasta erindi sálmanna.
Björn Olgeirsson þekkti K.N. vel
á sínum yngri árum. „Hann var dá-
lítið öðruvísi en flestir aðrir,“ sagði
Bjöm, „en hann drakk ekki eins
mikið og sagan segir. Hann fór ein-
staka sinnum í bæinn og varð
býsna hýr. Svo gekk hann til baka
og fór þá að yrkja. Hann var mikill
húmoristi og samdi mörg skemmti-
leg ljóð.“
Heppin að hitta
forsetann
Magnús „Mike“ Olafson var
gestgjafi forsetans í Mountain og
sagði hann að heimsóknin hefði
heppnast einstaklega vel. „Við er-
um stolt af því að fá þjóðhöfðingja
íslands til okkar.“
Sherrie Olafson, átján ára
barnabarn Magnúsar, íylgdist með
hátíðahöldunum af hrifningu og
hún fékk líka að taka í hönd forset-
ans. „Ég er mjög heppin að fá að
hitta hann því fyrir tíu ámm hitti
ég Vigdísi Finnbogadóttur þegar
hún heimsótti Gimli,“ sagði
Sherrie. „Ég mun sjálfsagt aldrei
hitta forseta Bandaríkjanna en það
er líka allt í lagi. Hjá okkar fjöl-
skyldu snýst allt um það að vera
íslendingar og afi er duglegur að
halda í ýmsa siði og venjur. Mig
langar til að læra íslensku og afi er
búinn að kenna mér nokkur orð.“
Heimsókn forseta lauk svo í
Icelandic State Park þar sem kom-
ið hefur verið upp miklu safni um
landnemana.
„Ég verð að játa það að ég hafði
takmarkaða þekkingu á landnámi
íslendinga í Norður-Dakóta eins
og sjálfsagt flestir heima á íslandi
en hér er hreinlega búið að reisa
Árbæjarsafn íslenska landnáms-
ins,“ sagði forsetinn eftir að hafa
skoðað safnið í Icelandic State
Park. „Þetta safn og þetta svæði er
tilvalinn áfangastaður fyrir íslend-
inga sem vilja kynna sér sögu land-
námsins í Vesturheimi. Þetta er
lífsreynsla sem ég hefði ekki viljað j
missa af. Ég vona að heimsókn mín
hafi orðið til þess að aukið þeim
kraft til að efla arfleifðina. Þessi
samskipti eru mikilvæg fyrir okk-
ur, ekki aðeins vegna þess að þetta
er hluti af okkar sögu, heldur líka
hagsmunanna vegna. Það er mikil-
vægt að við vitum af því að hér er
mikill fjöldi fólks sem ber mikinn
hlýhug til íslands. Mountain getur
auðveldlega orðið miðstöð Vestur-
íslendinga í Bandaríkjunum líkt og
Gimli er fyrir Kanadamenn. Hér í
sveitinni finnur maður ræturnar
betur en í stórborgunum."