Morgunblaðið - 04.08.1999, Qupperneq 53
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1999 53 i
Hvað er í
pokanum?
ÞAÐ segir í einu ljóði, skondnu
mjög, að um síðir verði allir spurðir
þessarar spumingar. Af hverjum og
við hvaða tækifæri er ekkert fullyrt
hér en líklega verður það í einrúm-
inu mikla, þegar menn eru gengnir
veg allrar veraldar og eru hverjir
með sér - einir og ekki truflaðir af
neinum, - nema samviskunni. Þá
mun sumum þyngra en
öðrum, víst er það.
Þetta hefur verið að
grassera með mér hin
síðari ár og misseri.
Kemur þar tU, að nokk-
uð hefur verið um, að
menn fari hamförum út
í þá menn, sem komið
hafa skikk á verðbólgu
og nokkrar þær aðrar
plágur, sem hrjáð hafa
landann. Hver postulinn
af öðrum kemur fram
og lýsir yfir furðu sinni
á tUgreindum hópum,
innan Sjálfstæðisflokks-
ins. Sumir tuða um
frjálshyggjumenn, pen-
ingadýrkendur og hvað nú heitir,
aðrir um landbúnaðarsérgræðinga
og kvótakónga, til lands og sjávar.
Eitt eiga þessir hópar sameiginlegt,
- þeir eru, að mati postulanna, allir
á sérlega ábyrgð Davíðs Oddsonar
forsætisráðherra. Víst er Davíð
Þjóðlíf
Ráðamenn, segir
Bjarni Kjartansson,
eru því miður oft
skotspónn lágkúru-
legra skrifa.
mikUl áhrifamaður á landi voru en
vart getur hann borið ábyrgð á
gerðum nánast allra, sem eitthvað
eru að sýsla annað en að bíða eftir
kaupi sínu.
Ég hef verið sjálfstæðismaður í
allmörg ár, telst líklega frekar tU
hægri í flokknum. Ég hef verið og
mun líklega áfram vera „kvótaand-
stæðingur", vísast verð ég ætíð á
móti skömmtunarkerfum, hverju
nafni sem þau nefnast. Það er alveg
pláss fyrir mínar skoðanir í Sjálf-
stæðisflokknum og öruggt er, að
þar má hitta fyrir menn, sem endi-
lega vUja halda við öllum hugsan-
legum kvótakerfum og mörgum
skömmtunarkerfum öðrum. Allt er
gott um það að segja en Davíð
Oddsson getur ekki borið ábyrgð
bæði á skoðunum kvótasinna og
kvótaandstæðinga í flokknum, það
er firra. - Skelfilega hlýtur þessum
mönnum, sem hengja vUja á hann
þá ábyrgð, að vera ómótt sakir öf-
undar út í flokkinn með formann-
inn.
Eitt sinn vorum við Ellert B.
Schram nokkuð samstiga í Sjálf-
stæðisflokknum gegn skömmtun og
sérreglum fyrir gæðinga. Þá gneist-
aði af stflvopni Ellerts, enda óspUlt-
ur af valdabrölti, augnstungum öll-
um og baknagi. Nú hefur hann látið
höggin dynja á flokknum mínum og
foringja hans. Talið flest, ef ekki
allt, sem þar á bæ er gert, af hinu
Ula. Nú síðast gerir hann því skóna,
í pistli sínum „ Lífsnautnin frjóa“ í
Morgunblaðinu hinn 4. júlí síðastlið-
inn, að Davíð hafí sjálfur komið því
tU leiðar, að Þórarinn V. hafi færst
tU mUli starfa og, að fyrrum for-
stjóri Símans hafi farið tU annarra
starfa innan sama fyrirtækis. Ellert
víkur að frelsinu og gerir því skóna,
að frelsisást nútímans
byggi á græðgi og
óskammfeilni, eitthvað
hefur hann tU síns
máls, þar sem ekki er
farið að þeirri þekktu
visku, að frelsi eins
megi aldrei verða helsi
annars. EUerti er mik-
ið niðri fyrir, enda
ekki nema von, fráfar-
andi forstjóri er KR-
ingur og Elli góður við
samherja. - EUert hef-
ur auðvitað allt klárt
og kvitt, þegar kemur
að orðunum „frelsi tU
að rífa augun úr ná-
unganum - frelsi tU að
bola öðrum burt og svo áfram.
Við Ellert erum á líku reki og
þekkjum báðir þá tíð er allt atvinnu-
líf þjóðarinnar var í hlekkjum ýmis-
konar hafta og skömmtunar. Við
vorum afskaplega sammála um að
þau kerfi voru engum hættulegri en
þeim sem úr litlu höfðu að spUa.
Samtíminn hefur sannað, svo ekki
þarf að kýta neitt um, að skömmt-
unarkerfi og sérreglur, fáum tU
handa, eru hvað hættulegastar
launþegum og hvort af stað er farið,
til ímyndaðra hagsbóta allra, vUl
lendingin verða önnur en ætlað var í
upphafi farar. Ég bendi á fiskveiði-
og landbúnaðarkvóta, einnig nefni
ég verðtryggingarskrímslið, sem á
fáum misserum gæti gert helftina af
skuldunautum húsnæðiskerfisins
gjaldþrota, ef olía og aðfluttar nauð-
synjar aðrar, hækka verulega eða
stjómendur matvörurisanna næðu
saman um umtalsverða hækkun
álagningar sinnar í smásölu.
Skrif sem eru á mörkum þess að
vera meiðandi ættu menn að varast,
sérstaklega ef sjónin er byrgð af
hulu einhverra hvata, sem ekki eru
haldnar prúðmannlegar eða stór-
mannlegar. Ráðamenn eru þvi mið-
ur oft skotspónn lágkúrulegra
skrifa, þar sem þeir sjaldnast hafa
til þess tíma eða nennu (vilja), til að
hrekja tilskrifin. Strákslegar og
rætnar sendingar í pósti, nafnlaust,
fóru á flot fyrir kosningar og jafnvel
vígðir menn gátu ekki setið á strák
sínum, heldur fóru grunnt og hrak-
lega, í einhverskonar smásögustíl.
Allt þetta ber vitni rökþrotum og
lítilli rósemi hugans.
Annars era þónokkrir kaflar í
skrifum Ellerts B. Schram afar
læsilegir og á tíðum í skemmtileg-
um stíl og á góðu máli. Því er enn
brýnna fyrir hann, að temja keppn-
isskapið og einhenda sér í að láta
gott af sér leiða, til framfara heil-
brigðum íþróttum og drengilegri
keppni, að hætti Ungmannafélags-
andans.
Honum verður þá greiðara um
svör, þá hann verður inntur eftir
því, hvað í pokanum hans er.
Höfundur er verkefnisstjórí.
Bjarni Kjartansson
...að hollinn af Nescafó
kostor adeins um 10 kr:
„...í vanda vegna sam-
dráttar í sjávarútvegi“
SÍÐASTLIÐINN vet-
ur var lögunum um
stjórn fiskveiða breytt
tfl samræmis við það
sem ríkisstjómin taldi
rétt viðbrögð við
svokölluðum kvóta-
dómi. Þá flutu inn í lög-
in jöfnunarpottar ýms-.
ir, þar á meðal Byggða-
stofnunarpottur uppá
1.500 þorskígildislestir
„til að styðja byggðar-
lög sem lent hafa í
vanda vegna samdrátt-
ar í sjávarútvegi". Ég
gagnrýndi þetta
pottamall ríkisstjómar-
innar og þá ekki síst að
Byggðastofnun skyldi aftur vera
falin úthlutun veiðiheimilda en það
hafði verið reynt fyrr á kjörtímabil-
inu. Eftir tveggja ára reynslu var
þeim heimildum sem stofnunin
hafði þá til ráðstöfunar að stærstum
hluta úthlutað varanlega til báta frá
ákveðnum stöðum, án tillits til þess
hvar þeir höfðu landað aflanum. Það
hefur verið harðlega gagnrýnt að
hið opinbera skuli úthluta veiðirétt-
inum ókeypis til sumra og töldu
margir að kvótadómurinn tæki m.a.
til þess. Það bætir ekkert úr þó
Byggðastofnun skammti hluta þess-
ara gæða.
Landvinnsla og nálægð
við miðin
Nú er Byggðastofnun búin að
skammta. Og þá vakna ýmsar
spumingar. Sú fyrsta er, lásu menn
lögin? Eiga allir þeir, sem fengu, í
vanda vegna samdráttar í sjávarút-
vegi eins og lögin áskilja? Sem bet-
ur fer ekki, sýnist mér, því sums
staðar er bullandi uppgangur, fólki
og bátum er að fjölga og meiri afli
berst á land. Var þeirrar spuming-
ar spurt hve greiðan aðgang fisk-
vinnslan ætti að hráefni? Það er
mikilvægt því öllum er kunnugt um
að afla er ekið um landið þvert og
endilangt því víða um land er físk-
vinnsla sem á enga útgerð og því
engan kvóta og kaupir allt sitt hrá-
efni á mörkuðum. Því lengra sem
aka þarf því meiri tilkostnaður. Sú
vinnsla sem býr næst gjöfulum mið-
um, og þá góðum löndunarhöfnum,
ætti því að hafa besta samkeppnis-
stöðu. Einstöku hafnir innan sama
sveitarfélags fengu úthlutun og því
hlýtur sú spurning að vakna hvort
ekki sé af hálfu Byggðastofnunar
litið á sveitarfélag sem eitt atvinnu-
svæði?
Og af hverju var öllu
úthlutað á einu bretti?
Og það til fimm ára
eftir því sem fréttir
herma? Þegar stuðn-
ingsmenn ríkisstjóm-
arinnar vora að verja
þessa tilhögun á Ál-
þingi var á þeim að
skilja að ekki bæri að
úthluta úr þessum
potti nema í sérstökum
viðlögum.
Fiskvinnsla með
kvóta
Það sem vakti þó
mesta athygli mína
varðandi skömmtun
Byggðastofnunar og umfjöllun um
hana vom ummæli formanns stjóm-
ar, Egils Jónssonar, í Morgunblað-
inu sl. föstudag þar sem hann er að
fjalla um 100 milljóna hlutafjár-
framlagið til nýja fyrirtækisins á
Þingeyri. Þar er haft eftir honum að
þannig eigi að búa til „sterkt fisk-
vinnslufyrirtæki sem á kvóta en
Fiskveiðistjórn
Mismunun sú sem
fyrír er í kerfínu,
segir Svanfríður
Jónasddttir, verður
ekki réttlátarí þótt búið
sé til nýtt mismununar-
kerfí til hliðar.
ekki skip“. Gott og vel, en sá galli er
þó á gjöf Njarðar að samkvæmt lög-
unum um stjóm fiskveiða má ein-
ungis úthluta kvóta á skip. Fisk-
vinnslan má ekki eiga kvóta, nema
gegnum skipaeign. Formaður sjáv-
arútvegsnefndar Alþingis er einn
stjórnarmanna Byggðastofnunar.
Því hlýtur sú spuming að vakna
hvort með þessari ákvörðun sé ver-
ið að boða breytingar á lögunum
sem geri þetta heimilt og hvort sú
breyting verði þá gerð áður en kvót-
anum verði úthlutað. Miðað við
fréttina virðist staðan ella verða sú
að forsendan sem ríkust þótti við
úthlutun Byggðastofnunar, kvóta-
tap, verði að engu gerð og kvótinn
sem mæta átti kvótatapi Isafjarðar
verði skráður í Grindavík á bátum
Vísis eins og stjórnarformaðurinn
upplýsir í viðtalinu. Kvótastaða Isa-
fjarðar batni því ekki við aðgerðina.
Vont er þeirra ranglæti
Ríkisstjómin var með byggða-
pottsákvæðinu að bregðast við
gagnrýni á kvótakerfið og þannig að
reyna að draga það að ganga þyrfti
til endurskoðunar á úthlutunarregl-
um laganna um stjóm fiskveiða. Ut-
hlutun Byggðastofnunar gerir
menn þó ekki sáttari við löggjöfina.
Þeir era nefnilega býsna margir
sem telja sig hafa lent í vanda vegna
samdráttar í sjávarútvegi.
Með úthlutun veiðiréttar er verið
að úthluta miklum verðmætum sem
ganga kaupum og sölum á markaði.
Okeypis úthlutun þessara verð-
mæta til sumra verður ekkert betri
eða siðlegri þó aðrar stofnanir hins
opinbera komi að skömmtuninni eða
aðrar reglur gildi fyrir einhverja.
Mismunun sú sem fyrir er í kerfinu
verður ekki réttlátari þó búið sé til
nýtt mismununarkerfi til hliðar.
Leikreglumar eiga að byggja á
jafnræði. Sú var líka niðurstaða
Hæstaréttar. Þá ættu sértækar að-
gerðir í atvinnulífinu eins og þessi
að heyra sögunni til.
Höfundur er alþingismaður og á
sæti i sjárarútvegsnefnd Alþingis.
Heilír
sturtuklefar
Sturtuklefar heilir með 4 hliðum,
sturtubotni og sturtusetti.
Stærðir 70x70, 80x80, 90x90,
72x92 og 80x120.
Bæði ferkantaðir og
tóa bogadregnir.
feffiÉ VA TNSVIRKINN ehf
V Ármúla 21,533 2020. >
Svanfríður
Jónasdóttir
9. ágúst - 5. september.
Við i Þokkabót erum að fara af stað með
okkar vinsæla 4 vikna sumarnámskeió fyrir
konur sem eru að byrja i iíkamsrækt og fyrir
þær sem aó eru að byrja aftur eftir lengra eóa
skemmra hlé.
Fjölbreytt leikfimi.
* 4 lokaðir tímar á viku.
Frjáls mæting í aðra tíma.
Fitumæling.
Farið yfir mataræði.
Kennari:
Védis Grönvold, iþróttakennari
Ukamsrækarstoð • Frosstaskjóli 6
Sími: 561 3535 • Fax: 561 3537
Heimasíða: www.islandia.is/thokkabót
Netfang: thokkabot@islandia.is
Veró aóeins kr. 5.900 • Skráning hafin í síma 561 3535
*