Morgunblaðið - 23.09.1999, Blaðsíða 58

58 FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
PAB ER KOMIÐ
AB ÚTBORGUN,
LJÓNI, PÚ SKULÖAR MER
TVO YFIR VINNUTÍMA
Grettir
Hundalíf
t>EIRJ(OMA HVAí> UR HVERJU.
PA HÆTTIES 06
-VFERHEM^^
(TM y fHÆTTIR OG'
^3 ( FERÐ, HVERS
VESNA r-
rJ<*^minT O
>ÞAÖ ER 6AMAN Aö SPILA í
FÓTBOLTA, EN EKIŒ PE6AR
Á MA6URER i-
fM-riÆíUbm
PETTA UTUR VEL UT ELMAR )
EN HVAR ER RESTIN f
AFLIDINU (
Ferdinand
Smáfólk
LUCV'S ON THE PHONE.. 5HE WANT5 TO KNOU) WHT 5HE ALWAT5 HA5 TO PLAT KI6HT FIELD.. TRADITIONALLT, THE PLATER WHO 15 WEAKE5T DEFEN5I\/ELV' PLAT5 RI6HT FIELD.. HE SAT5 THE DUMBEST PLATER. ALUJATS PLAT5 KI6HT FIELP.. _
?. i
fttl
Lísa er í símanum.Hún vill fá að
vita hvers vegna hún verður
alltaf að spila á hægri kanti
Samkvæmt hefðinni spilar
lélegasti vamarmaðurinn
á hægri kanti.
Hann segir að heimskasti
leikmaðurinn spili
á hægri kanti.
Þetta gæti endað
mjög illa.
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík • Simi 569 1100 • Símbréf 569 1329
Fræði eða list -
obbolítil athugasemd
Frá Gauta Kristmannssyni:
MORGUNBLAÐIÐ birti fyrir
nokkrum vikum (7.8.) ritdóm um hið
ágæta tímarit þýðenda, Jón á Bæg-
isá. Um það framtak er ekkert nema
gott eitt að segja. Ég hnaut hins veg-
ar um eitt smáatriði í ritdómnum,
sem ég hafði reyndar hnotið um við
lestur ritsins sjálfs. Ritdómarinn,
Hermann Stefánsson, fer samvisku-
samlega yfír tímaritið í dómnum og
kryddar með nokkrum spaklegum
þönkum um stöðu þýðinga. Sú grein
sem hann lofar mest er grein Krist-
jáns Arnasonar, skálds og þýðanda,
„Þýðingafræði og þýðingarlist". I
þessari grein varpar Kristján fram
þeirri spurningu hvort fi'æði þýðinga
og listin að þýða séu ekki andstæður
í raun. Þetta gamalkunnunga skema
andstæðna vísar vitanlega líka til
bollalegginga um hvort fræði bók-
mennta og listin að skálda séu and-
stæður, eins og Kristján undirstrik-
ar með umorðaðri tilvitnun úr latínu,
sem upprunalega hljóðar á þá leið (í
þýðingu Kristjáns), að menn verði
ekki skáld, heldur fæðist skáld.
Spumingunni sjálfri er ætlað að
svara annarri spurningu, þeirri
hvort þýðingafræði séu til nokkurs
gagns. Kristján svarar þessu neit-
andi, enda segir hann að þetta sé ný-
stárieg grein, a.m.k. hér á landi. Það
síðara er rétt athugað, en það má
vísast segja um flest þau fræði sem
Islendingar hafa tekið upp. Hvort
þau séu nýlunda annars staðar er
hins vegar vafamál. Menn hafa skrif-
að um þýðingar árhundmðum saman
og þótt ekki sé unnt að kalla sumt af
því skipulögð „fræði“ eins og við
skiljum orðið, þá er það staðreynd að
menn hafa lengi velt vöngum yfir
þýðingum og þýðingu þeirra. Og
reyndar á það við um flest þau vís-
indi sem stunduð eru nú, að þau eiga
sér ekki langa sögu í fræðum eða að-
ferðum. Sjálfur færi ég ekki til lækn-
is frá átjándu öld, hvað þá eins frá
fyrri öldum.
Mér sýnist í þessu samhengi að
menn misskilji orðið „fræði“, sem
stundum virðist umvafið óskeikulleik
miðaldapáfa eða sönnunargildi
stærðfræðijöfnu. Fræði í hugvísind-
um era ekki óhrekjanleg sannindi
sem öllum ber að fara eftir, heldur
gagnrýnin hugsun. Slíka hugsun
geta menn oft hagnýtt sér til að
móta aðferðir sem henta. Það er
þess vegna engin furða að þýðinga-
fræði hafa á undanförnum árum tek-
ið vaxtarkipp mikinn, fræðilegan og
praktískan. Þetta er ekki tíska held-
ur endurspeglar einfaldlega þá ver-
öld sem við lifum í, veröld sívaxandi
alþjóðasamskipta.
A hinn bóginn inniheldur orðið
„list“ í þessu samhengi trúarlegan
uppreisnaranda sem hafnar fræða-
reglum af því menn ku fæðast með
guðsgjafir listarinnar eður ei. Þessi
rómantíska hugmynd er heldur ekki
eins fornkunn í vestrænum samfé-
lögum eins og tilvitnunin latneska
gefur í skyn með því að nefna Hóras
sem höfund hennar. Mér kom mest á
óvart í grein Kristjáns að hann
skyldi nefna Hóras til sem flytjanda
þessarar hugmyndar, að menn verði
ekki skáld heldur fæðist skáld. Rit-
dómari Mbl. gerði þessa hugmynd að
sérstöku atriði í skrifi sínu og kemur
það vitanlega af því að Hóras er
klassískt nafn sem sjálfkrafa vekur
traust. Kunnasta verk Hórasar, sem
seinni tíðar menn gáfu titilinn Skáld-
skaparlist, snýst hins vegar mest um
þær reglur sem skáldin eiga að halda
sig við, til að geta talist skáld. Ég
fann tilvitnunina umræddu hvorki
þar né í öðram textum Hórasar. Aðr-
ar heimildir vísuðu mér á annan höf-
und, Lucius Annæus Floras, sem
reyndar orðaði máltækið, sem síðar
varð, dálítið öðravísi. Menn hafa líka
farið nokkuð frjálslega með þetta
máltæki í gegnum tíðina, eins og
t.a.m. Ben Jonson í minningarljóði
um Shakespeare, þar sem hann
sagði að menn verði skáld og fæðist
(„For a good poet’s made, as well as
born“). Þetta er vísast réttasta nið-
urstaðan á andstæðunum tveimur og
í samræmi við hin gullna meðalveg
Hórasar sjálfs, því menn fæðast
hvorki þýðendur né skáld, heldur
mállausir og naktir.
GAUTI KRISTMANNSSON,
Stettenbergstrasse 12,
67360 Lingenfeld.
Eg- gaf Löduna
Frá Baldri Hafstað:
SEPTEMBERMÁNUÐUR hefur
fram að þessu verið óvenjulega in-
dæll hér suðvestanlands. Þann 20.
þ.m. komst hitinn í 17 stig í
Reykjavík. Ég gerði það að gamni
mínu að telja reiðhjólin fyrfr utan
þrjá stóra skóla í höfuðborginni.
Þrjú reiðhjól voru við Menntaskól-
ann við Sund, sex við Kennarahá-
skólann og þrjú við Stýrimanna-
skólann. Hvert bílastæði var hins
vegar skipað.
Eg fagna því tilraunaátaki til
orkuspamaðar og betri lífshátta
sem nú er hafið, en ég sé enga
ástæðu til að bíða eftir niðurstöð-
um úr verkefninu. Margt af því
sem þar er verið að athuga er svo
augljóst. Það má t.d. vel fækka bíl-
um á götunum; einnig má fækka
öskutunnum, t.d. með því að setja
matarleifar í kassa í garðinum sín-
um og nota sem bestu mold eftir
tvö til þrjú ár.
Vinnufélagar mínir gáfu mér
reiðhjól þegar ég varð fimmtugur
fyrir rúmu ári. Síðan hef ég
hjólað til vinnu flesta daga og
hugsað með þakklæti til félaga
minna. Ég hjóla fjórum sinnum
tíu mínútur á dag því að ég fer
heim í hádeginu. Reiðhjól eru
ódýr núna. Eg ráðlegg fólki að
notfæra sér þessa fögru haust-
daga og hjóla til vinnu.
Það sakar ekki að taka það fram
að ég gaf Löduna mína skömmu
eftir að ég fékk hjólið og síðan er
ég allur annar maður.
BALDUR HAFSTAÐ, kennari,
Snekkjuvogi 3, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt f upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.