Morgunblaðið - 24.09.1999, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Arni bæberg
Fjölmennt var á ráðstefnu um umhverfisfræðslu á Hótel Örk í gær og má hér sjá umhverfisráðherra ásamt nokkrum öðrum framsögumönnum ráð-
stefnunnar. Frá vinstri eru: Stefán Bergmann, lektor við Kennaraháskóla íslands, Einar Sveinbjörnsson, aðstoðarmaður umhverfisráðherra, Hall-
dór Grönvold, skrifstofustjóri ASÍ, Þorvaldur Örn Árnason, kennari við Fjölbrautaskóla Suðurnesja, og Freysteinn Sigurðsson, fundarstjóri.
Fjárfesting í umhverfís-
stefnu skilar arði
ísland er 10-15 árum á eftir nágrannalönd-
unum á sviði umhverfismála, bæði hvað
varðar kennslu í skólum og þátttöku at-
vinnulífsins. Fæst íslensk fyrirtæki hafa
áttað sig á því að markviss umhverfisstefna
skilar beinum fjárhagslegum arði til fyrir-
tækja. Ragna Sara Jónsdóttir sat ráð-
stefnu Umhverfisfræðsluráðs og Staðar-
dagskrár 21 þar sem m.a. kom fram að
fræðsla og þekking á umhverfinu er grund-
völlur þess að fólk láti sig umhverfið varða.
UMHVERFISFRÆÐSLURÁÐ
efndi til ráðstefnu um umhverfis-
fræðslu á Hótel Örk í Hveragerði í
gær, í samvinnu við Staðardagskrá
21. Umhverfisfræðsluráð hóf störf
snemma árs 1998 og er markmið
þess meðal annars að stuðla að um-
hverfismennt og auka umhverfis-
fræðslu í samfélaginu.
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra benti í ávarpi sínu á að áhugi
á umhverfismálum hefði farið vax-
andi í þjóðfélaginu á undanförnum
árum. Sagði hún að sá áhugi endur-
speglaðist greinilega í þátttöku á
þessari ráðstefnu, en hún var mjög
fjölmenn og sóttu hana um 120
manns. Ráðherra sagði einnig að
þessi aukni áhugi kæmi fram í því
að auknar kröfur væru gerðar til
stjórnvalda um að beita sér á svið-
inu.
Á ráðstefnunni kom margoft fram
að fræðsla og þekking á umhverfis-
málum væri lykill að árangri á svið-
inu. Ráðherra benti á að þekking á
umhverfismálum færi vaxandi og
það væri ekki síst börnunum að
þakka. Sum skólabörn fái umhverfis-
fræðslu og veiti foreldrunum oftar
en ekki tiltal varðandi meðferð á
heimilissorpinu og annarri umgengni
við umhverfíð.
Þorvaldur Örn Árnason, kennari
við Fjölbrautaskóla Suðurnesja,
benti á í erindi sínu að fólk verndaði
fremur það sem það þekkti og þætti
vænt um og því væri mikilvægt að
fræða fólk um náttúruna og um-
hverfið og umgengni við það. Hann
sagði vænlegast að sínu mati að um-
hverfisfræðsla væri ekki ein náms-
grein í viðbót sem bætt yrði í skól-
ana, heldur væri hún hluti af endur-
skipulagðri kennslu í náttúru-, fé-
lags- og hugvísindum.
Grænt bókhald og sparnaður
Að sögn Stefáns Bergmann, lekt-
ors við Kennaraháskóla ísiands, er
Island um 10 til 15 árum á eftir ná-
grannalöndunum hvað varðar stöðu
umhverfisfræðslu. Kennsla á sviðinu
hefði vissulega aukist mjög á sl. 5 ár-
um og allmargir skólar hefðu nú
töluverða reynslu af því að flétta um-
hverfismennt inn í greinar eins og
náttúrufræði, lífsleikni og samfélags-
fræði. Aðrir skólar hefðu þó litla sem
enga reynslu.
Stefán sagðist í samtali við Morg-
unblaðið telja að af um 200 grunn-
skólum í landinu hefðu nokkrir tugir
skóla stundað kennslu á sviði um-
hverfismála. Hann sagði að á heild-
ina litið værum við mun verr stödd
en til dæmis Norðurlöndin og Bret-
land. Þar hefði verið unnið markviss-
ara starf að því að koma á umhverf-
isfræðslu en hérlendis. Hér hefðu
stjórnvöld ekki farið að hvetja tii
umhverfísmenntar fyrr en undir lok
níunda áratugarins, en þá var fyrst
minnst á umhverfisfræðslu í aðal-
námskrá. Vandkvæðin í dag væru þó
enn að vissu leyti bundin við það að
umhverfisfræðsla byggðist á ein-
stakiingsbundnum áhuga kennara
eða stjórnenda skóla og alltaf væri
hætta á að kennslan legðist niður
þegar þær manneskjur létu af störf-
um.
I atvinnulífinu eru Islendingar
einnig á eftir nágrannalöndunum
hvað varðar umhverfismál, að mati
Halldórs Grönvold skrifstofustjóra
ASÍ. Hann sagði í samtali við Morg-
unblaðið að erlendis væru fyrirtæki
farin að sjá að fjárfesting í aðgerðum
á sviði umhverfismála skilaði beinum
hagnaði til fyrirtækisins.
Hann sagði að annars vegar gæti
fyrirtæki metið beinan fjárhagslegan
ávinning með svoköiluðu grænu bók-
haldi. Það tengdist sparnaði á ýms-
um sviðum svo sem eins og lægri
kostnaði við förgun á úrgangi, og
orkunotkun. „Það hefur sýnt sig að
þau fyrirtæki sem nota þessa að-
ferðafræði koma út með hreinan fjá-
hagslegan arð,“ segir Halldór.
Markaðurinn hérlendis
ekki tilbúinn
I öðru lagi benti hann á að fyrir-
tæki sem markaðssetja sig sem
hrein fyrirtæki nái oftar en ekki for-
skoti í samkeppni vegna þess að þau
séu að selja hreina vöru. Slíkar vörur
séu eftirsóttar af markaðnum, og
neytendur jafnvel tilbúnir að greiða
hærra verð fyrir hana. Aðspurður
segist Halldór þó ekki telja að mark-
aðurinn hérlendis sé tilbúinn fyrir
slíkt.
„Eg sé ekki merki þess ennþá að
við séum tilbúin til þess að gera
þetta. Viðhorfið í samfélaginu er
ekki enn orðið þannig að það að vera
umhverfisvænn sé einhvers virði.
Hérlendis líta flestir á umhverfismál
sem gott mál og þarft, en skynja
ekki ennþá, eins og gerst hefur í ná-
grannalöndunum, að þau séu ein-
hvers virði, að þau séu líka spurning
um peninga. Markaðurinn hér verð-
ur ekki tilbúinn fyrr en hann sér að
umhverfismál eru ekki bara gott mál
heldur líka einhvers virði,“ segir
Halldór.
ÞORVALDUR GYLFASON
Viðskiptin
BÚK30%
EEffiHasrTsoi-
Viðskiptin
efla alla dáð
Nýtt greinasafn um
hagfræðileg efni sem
kemur afar viða við,
bæði hérlendis
og erlendis
Mál og menning
malogmenning.ís I
Laugavegi 18 • Sími 515 2500 • Síðumúla 7 • Sími 510 2500
Yfírbókað í próf-
stofur hjá HÍ
MISBRESTUR er á því að að all-
ur sá fjöldi háskólastúdenta sem
skráður er í einstök námskeið
mæti til prófs og hefur prófstjóri
Háskóla Islands oft þann háttinn á
að yfirbóka í prófstofur í ljósi lakr-
ar mætingar. Haldið verður próf í
þjóðhagfræði nk. laugardag og eru
10% fleiri stúdentar skráðir í próf-
ið en húsakynni rýma.
„Það er ekkert nýtt að við höf-
um yfirbókað í prófstofur. Það er
ekki nógu mikið að marka stúd-
enta Háskólans sem skráningar-
hóp. Stúdentar hafa frest fram að
þremur dögum fyrir endanlegan
prófdag til þess að segja sig úr
námskeiði án þess að fá fall í því.
Mörg sinna því en til er í dæminu
að þeir sinni því ekki einu sinni
þá. Það er sérkennilegt að gefa
stúdentum kost á því að taka
þessa ákvörðun þremur dögum
fyrir lokapróf í námskeiði. Þegar
3-4 vikur eru liðnar af námskeiði
ætti sá sem er einbeittur í sínu
námi að vera búinn að gera það
upp við sig hvort hann vilji segja
sig úr námskeiði," segir Hreinn
Pálsson, prófstjóri í Háskóla ís-
lands.
Hann sagði að það myndi jafn-
framt veita stúdentum meira að-
hald í námi ef þeir vissu að þeir
gætu ekki sagt sig úr námskeiði á
síðustu stundu. „Ég nota hvert
tækifæri til þess að tala um þetta
sem prófstjóri til þess að vekja at-
hygli á því hve vitlaust þetta er,“
segir Hreinn.
Rán í verslun
í Kópavogi
Úrskurð-
aður í
gæslu-
varðhald
DÓMARI við Héraðsdóm
Reykjaness varð í gær við
kröfu lögreglunnar í Kópavogi
um að úrskurða tæplega þrí-
tugan mann í gæsluvarðhald
vegna aðildar að ráninu í versl-
uninni Strax við Hófgerði í
Kópavogi hinn 18. september
sl. Var maðurinn úrskurðaður í
gæsluvarðhald til 22. október,
en fyrir er annar maður í
gæsluvarðhaldi til 5. október,
grunaður um aðild að ráninu.
Mennimir, sem rændu versl-
unina, voru þrír að verki og
náðust allii' að lokum, en einum
þeirra var sleppt að loknum yf-
irheyrslum. Ekkert af þýfinu
hefur komið í leitirnar en málið
er til rannsóknar hjá rann-
sóknárdeild lögreglunnar í
Kópavogi.
Gekkst við
ránstil-
rauninni
ÁTJÁN ára piltur, sem búsett-
ur er á höfuðborgarsvæðinu,
hefur gengist við því að hafa
gert ránstilraun í sölutuminn
Tvistinn við Lokastíg fyrr í
þessum mánuði. Að sögn lög-
reglunnar í Reykjavík liggur
málið nokkuð Ijóst fyrir að því
er varðar málsatvikin og mun
málið hljóta viðeigandi máls-
meðferð.
Afgreiðslukona og eigandi
söluturnsins stökkti piltinum
á flótta með neyðarhnappi í
söluturninum þegar hann
gerði ránstilraunina, sem olli
því einnig að hjálp lögregl-
unnar barst á örskömmum
tíma.
Lagt hald
á eitt kflo
af hassi
ÁRVEKNI tveggja lögreglu-
þjóna úr Hafnarfjarðarlög-
reglunni, sem voru við hefð-
bundið umferðareftirlit aðfara-
nótt miðvikudags varð til þess
að upp komst um langstærsta
fíkniefnamál, sem komið hefur
inn á borð til Hafnarfjarðar-
lögreglunnar. Lögregluþjón-
arnir komu að kyrrstæðri bif-
reið við Reykjanesbrautina,
sem í voru þrír piltar um tví-
tugt. Þótti lögreglunni sitthvað
grunsamlegt við piltana og eft-
ir leit í bifreiðinni, á piltunum
sjálfum og í næsta nágrenni
við bifreiðina fannst eitt kg af
hassi. Piltarnir voru handtekn-
ir en sleppt að loknum yfír-
heyrslum, en þeir gengust að
mestu við hassinu og þótti ekki
ástæða til að krefjast gæslu-
varðhalds yfir þeim. Hald var
lagt á tvær bifreiðir vegna
rannsóknar málsins, sem hefur
verið skilað aftur, og gerð hús-
leit á þremur stöðum í Reykja-
vík með aðstoð lögreglunnar í
Reykjavík, en ekki fannst
meira magn þar.
Málið verður áfram til rann-
sóknar hjá lögreglunni í Hafn-
arfirði.