Morgunblaðið - 24.09.1999, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
Kirgistan-stjórn segir að baráttan við íslamska
skæruliða hafí loks borið árangur
Reynir að uppræta
víðfeðm öfgasamtök
Bishkek. Reuters.
HERSVEITIR úr röðum herafla
Kirgistans réðust á miðvikudag
með flugskeytum á vígi
múslímskra skæruliða í suðurhluta
landsins og felldu, að talið var, um
þrjátíu skæruliða. Skæruliðasveit-
irnar hafa haldið fjórum japönsk-
um jarðfræðingum föngnum um
margra vikna skeið og hefur ríkis-
stjórn fyrrverandi Sovétlýðveldis-
ins Kirgistans reynt að fá þá lausa
með samningum og hemaðarað-
gerðum. Hefur það þó reynst erfitt
þar eð herafli landsins er í afar
bágu ástandi og skæruliðasveitirn-
ar fjölmennar og þaulskipulagðar
enda er talið að þær njóti stuðn-
ings frá skæruliðahópum í nær-
liggjandi löndum sem berjast fyrir
sjálfstæðu íslömsku ríki.
Talsmaður forseta landsins
sagði í gær að hersveitir hefðu náð
að gera mikinn usla meðal skæru-
liðahópanna og fullyrti hann að
gíslarnir hefðu sloppið við meiðsl.
Sagði hann jafnframt að hernaðar-
aðstoð sem borist hefði frá rúss-
neskum stjórnvöldum hefði styrkt
hersveitir landsins. Nýtur ríkis-
stjórn landsins ennfremur póli-
tísks stuðnings frá Ki’emlverjum
sem sjálfir heyja baráttu við ís-
lamska skæruliða.
Tengsl skæruliða í
Mið-Asíuríkjum
Kirgistan er fátækt og fjalllent
ríki í Mið-Asíu og á landamæri að
Kína í austri. Þá liggja Kazakstan,
Uzbekistan og Tadjikistan að rík-
inu en þar hefur einmitt gætt mik-
ils óróa á undanförnum misserum.
Hafa stjórnvöld í Kirgistan reynt
að koma í veg fyrir liðsflutninga
skæruliðasveita milli landamæra
ríkjanna en orðið lítið ágengt.
Talið er að skæruliðarnir haldi
sig hátt í fjallshlíðum, í tæplega
sex þúsund metra hæð, og haldi
þar gíslum sínum. Eru tengsl á
milli skæruliðanna í Kirgistan og
öfgafullra skæruliðasveita í Uz-
bekistan sem eru taldar heyja heil-
agt stríð á svæðinu. Hermálasér-
fræðingar telja að heildarfjöldi
skæruliða, sem herji á stjórnvöld,
sé um 700.
Hafa átökin í Kirgistan náð út
fyrir landamæri ríkisins en sömu
skæruliðasveitir eru taldar hafa
staðið að baki sprengjuárás í Tas-
hkent, höfuðborg Uzbekistan, fyrr
á árinu þar sem lslam Karimov,
forseti Uzbekistan, slapp naum-
lega.
Sagði talsmaður forseta
Kirgistans í gær að hersveitir
Kirgistans hefðu hafið nána sam-
vinnu við heri Tadjikistans og Úz-
bekistans um að uppræta skæni-
liðasveitirnar.
Er árásin í gær talin vera fyrsta
aðgerð hersins sem ber einhvern
árangur. Til þessa hafa um tólf
hermenn úr liði Kyrgistan fallið í
átökum við skæruliða en ekki hef-
ur verið vitað um mannfall í þeirra
röðum.
Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna
Indverjar og Paki
stanar deila um
kjarnorkumál
Sameinuðu þjððunum. Reuters, AFP.
Reuters
Hátíð undirbúin
Drekkur
úr pela
SILVINA Pagano, starfsmaður
í dýragarðinum í Buenos Aires í
Argentínu, gefur fjögurra mán-
aða gömlum órangútan-unga
mjólk að drekka. Unginn fædd-
ist í dýragarðinum, en móðir
hans neitar að gefa honum
brjóst, svo nauðsynlegt er að
gefa honum mjólk á pela.
Orangútan-apar eru í útrým-
ingarhættu, en þeir geta náð 50
ára aldri og orðið allt að 100 kg
þungir.
Koss er
ekki nóg
MAÐUR, sem sakaður er um
að hafa slegið til lögregluhests
í New York, kom fyrir rétt í
vikunni, eftir að boði hans um
að kyssa hestinn og sættast
þannig við hann var hafnað.
Maðurinn er sagður hafa
kýlt hestinn er lögregla reyndi
að stilla til friðar á mótmæla-
fundi verkalýðsfélags á síðasta
ári. Hann á yfir höfði sér eins
árs fangelsi, verði hann fund-
inn sekur.
ÞAÐ andaði köldu á milli fulltrúa
Pakistans og Indlands á fundi
allsherjarþings Sameinuðu þjóð-
anna á miðvikudag er þeir settu
hverjir öðrum skilyrði um að ríkin
þyrftu að undirrita sáttmála um
þann við tilraunir á kjarnavopn-
um.
Sartaj Aziz, utanríkisráðherra
Pakistans, hélt þrumuræðu þar
sem hann sakaði Indverja um
„aukna kúgun“ í Kasmír-héraði
og fyrirætlanir um að koma fyrir
miklu magni kjarnavopna á sjó,
lofti og á landi og beina þeim gegn
Pakistan. „Stefna Indlands fþess-
um málum mun valda óstöðug-
leika í Suðaustur-Asíu. Pakistan-
ar munu neyðast til að auka við
kjarnavopn sín og bæta eldflauga-
tækni til þess að viðhalda gagn-
kvæmri fælingu,“ sagði utanríkis-
ráðherrann í ræðu sinni. Hvatti
hann jafnframt Sameinuðu þjóð-
irnar til að halda á lofti markmið-
um hernaðarlegra hamlna og
stöðugleika á svæðinu.
Ræðu Jaswants Singhs, utanrík-
isráðherra Indlands, var beint að
starfsbróður hans og sagði hann að
Indverjar væru áfjáðir í að draga í
vígbúnaðarspennu í Suðaustur-As-
íu. „Skuldbindingar indveija við
hnattræna kjarnorkuafvopnun
standa óhaggaðar,“ sagði Singh.
Hann ræddi þó ekki sérstaklega
um þau stefnumið Pakistana að
færa vígbúnaðardeilur ríkjanna á
vettvang Sameinuðu þjóðanna en
sagði þörf á því á næstu árum að
stíga viss skref svo draga mætti úr
hættunni af notkun kjarnavopna.
Singh sagði ennfremur að Ind-
verjar mundu halda áfram samn-
ingaviðræðum um aðild sína að
sáttmálanum um bann við tilraun-
um með kjarnavopn en ítrekaði að
ef að aðild yrði þyrftu önnur ríki,
sem utan hans standa, einnig að
undirrita.
HEITTRÚAÐUR bókstafsgyðing-
ur notar stækkunargler til að
grannskoða sítrónu, til að ganga
úr skugga um að hún sé hæf til
notkunar í trúarlegum tilgangi, í
Tel Aviv í gær. Sítrónur gegna
ásamt pálmablöðum, myrtu og
pflviði mikilvægu táknrænu hlut-
verki í Sukkoth, eða laufskálahá-
tíð gyðinga, sem hefst í kvöld.
Hátíðín er haldin til að minnast
dvalar gyðinga í eyðimörkinni
eftir förina frá Egyptalandi fyrir
3.000 árum, sem greint er frá í
Biblíunni, og stendur hún í eina
viku.
IMF spáir meiri hag-
vexti í heiminum
Washington. Reuters, AP.
HAGVÖXTURINN í heiminum
verður mun meiri á næsta ári en
búist var við, eða 3,5%, samkvæmt
nýrri spá Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins (IMF), sem varar þó við því að
skyndilegur samdráttur í Banda-
ríkjunum eða afturkippur í Japan
geti sett strik í reikninginn. Þótt
efnahagur heimsins sé farinn að
rétta úr kútnum eftir verstu fjár-
málakreppuna í hálfa öld beitir
Bandaríkjastjórn sér nú fyrir því
að gerðar verði ráðstafanir til þess
að næsta fjármálaumrót verði ekki
jafn alvarlegt. Hún vill að stofnuð
verði ný samtök með aðild auðug-
ustu ríkja heims og nokkuri-a
helstu þróunarlandanna.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir
því að hagvöxturinn í heiminum
verði 3% á þessu ári, ekki 2,3% eins
og spáð var fyrir sex mánuðum, og
3,5% á því næsta. A síðasta ári var
hagvöxturinn 2,5%.
Þetta era bjartsýnustu hagvaxt-
arspár IMF frá því efnahagskrepp-
an í Asíu skall á fyrir 26 mánuðum.
IMF telur að þenslan í efnahag
Bandaríkjanna minnki á næsta ári
og hagvöxturinn verði þá 2,6%.
Gert er ráð fyrir því að hann verði
3,7% á þessu ári.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir
1% hagvexti í Japan í ár og 1,5% á
næsta ári. í síðustu spá var aðeins
gert ráð fyrir 0,2% hagvexti í land-
inu í ár. Miehael Mussa, aðalhag-
fræðingur IMF, sagði þó að mikil
gengishækkun jensins gæti stefnt
efnahagsbata Japans í hættu.
IMF segir að Asíuríkin hafí náð
undraverðum efnahagsbata eftir
Varar þó við skyndi-
legum samdrætti í
Bandaríkjunum
fjármálakreppuna og jafnvel sé bú-
ist við 2% hagvexti í Rússlandi á
næ^sta ári.
Ymsar blikur eru hins vegar enn
á lofti í Rómönsku-Ameríku og
IMF spáir samdrætti í nokkrum
ríkjum í þeim heimshluta, einkum
Argentínu, Kólumbíu, Venesúela
og Chile.
Mussa sagði að efnahagsþróunin
í heiminum myndi að öðru leyti
ráðast af framvindunni í Banda-
ríkjunum og Japan, tveimur
stærstu hagkerfum heims. Hann
lagði áherslu á að bandaríski seðla-
bankinn yrði að búa sig undir að
hækka vexti sína frekar til að
minnka hættuna á ofþenslu í
Bandaríkjunum.
IMF nefndi hins vegar fjóra
þætti sem gætu breytt nauðsynleg-
um samdrætti í hættulegt hrun -
aukinn verðbólguþrýsting, gengis-
fall dollarans, verulega gengis-
lækkun bandarískra hlutabréfa og
miklar skattalækkanir sem myndu
auka einkaneysluna. IMF hefur
lengi varað við þvi að gengi banda-
rískra hlutabréfa sé of hátt.
Nýr vettvangur umræðu um
efnahagsumbætur
Fjái-málaráðherrar og seðla-
bankastjórar G-7, samtaka sjö
helstu iðnríkja heims, koma saman
í Washington á morgun til að ræða
dagskrá ársfundar Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins og Alþjóðabankans
um helgina. Að sögn fréttastofunn-
ar AP hafa ríkin fallist á þá tillögu
Bandaríkjamanna að komið verði á
fót nýjum samtökum, G-20, sem
verði skipuð auðugustu ríkjum
heims og helstu þróunarlöndunum.
Ráðgert sé að stofna samtökin
formlega í Washington um helg-
ina.
Gert er ráð fyrir því að nýju
samtökin nái til 80% af öllu hag-
kerfí heimsins og fulltrúar aðildar-
ríkjanna komi saman reglulega til
að ræða tillögur um efnahagslegar
umbætur
I
!
I