Morgunblaðið - 24.09.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1999 39,
Fyrirkomulag ör-
orkumats breytt
Sigurður
Thorlacius
Halldór
Baldursson
Haraldur
Jóhannsson
Umsókn +
læknisvottorð
Umsækjandi fær sendan
spumingalista
Örorka umsbkjanda
metin
* t
Skoðun hjá
tryggingalækni
Örorkumatsferii
AKVÆÐI almannatrygginga-
laganna um örorkumat vegna líf-
eyristrygginga hafði verið
óbreytt í hálfa öld. Örorkumat
tryggingalækna var byggt á
læknisfræðilegum, félagslegum
og fjárhagslegum forsendum,
meðal annars upplýsingum um
tekjur umsækjenda. Þetta fyrir-
komulag var orðið úrelt, einkum
vegna tengingar örorkuskirtein-
is lífeyristrygginga við sjúkra-
tryggingabætur. Þeir sem unnu
launuð störf þrátt fym- fötlun
eða afleiðingar erfiðra sjúkdóma
þurftu að greiða meira fyrir
ýmsa heilbrigðisþjónustu en ef
þeir hefðu verið viðurkenndir ör-
yrkjar. Þó gat þessi heilbrigðis-
Örorkumat
Með breyttu fyrir-
komulagi örorkumats,
segja Sigurður Thor-
lacius, Halldór Bald-
ursson og Haraldur Jó-
hannsson, er stefnt að
því að það verði sam-
ræmdara og betur
skiljanlegt en áður.
þjónusta verið forsenda þess að þeir
gætu haldið áfram vinnu. Ef öryrki
byrjaði að vinna átti hann á hættu
að örorkuskírteini hans yrði fellt úr
gildi. Þetta kerfi var orðið ósann-
gjarnt og vinnuletjandi.
Alþingi samþykkti nýlega frum-
varp heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra um breytingar á almanna-
tryggingalögunum, sem tóku gildi 1.
september sl. Er þar fallið frá
beinni tekjuviðmiðun. Örorkumatið
byggist alfarið á læknisfræðilegum
forsendum, en ekki á félagslegum
aðstæðum nema þær valda sjúk-
dómi.
Þeir sem fá metna a.m.k. 75% ör-
orku fá sérstakt skírteini. Með
framvísun þessa skírteinis lækkar
greiðsluhluti sjúklings vegna lækn-
isþjónustu, sjúkra-, iðju- og talþjálf-
unar og lyfjakaupa. Þessi laga-
breyting hefur hins vegar ekki áhrif
á tekjutengingu örorkubóta. Lífeyr-
issvið Ti-yggingastofnunar ríkisins
mun sem fyrr fylgjast með tekjum
viðkomandi og greiða örorkubætur í
samræmi við þær.
Læknadeild Tryggingastofnunar
hefur, eins og fyrir er mælt í nýju
lögunum, samið staðal fyrir örorku-
mat á grundvelli afleiðinga læknis-
fræðilega viðurkenndra sjúkdóma
eða fötlunar. Staðallinn byggist á
breskri fyrirmynd. Þar er litið til
líkamlegra og andlegra þátta sem
segja til um vinnufæmi til almennra
starfa. Þeir sem að mati trygginga-
læknis fá tilskilinn stigafjölda sam-
kvæmt staðlinum teljast a.m.k. 75%
öryrkjar.
Þegar umsókn um örorkulífeyri
og fullnægjandi læknisvottorð hef-
ur borist læknadeild Trygginga-
stofnunar verður umsækjanda að
jafnaði sendur spurningalisti sem
hann þarf að svara. Ef með þarf er
hann kallaður til viðtals og læknis-
skoðunar áður en örorkumati er
lokið.
Staðallinn og spurningalistinn
verða innan tíðar aðgengilegir á
veffangi http://www.tr.is, heimasíðu
Tryggingastofnunar.
Með þreyttu fyrirkomulagi ör-
orkumats er stefnt er að því að það
verði samræmdara og betur skiljan-
legt en áður. Með því að svara
spumingalistanum gefst umsækj-
andanum tækifæri til að koma sín-
um sjónarmiðum á framfæri milli-
liðalaust.
Höfundar eru læknar við Trygg-
ingastofnun.
Legg ég til að
Eyj abakkas væðiðr
verði lagt í eyði
UNDRUN mín er
áþreifanleg þegar ég
hlusta á umhverfisráð-
herra ræða um Eyja-
bakkasvæðið. „Er ekki
bergnumin yfir Eyja-
bökkum," segir Siv
Friðleifsdóttir! Og ráð-
herra verður svo enn
rökheldari í í'örasýn
sinni á eðli þess að
sökkva þessari nátt-
úraperlu og bætir eft-
irfarandi við: Það að
setja þennan gróður
undir vatn skapar fjöl-
mörg atvinnutækifæri
og svigrúm gefst til
aukinnar álframleiðslu!
Sem m.a. gerir bíla
umhverfisvænni! Afleiðing Eyja-
bakkavirkjunar og álvers er óbæt-
anlegt umhverfisslys á hálendinu og
sjón- og loftmengun á Reyðarfirði.
Og skapar auk þess atvinnutæki-
færi sem enga kröfu gera til hugvits
eða áræðis. Þetta er, gott fólk, færi-
bandalausn sem svarar ekki lengur
köllun tímans og bræðú' fljótt úr
sér.
Svæðið norðan Vatnajökuls er
stærsta ósnortna svæðið í Vestur-
Evrópu og ómetanleg verðmæti
liggja í vemdun þess. Ætlum við að
leggja í eyði þennan einstaka griða-
stað heiðagæsarinnar, á annars
tugs annarra fuglategunda, hrein-
dýra og gróðurs sem vegna sér-
stakra aðstæðna, m.a. loftslags og
rakastigs, verður ekki ræktaður
upp annars staðar?
Eins og oft áður skortir ráða-
menn okkar þrek og áræði til að
þora að taka ákvarðanir sem gefa
ekki sjáanlega og áþreifanlega
skyndilausn eða geta verið
stundaróvinsælar hjá sterkum
þrýstihópum. Hvemig væri að
skipta um gír og virkja sköpunar-
mátt fóíksins, byggja upp nútíma-
legan umhverfisvænan landbúnað,
smáiðnað, ferðamannaiðnað, nýta
fjamám og fjarvinnsluleiðina í
gegnum tölvur? Þessar gömlu stór-
iðjulausnir era hreinlega liðin tíð!
Og heldur engum Austfirðingi
heima til lengdar!
Umræða um þetta mál er nauð-
synleg. Og við eigum að hafa kjark
til að tala og taka ákvarðanir frá
hjartanu. Tilfinningarök eru líka
rök, ágæti umhverfisráðherra! AU-
ir era sammála um að Alþingi geti
breytt óljósri sam-
þykkt sinni um undan-
þágu frá umhverfis-
mati. En svo má
spyrja: Þurfum við
umhverfismat? Hvað
er svo erfitt við að
endurskoða mál, viður-^
kenna mistök og sýna
kjark? Viðurkenna að
það sem við héldum að
væri rétt er rangt og
skipta um skoðun. Og
taka afleiðingunum
með reisn. Fram að
þessu hefur alltaf ver-
ið leitað í smiðju for-
tíðarinnar. Og við virð-
umst aldrei ætla að
læra af reynslunni!
Lítum í kringum okkur og viður-
kennum að gömlu leiðirnar hafa
m.a. fært okkur rofabörð, sjón- og
loftmengandi verksmiðjur, gert
nær alla íslendinga að sambýlis-
Stóriðja
Þetta er, segir Percy
B. Stefánsson, færi-
bandalausn sem svarar
ekki lengur köllun
tímans og bræðir
fljótt úr sér.
fólki á höfuðborgarsvæðinu, sæ-
greifa, fákeppni og aukið launamis-
rétti og tökum skrefin inn í nútíma-
legt, manneskjulegt samfélag.
Samfélag sem af heiðarleika skoð-
ar heildaráhrif gjörða sinna á um-
hverfið. Er ekki tími til kominn að
tengja? Hrista upp í okkur, fara frá
gömlu leiðunum, hugsa upp á nýtt
og vera hvert og eitt okkar meðvit-
aðri um okkur sjálf og taka ábyrgð
á því samfélagi sem við höfum búið
til. Vii'ðing fyrir litrófi mannlífsins
er ekki sjálfgefin. Virðing fyrir
móður jörð sem við getum ekki
verið án er ekki sjálfgefin. Allt er
ein órjúfanleg heild. Tökum sam-
eiginlega ábyrgð og förum að lifa í^.
sátt og samlyndi við umhverfið og
sýnum í verki virðingu okkar fyrir
litrófl mannlífsins.
Höfundur er félagi i Vinstrihreyf-
ingunni - grænu framboði.
Percy B.
Stefánsson
Líttu vel
fvrir allt
ut.
og
Vertu með nóg pláss
alla.
Við kynnum til sögunnar nýjan skutbíl - Renault Mégane Break.
Hann tilheyrir hinni öraggu línu Mégane sem fékk bestu einkunn i sinum
flokki í Euro NCAP árekstrarprófmu og öryggisverðlaun What Car 1999.
Renault Mégane Break er búinn ABS hemlalæsivöm, 4 loftpúðum,
styrktarbitum í hurðum o.fl. auk farangursrýmis sem er allt að 1600 L
Veldu meira rými. Reynsluaktu Renault Mégane BreaL
RENAULT
nýr Mégane