Morgunblaðið - 12.10.1999, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Islenskar lambalærissneiðar
Helmingi ódýrari
í Danmörku
en á Islandi
*
Islenskar lambalærissneiðar hafa að undanförnu
fengist í Illum á Strikinu í Kaupmannahöfn. Þar
kosta þrjár lærissneiðar 25 krónur danskar sem
eru um 258 íslenskar krónur. Samskonar pakkar af
lærissneiðum hafa að undanförnu fengist í Nýkaupi
og kostar pakkinn þar 499 krónur.
mörku. Kostnaðarverð þar er því
51 dönsk króna og þá vantar álagn-
ingu búðarinnar. Eðlilegt verð á
þessari pakkningu útúr búð í Dan-
mörku er í kringum 60 krónur
danskar. I ljósi þessa er verðið í
Nýkaupi eðlilegt og verðið í Dan-
mörku óeðlilegt."
- Hvað skýrir þá þessa verðlag-
ningu í Danmörku?
„Eg á blað frá versluninni Nettó í
Danmörku frá því í maí sl. og þar er
samskonar pakkning á tilboði á 59
ÍSLENSKU lambalærissneiðarnar
eru því næstum helmingi ódýrari í
Kaupmannahöfn en í Reykjavík.
„Við höfum selt töluvert magn af
þremur lærisneiðum í pakka til
Danmerkur sem vega þá á bilinu
500-700 grömm og 25 krónur
danskar er langt undir kostnaðar-
verði,“ segir Steinþór Skúlason for-
stjóri Sláturfélags Suðurlands.
„Hver pakki kostar frá okkur
40,80 danskar krónur og ofan á það
leggst 25% söluskattur í Dan-
N Y SENDING
af sparipeysum,
pilsum og
drögtum
Hverfisgötu 78,
sími 552 8980
I Illum í Kaupmannahöfn kost-
uðu þrjár íslenskar lambalæris-
sneiðar 25 krónur danskar eða
sem nemur 260 ísl. krónum
krónur danskar. Annaðhvort er um
mistök í verðlagningu að ræða hjá
viðkomandi verslun eða verslunin
er með lambakjötsútsölu undir
kostnaðarverði."
200 tonn til Danmerkur
Steinþór segir að íslenska lamba-
kjötið sé selt á hæsta mögulega
verði til útlanda og að íslenskt
ferskt lambakjöt sé selt á svipuðu
verði og danskt og þýskt lamba-
kjöt. Hann segir að frosið íslenskt
lambakjöt sé t.d. selt á 30-40%
hærra verði en lambakjöt frá Nýja
Sjálandi.
Á síðasta ári fóru um 160 tonn af
lambakjöti frá Sláturfélagi Suður-
lands til Danmerkur. Steinþór býst
við að á þessu afurðaári sem hófst í
sl. mánuði muni um 200 tonn af
kjöti fara frá SS til Danmerkur.
Það nemur 35-40% aukningu.
„Við höfum samið við danska
kjötvinnslu um að vinna fyrir okkur
ferskt kjöt sem við getum þá selt í
fleiri verslanir í Danmörku sem
ekki eru með kjötiðnaðarmenn á
sínum snærum og náð þannig fram
aukinni dreifingu. Næsta skref er
síðan að semja við kjötvinnsluna
um að vinna fyrir okkur marinerað
kjöt.“ Steinþór segir að Sláturfélag
Suðurlands sé þegar búið að skrá
vörumerki ytra og undirbúningur
iyrir framleiðslu á lokastigi.
Aukin neysla grænmetis
Heilsufarslegur
ávinningur
Á MÁLÞINGI um gæði grænmetis
frá sjónarhóli neytenda, fjallaði
Laufey Steingrímsdóttir, forstöðu-
maður Manneldisráðs, um erlendar
rannsóknir sem sýnt hafa að aukin
grænmetisneysla getur minnkað
líkur á krabbameini og hjartasjúk-
dómum.
í erindi Laufeyjar Steingríms-
dóttur kom fram að samkvæmt
fjölda rannsókna, sem kynntar hafa
verið síðastliðin ár, minnkar neysla
grænmetis og ávaxta líkur á mörg-
um alvarlegum sjúkdómum, þar á
meðal mörgum tegundum ki-abba-
meins, hjarta- og æðasjúkdómum
og offitu. Við þessum upplýsingum
hefur verið brugðist með því að
hvetja neytendur til að borða meira
grænmeti.
Á íslandi hafa Krabbameinsfé-
lagið, Hjartavemd og Manneldis-
ráð leitt saman hesta sína og upp-
lýst landsmenn, í auglýsingum og
kynningarefni, um kosti grænmetis
og ávaxta. En hlutur grænmetis er,
að sögn Laufeyjar, óvenju lítill í
fæði Islendinga, sem veitir töluvert
svigrúm til að auka neysluna og
hafa þar með jákvæð áhrif á heilsu-
far Islendinga. Samkvæmt síðustu
könnun sem gerð var á mataræði
Islendinga frá árinu 1990 borðuðu
þeir að meðaltali aðeins 275 grömm
af grænmeti, ávöxtum og kartöflum
á dag, en samkvæmt fæðuframboð-
stölum hefur hins vegar orðið nokk-
ur aukning á neyslu grænmetis síð-
astliðinn áratug. En þrátt fyrir
breytingar í rétta átt er ljóst að
neysla þessara vara þarf nánast að
tvöfaldast til að ná megi markmið-
inu, 500 grömmum á dag.
Getur minnkað Iíkurnar
á alvarlegum sjúkdómum
Laufey segir að fram til þessa
hafi verið birtar um tvö hundruð
faraldsfræðilegar rannsóknir sem
sýnt hafa lækkun á krabban-
meinsáhættu meðal þeirra sem
borða mikið af grænmeti og ávöxt-
um. Þrátt íyrir að niðurstöðumar
geti ekki talist óyggjandi eru vís-
bendingarnar um áhrif grænmetis
og ávaxta orðnar það sterkar, að
mati Laufeyjar, að það verður vart
undan því vikist að taka afstöðu til
þeirra og ákveða með hvaða hætti
skuli bregðast við þeim. Málflutn-
ingi Laufeyjar til stuðnings nefndi
hún útkomu viðamikillar skýrslu á
vegum American Institute for
Cancer Research og World Cancer
Research Fund sem ber heitið
Food, Nutrition and the Prevention
of Cancer; A Global Perspective. I
henni em leidd rök að því að hægt
sé að koma í veg fyrir 20% allra teg-
unda krabbameins með aukinni
neyslu grænmetis og ávaxta.
Nýleg rannsókn á sautján
Evrópulöndum sýnir að sterkt sam-
band er á milli neyslu grænmetis og
lágrar dánartíðni af völdum æða-
kölkunarsjúkdóma. Eins hafa rann-
sóknir á jurtaneytendum sýnt að
þeir fá síður kransæðasjúkdóma og
lífslíkur þeirra em einnig meiri en
þeirra er borða kjöt. Segir Laufey
að þegar á heildina sé litið, og tillit
tekið til þeirra rannsókna sem sýna
engin áhrif grænmetis- og ávaxtan-
eyslu á sjúkdómshættu, sem era þó
færri en þær sem hér hefur verið
greint frá, má búast við því að tíðni
æða- og hjartasjúkdóma lækki á
bilinu 7-20% með aukinni neyslu
grænmetis og ávaxta.
Offíta mesti heilsuvandi
næstu aldar
Alþjóða heilbrigðismálastofnun-
in hefur spáð því að offita sé einn
mesti og alvarlegasti heilsuvandi
komandi aldar, enda fylgja henni
margir mjög alvarlegir sjúkdómar,
m.a. hjarta- og æðasjúkdómar.
Rannsóknir hafa sýnt að samsetn-
ing fæðunnar getur haft veruleg
áhrif á líkamsþyngd en ef sterkja er
aukin á kostnað fitu í fæðu einstakl-
ings má lækka líkamsþynd og koma
í veg fyrir offitu.
Astæða þess er talin sú að hver
hitaeining úr kolvetnum metti bet-
ur en sami hitaeiningafjöldi úr fitu.
Fita er meira en tvöfalt orkuríkari
en kolvetni, hins vegar eykur fitur-
ík máltíð ekki brennslu eða orku-
notkun á sama hátt og kolvetna-
eða próteinrík máltíð gerir, heldur
stuðlar hún að fitusöfnun í fituvefj-
um. Laufey segir því fituríka fæðu
hvetja til ofneyslu og auka líkur á
offitu.
Grænmeti og ávextir em kol-
vetnisrík fæða en innihalda litla eða
enga fitu og oftast fáar hitaeining-
ar. Því getur mikil neysla grænmet-
is og ávaxta verið íiður í því að
minnka hættu á offitu og stuðlað að
eðlilegri líkamsþyngd. Offita er
mjög útbreitt og alvarlegt vanda-
mál á Vesturlöndum og einnig hér á
íslandi og væri því ráð að Islend-
ingar borðuðu meira og fjölbreytt-
ara úrval íyrmefndra fæðuteg-
unda.