Morgunblaðið - 12.10.1999, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 12. OKTÓBER 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Kristilegir demókratar bæta verulega við fylgi sitt í Berlín
Líkur taldar á áframhaldi
samstarfs CDU og SPD
Berlin. Morgunblaðið.
Leiðtogar SPD og CDU þeir Walter Moraper og Eberhard Diepgen
bíða eftir að komast í sjónvarpsviðtöl á kosninganótt.
KRISTILEGIR demókratar (CDU)
undir forystu Eberhard Diepgen
standa uppi sem sigurvegarar lands-
þingskosninganna í Berlín á sunnu-
daginn en flokkurinn hlaut 40,6% at-
kvæða. Flokkur hins lýðræðislega
sósíalisma (PDS) sem hlaut 17,7%
atkvæða jók líkt og CDU fylgi sitt
um rúm þrjú prósentustig. Jafnaðar-
mannaflokkurinn (SPD) sem hlaut
22,4% atkvæða tapaði minna fylgi en
búist var við eða rúmu einu prósenti.
Græningjar biðu mikinn ósigur í
kosningunum, féllu niður fyrir tíu
prósentin (9,9%) og töpuðu 3,3 pró-
sentustiga fylgi frá því í kosningun-
um 1995. Aðalritari CDU, Angela
Merkel, fagnaði því að Kristilegir
demókratar skyldu hafa sigrað í öll-
um sjö landsþingskosningum þessa
árs og sagði úrslitin besta árangur
CDU í vesturhluta Berlín í sögu
flokksins.
Það sem vakið hefur mesta athygli
fjölmiðla, stjórnmálamanna og
stjórnmálaskýrenda er sú staðreynd
að hin pólitíska gjá milli Austur- og
Vestur-Berlínar hefur stækkað.
CDU hefur nú tæplega 50% fylgi í
vesturhlutanum eða tæplega helm-
ingi meira fylgi en í austurhlutanum.
PDS hefur hins vegar tæplega 40%
fylgi í Austur-Berlín sem er um tífalt
fylgi flokksins í Vestur-Berlín. Di-
epgen, sem verið hefur borgarstjóri
Berlínar í samtals fjórtán ár, segir
að ekki sé hægt að ætlast til þess að
borgir sem voru aðskildar í fjóra
áratugi verði að samlyndri einingu á
nokkrum árum.
Ljóst er að Berlín endurspeglar
gjá þá sem enn skilur Austur- og
Vestur-Þýskaland að. Gregor Gysi,
leiðtogi PDS á sambandsþinginu,
segir flokk sinn leitast við að brjóta
niður þá múra sem enn er að fmna í
Berlín. Hann sagði að þar sem PDS
hefði að undanförnu helst verið að
auka fylgi sitt á landsbyggðinni svo
og í minni borgum væri það fagnað-
arefni að flokkurinn næði nú svona
mikilli fylgisaukningu í höfuðborg-
inni. Jafnframt væri það mjög já-
kvætt að flokkurinn hefði aukið fylgi
sitt jafnt í austur- sem í vesturhluta
borgarinnar en í Vestur-Berlín hefur
flokkurinn nú 4,4% fylgi.
En þrátt fyrir góðan árangur er
PDS þó langt frá því að halda í
stjómartaumana. Nánast allir hinir
flokkarnir gagnrýna PDS fyrir að
vera með lýðskrum, gefa loforð sem
útilokað sé að fjármagna og margir
kjósendur flokksins virðast þeirrar
skoðunar að hann eigi ekki erindi í
stjórn. Og þrátt fyrir að PDS hafi nú
aukið við fylgi sitt í Vestur-Berlín er
flokkurinn almennt langt frá því að
ná þeim 5% í sambandslöndum Vest-
ur-Þýskalands sem þarf til að kom-
ast inn á landsþing.
Lakasti árangur
SPD eftir stríð
Tap Jafnaðarmanna er misslæmt
eftir því í hvaða ljósi niðurstaðan er
skoðuð. Árangur SPD var lakasti ár-
angur flokksins í Berlín eftir síðari
heimsstyrjöld. Eldri kynslóð jafnað-
armanna man enn þá tíð þegar Willy
Brandt var borgarstjóri Vestur-
Berlínar og tryggði flokknum 62%
fylgi í kosningunum 1963. Á þeim
tíma var flokkurinn ennþá hefðbund-
inn verkamannaflokkur og tæplega
helmingur vinnufærra Berlínarbúa
voru verkamenn.
I millitíðinni hefur verkamönnum
fækkað um helming í Berlín og Jafn-
aðaimannaflokkurinn er farinn að
markaðssetja sig sem flokk hinnar
„nýju miðju“. Þessi stefnubreyting
virðist þó ekki ætla að skila árangri.
Séu úrslit kosninganna sl. sunnudag
ekki skoðuð í ljósi minninga eldri
kynslóðarinnar heldur með hliðsjón
af öðrum kosningum þessa árs er
niðurstaðan lítið meira fagnaðarefni.
Fylgistapið í Berlín (1,2 prósentu-
stig) markar sjöunda skipti sem fylgi
flokksins hefur dregist saman í
landsþingskosningum á þessu ári. Sé
þetta haft í huga er skiljanlegt að
Franz Miintefering, framkvæmda-
stjóri SPD, hafi beitt öðrum mæli-
kvarða við túlkun úrslitanna. Hann
sagði úrslitin til marks um það að
flokkurinn væri nú að ná sér upp úr
mestu lægðinni og hefði í raun tapað
litlu fylgi miðað við síðustu fjórar
kosningar.
Stjórn SPD virðist fegin að ekki
fór verr enda hafði því verið spáð að
fylgi flokksins færi jafnvel undir
20%. Margir þeirra sem voru óá-
kveðnir síðustu daga fyrir kosningar
virðast hafa kosið SPD, kannski til
að bjarga því sem bjargað varð.
Muntefering sagði sambandsstjórn-
ina undir forystu Helmut Kohl bera
ábyrgð á því að núverandi ríkisstjórn
þurfi að grípa til sparnaðaraðgerða
og að slíkar aðgerðir veiti PDS aukið
svigrúm. Hann sagði kristilega
demókrata styrkja stöðu PDS enn
frekar með því að gagnrýna nauð-
synlegar sparnaðaraðgerðir ríkis-
stjórnarinnar. Stjórnarandstaðan
svaraði fyrh- sig með því að minna á
að skuldasöfnun landsins hafi verið
óhjákvæmileg í kjölfar sameiningar
Þýskalands.
Lafontaine túlkar
fylgishrun SPD
Sama kvöld og úrslit kosninganna
lágu fyrir veitti Lafontaine fyrsta
sjónvarpsviðtal sitt eftir að hann
sagði af sér. Hann sagði helstu
ástæðu þess að SPD hefði sigrað í
sambandsþingskosningunum fyrir
rúmu ári þá að CDU hefði ekki veitt
spurningunni um félagslegt réttlæti
nægilegt rými. Eftir sambands-
þingskosningarnar hefði SPD gert
sömu mistök og kristilegir
demókratar og því hefði PDS tekist
að auka fylgi sitt á kostnað SPD með
slagorðinu „félagslegt réttlæti". Að-
spurður hvort hann hefði hugleitt
þann möguleika að ganga til liðs við
PDS brosti Lafontaine og sagði slík-
ar vangaveltur fjarstæðu.
Að þessu sinni var það þó ekki
SPD heldur Græningjar sem fengu
versta skellinn. Flokkurinn virðist
vera á góðri leið með að tapa ímynd
sinni eftir rúmt ár í sambandsstjórn-
inni. Hann virðist ekki ná málefnum
sínum í gegn innan stjórnarsam-
starfsins, friðarsinnar hafa snúið
baki við flokknum eftir loftárásirnar
á Kosovo og hinir flokkarnir hafa
lagt aukna áherslu á umhverfismál.
Þótt utanríkisráðherrann, Joschka
Fischer, sé vinsælasti stjórnmála-
maður Þýskalands hafa vinsældir
þessar lítil áhrif á gengi flokksins í
kosningum. Annar flokkur sem á í
erfiðleikum með að bjóða kjósendum
sannfærandi ímynd er Flokkur
frjálsra demókrata (FDP) sem enn á
ný fékk minna fylgi en hægri öfga-
flokkur Repúblíkana (REP) eða
2,3%. Diepgen hefur þegar boðið
SPD til viðræðna um áframhaldandi
samsteypustjórn. Sem fyrr vill
vinstri vængur SPD svo og ungir
jafnaðarmenn að flokkurinn fari í
stjórnarandstöðu en þó er talið nán-
ast öruggt að samsteypustjórnin
verði endurnýjuð. Kosningarnar í
Berlín voru síðustu landsþingskosn-
ingar í Þýskalandi á þessu ári. I
febrúar á næsta ári verða síðan
landsþingskosningar í Schleswig
Holstein og í maí verður kosið í
Nordrhein-Westfalen.
Hofer ekki
sleppt
HELMUT Hofer, þýzkum
kaupsýslumanni sem dæmdur
var til dauða í Iran fyrir að hafa
átt vingott við innfædda stúlku,
var formlega tilkynnt í gær að
sá dómur væri úr gildi felldur.
Þrátt fyrir það er honum enn
haldið í fangelsi í Teheran.
Dómstóll í Teheran lýsti hinn
29. september Hofer sýknan
saka af þeirri ákæru sem hann
var upphaflega dæmdur fyrir
en lögmaður hans fékk dóminn
fyrst í hendur í gær. Hofer er
gert að greiða 100 milljónir ri-
ala, um 2,5 milljónir króna, í
sekt. Dómari sagði í gær að
þrátt fyrir þetta yrði Hofer
ekki látinn laus í bráð. Heyrzt
hefur að írönsk stjórnvöld
hyggist kæra Hofer fyrir
njósnir.
Haider segir
sósíaiista
ófrægja sig
JÖRG Haider, leiðtogi Frelsis-
flokksins í Austurríki, heldur
li við argent-
ínska dag-
blaðið La
Nacion í gær,
að sósíalistar
allra landa
standi saman
að því að
ófrægja sig
sem útlend-
inga-, gyð-
inga- og kyn-
þáttahatara.
,Að baki
þessu er samstarf sósíalista-
hreyfinga út um allan heim,
sem vilja styðja við bakið á
austurríska sósíalistaflokknum,
sem tapaði kosningunum," er
haft eftir Haider. í viðtalinu
beindi hann sjónum einkum að
meintri gyðingaandúð sinni.
„Ég hef aldrei átt í neinum
vandræðum með gyðinga; það
eru gyðingar í flokknum okkar
og meðal þingmanna hans eru
gyðingar, þar á meðal er einn
sem á sæti á Evrópuþinginu,"
sagði Haider.
Dæmd fyrir
morðæði
SANNA Sillanpaá, ung fínnsk
kona sem skaut þrjá til bana og
særði tvo í æðiskasti í miðborg
Helsinki í febrúar sl., var í gær
sakfelld fyrir þrefalt manndráp
og tvöfalda tilraun til mann-
dráps og gert að dveljast á geð-
sjúkrahúsi. Henni var ennfrem-
ur gert að greiða aðstandend-
um fórnarlambanna allháar
fjárhæðir í skaðabætur. Sillan-
paa hefur enga ástæðu gefið
fyrir skotæði sínu.
Sjálfsvígsflug
í Botswana
FLUGMAÐUR Air Botswana
eyðilagði í gær með sjálfsvígs-
flugi allar flugvélar flugfélags-
ins utan eina. Flugmaðurinn,
Chris Phatswe, tók á loft frá
Gabarone-flugvelli og flaug í
hringi í tómri ATR-42-flugvél
unz eldsneytið vai- á þrotum. Þá
tilkynnti hann flugturni að
hann hygðist svipta sig lífi.
Hann steypti vélinni niður á
aðrar tvær ATR-vélar á fiug-
vellinum sem eyðilögðust í
miklu eldhafí. Enginn annar
fórst en Phatswe, sem hafði
verið meinað að fljúga vegna
heilsubrests, að því er netmiðill
BBC greindi frá.
Ráðist gegn
ólöglegum
landnema-
byggðum
Jerúsalcm. AFP.
EHUD Barak, forsætisráð-
herra Israels, hyggst láta leysa
upp nokkrar ólöglegar land-
nemabyggðir gyðinga á Vestur-
bakkanum. Víst er talið að
þannig muni hann reita land-
nema og harðlínumenn í ísra-
elskum stjórnmálum til reiði,
en ákvörðunin hefur einnig
vakið óánægju Palestínu-
manna.
Barak, sem í síðustu viku
varaði við því að hann myndi
ekki láta kröfur landnema hafa
áhrif á friðarstefnu sína, var á
sunnudag falið vald af sérstakri
ráðherranefnd til að taka
ákvörðun um framtíð 42 land-
nemabyggða. Talsmaður hans
sagði í gær að forsætisráðherr-
ann myndi einhvern næstu
daga gefa fyrirskipun um að
sumar byggðirnar yrðu rýmd-
ar, en hann vildi ekki gefa upp
um hvað margar byggðir væri
að ræða.
vsrmmmtm&m
Rannsókn lestarslyssins í London
Tala látinna líklega nær
þrjátíu en fjörutíu
London. Reuters.
BRESKA lögreglan sagði í gær að
tala látinna í lestarslysinu nálægt
Paddington-stöðinni í London í vik-
unni sem leið væri nú nær 30 en 40
og að ef til vill yrði aldrei hægt að
ákvarða nákvæma dánartölu.
„Svo kann að fara að við vitum
aldrei hversu margir voru í lestinni,“
sagði Andy Trotter aðstoðarlög-
reglustjóri við fréttamenn. „Talið er
að 30-40 hafí dáið, en talan er líklega
nær 30.“
Að sögn lögreglunnar var leit að
líkunum um það bil að ljúka í gær,
sex dögum eftir að tvær farþegalest-
ir rákust saman með þeim afleiðing-
um að eldur blossaði upp í nokkrum
vagnanna.
Ný stofnun á að hafa eftirlit
með öryggismálunum
Áreksturinn hefur valdið mikilii
gremju meðal almennings í Bret-
landi og lestarfyrirtækin hafa verið
sökuð um að hafa lagt meiri áherslu
á að græða peninga en að auka ör-
yggi lestanna eftir að stjórn Ihalds-
ílokksins einkavæddi lestarkerfíð
fyrir þremur árum.
Stjórn Verkamannaflokksins gaf
til kynna um helgina að Railtrack,
fyrirtæki sem rekur járnbrautir og
stöðvar sem rúmlega 20 lestarfyrir-
tæki nota, yrði svipt því hlutverki að
hafa umsjón með öryggismálunum.
„Öll fyrirtæki bera ábyrgð á ör-
yggismálum sínum en við teljum að
hér séu hagsmunaárekstrar," sagði
John Prescott aðstoðarforsætisráð-
herra, sem fer með samgöngumál í
stjórninni.
Prescott kvaðst hafa fengið
skýrslu á síðasta ári þar sem lagt
hefði verið til að komið yrði á fót
nýrri öryggisstofnun sem hefði eftir-
lit með lestarkerfínu og „ætti að vera
óháð og undir opinberri stjórn“.
í skýrslu breskra yfirvalda um
frumrannsókn slyssins kom fram að
lestarstjóri annarrar lestarinnar
hefði virt rautt stöðvunarljós að
vettugi skömmu fyrir áreksturinn.
Lögreglan sagði að upplýsingar úr
upptökutæki í „svarta kassanum" í
lestinni yrðu líklega gerðar opinber-
ar á næstu dögum.
Gerald Corbett, forstjóri Rail-
track, sagði á sunnudag að fyrirtæk-
ið myndi ekki leggjast gegn því að
það yrði svipt öryggishlutverkinu en
bætti við að ekki væri hægt að kenna
því um slysið þar sem „ljósin sýndu
rautt og voru í lagi“.
Trotter sagði að aðeins eitt lík
hefði fundist í aftasta vagni annarrar
lestarinnar, en talið hafði verið að
allt að 50 manns kynnu að hafa farist
í honum.
Alls hafa 30 lík fundist og tala lát-
inna hefur lækkað smám saman þar
sem margir þeirra sem saknað var í
fyrstu reyndust vera heilir á húfí.
Lögreglan sagði að símagöbb hefðu
torveldað henni að ákvarða ná-
kvæma dánartölu.
i s-át'.a i »