Morgunblaðið - 26.11.1999, Síða 62

62 FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Aðstöðuleysi við
Háskóla Islands
Félag grunn-
skólakennara
ER GOTT að vera
nemandi í _ Háskóla
íslands? Ég velti
þessu stundum fyrir
mér, ekki síst þegar
ég vafra milli bygg-
inga í leit að lesborði.
Það er nefnilega ekki
alltaf gott að vera
nemandi í Háskóla
Islands, t.d. þegar
maður ætlar sér að
læra á háskólasvæð-
inu. I dag er fjöldi
stúdenta við skólann
orðinn vel á sjöunda
þúsund. Hins vegar
hafa ekki orðið nein-
ar breytingar á að-
stöðu fyrir nemendur, s.s. lesað-
stöðu og kennsluaðstöðu. Nú á
haustdögum hefur Þjóðarbókhl-
aðan endanlega sprengt utan af
sér sem lesaðstaða og það löngu
áður en sjálfur álagstíminn hefst.
Skal engan undra, því hún er jú
eina lesaðstaðan sem meginþorra
stúdenta er boðið upp á.
Fleiri nemendur kalla
á frekari aðstöðu
Nú í haust hófst nám í stuttum
og hagnýtum leiðum við skólann
og viðbrögðin voru hreint frábær.
Ekki ætla ég að mæla gegn nýjum
leiðum við Háskóla Islands, þvert
á móti er ég mjög ánægð með ör-
an vöxt skólans, en ég hefði haldið
að samhliða kennslu þyrfti að
bjóða upp á aðstöðu. Það er nefni-
lega ekki nóg að bjóða upp á
spennandi námskeið heldur þurfa
væntanlegir nemend-
ur að fá aðstöðu til að
hlusta á fyrirlestra
kennara og síðast en
ekki síst til að stunda
sitt háskólanám, sem
er eins og við vitum
sjálfsnám að miklum
hluta til.
Vinnustaður þarf
vinnuaðstöðu og að
mínu mati er Háskól-
inn ekkert annað en
vinnustaður tæplega
7000 stúdenta og
fjölda starfsmanna,
en þeir síðarnefndu
búa margir hverjir
við óviðunandi rann-
sóknaraðstöðu. Mjög misjafnt er
hvernig hlúð er að deildum og
Háskólinn
/
Háskóli Islands, segir
Sigríður María Tómas-
dóttir, þarf að standast
samanburð við aðra
skóla varðandi aðstöðu
og tækjabúnað.
skorum við skólann og ekki víst
að allir verði illa úti, en af samtöl-
um mínum við fólk víðs vegar af
háskólasvæðinu er ljóst að allt of
margir búa við þröngan kost. Mér
finnst óeðlilegt að námskeið við
háskólann séu kennd í Valsheimil-
inu, mér finnst líka óviðunandi að
600 manns sitji tíma í bíósal og
það er skammarlegt að fólk bíði
fyrir framan Þjóðarbókhlöðuna á
morgnana í von um að ef það
hleypur nógu hratt upp stigann
fái það kannski lesborð.
Bendum á
vandann
Háskólafólk er orðið langþreytt
á aðstöðuleysi. Það þarf að viður-
kenna vandann og gera kröfu um
eðlilega vinnuaðstöðu. Síðustu
þrjátíu ár hefur tala stúdenta
fimmfaldast og ljóst er að skólinn
á eftir að stækka enn meira. Há-
skóli Islands þarf að standast
samanburð við aðra skóla varð-
andi aðstöðu og tækjabúnað. Ger-
ist það annars staðar en hér á Is-
landi að mikill hluti framkvæmda
háskóla sem þessa sé fjármagnað-
ur með tekjum af happdrætti? Eg
leyfí mér að efast um að svo sé.
Það er kominn tími á nýjar leið-
ir við fjármögnun til framkvæmda
við Háskóla íslands. Til að Há-
skólinn geti haldið áfram að vaxa,
án þess að það bitni á gæðum þess
starfs sem hér er unnið, þarf ríkið
að leggja til fjármagn til bygginga
sem viðbót við tekjur af happ-
drættinu. Þá þarf Háskólinn að
athuga hvernig sækja megi fé til
atvinnulífsins þar sem það á við.
Höfundur situr í Stúdentaráði fyrir
Röskvu og er formaður menntamál-
anefndar.
FÉLAG grunn-
skólakennara var
stofnað föstudaginn
12. nóvember sl. í
tengslum við stofn-
þing nýs _ Kennara-
sambands Islands og
er eitt þeirra sex fé-
laga sem mynda nýja
sambandið. Starf-
semi Félags grunn-
skólakennara hefst 1.
janúar 2000 og er
tíminn þangað til
ætlaður til undirbún-
ings og skipulagning-
ar. I Félagi grunn-
skólakennara verða
allir þeir sem kenna í
grunnskólum landsins, rúmlega
3.700 kennarar, og verður það því
langfjölmennasta félagið^ innan
Kennarasambands Islands.
Grunnskólakennarar hafa fram til
þessa venð í tveimur félögum
„gamla“ KÍ og HÍK, stærsti hlut-
inn þó í KI eða um 95%.
Ábyrgð í eigin málum
Á stofnfundi Félags grunn-
skólakennara var fagnað að því
langþráða marki væri náð að
sameina grunnskólakennara í eitt
félag og að málefni þeirra væru
nú að stórum hluta á þeirra eigin
ábyrgð. I lögum Kennarasam-
bands Islands er kveðið á um
hlutverk félaga innan sambands-
ins og þau eru m.a. að fara með
kjaraleg og fagleg málefni félags-
manna auk þess að gera kjara-
samninga fyrir félagsmenn sína.
Kjarasamningar eru allir gerðir í
nafni Kennarasambands Islands
en samninganefndir eru skipaðar
stjórn hvers félags ásamt fulltrú-
um sem kjörnir eru á aðalfundum
félaga.
„Þú býrð ævilangt að
góðum kennara"
Yfirskrift stofnþings Kennara-
sambands Islands og stofnfunda
félaga þess var „Þú býrð ævilangt
að góðum kennara". Góður kenn-
ari getur með starfi sínu og
áhrifamætti fylgt nemendum sín-
um um ókomna tíð. Allir eiga
minningar úr skóla. Öll munum
við eftir mörgum kennurum og
sérstaklega munum við eftir þeim
sem höfðu svo mikil áhrif á okkur
strax í skóla að þeir hafa lifað
með okkur alla tíð. Kennarafélög-
in vildu gera þessar minningar að
einkunnarorðum stofnþings nýrra
samtaka kennara.
Réttur nemenda - sam-
keppnishæfír skólar
Á þinginu var lögð áhersla á
rétt nemenda á öllum skólastig-
um til þess að þeir sem kenna í
skólum landsins hafi til þess full
réttindi og rétt nemenda til þess
að njóta kennslu vel menntaðra
kennara. Skólarnir verða að vera
samkeppnishæfir við aðra um
menntað starfsfólk að öðrum
kosti er ekki hægt að tryggja
nægjanlegan stöðugleika í starfs-
mannahaldi skólanna.
Störf umsjónarkennara og
fjöldi nemenda í námshópum
Umsjónarkennarar gegna gríð-
arlega mikilvægu hlutverki í
skólastarfinu. Það kemur í hlut
umsjónarkennara að sinna sam-
starfi við heimilin og hann er
gjarnan sá aðili sem nemendur
leita fyrst til með vanda sinn,
hvort sem hann snertir nám eða
persónuleg málefni. Félag grunn-
skólakennara telur störf þeirra
stórlega vanmetin og leggur
áherslu á að starfssvið umsjónar-
kennara verði skilgreint sérstak-
lega og frá því gengið að þeir fái
laun í samræmi við umfang og
ábyrgð starfsins. Stofnfundur Fé-
lags grunnskólakennara telur
ennfremur að skilgreina þurfi
hvað í því felist að
kenna og sjá um einn
bekk og viðurkenna
að það teljist fullt
starf. Eðlilegt er að
hliðstæð skilgreining
verði gerð varðandi
sérgreina- og fag-
kennara. Stofnfund-
urinn telur það eðli-
lega kröfu nemenda,
foreldra og kennara
að námshópar verði
aldrei stærri en svo
að unnt sé að sinna
hverjum nemanda
með þeim hætti sem
grunnskólalög kveða
á um.
Ný aðalnámskrá fyrir
grunnskóla
Nýjar aðalnámskrár voru til
umfjöllunar á stofnþingi Kenn-
arasambands Islands og stofn-
fundum félaga þess. Mikilvægt er
að allir þeir sem að skólastarfi
Kennarar
ímynd kennarans í
þjóðfélaginu verður að
vera jákvæð í hugum
fólks, segir Guðrún
Ebba Ólafsdóttir, já-
kvæð afstaða er til þess
fallin að byggja upp.
koma beri ábyrgð á framkvæmd
nýrrar aðalnámskrár grunnskóla.
Félag grunnskólakennara hvetur
til þess að menntamálaráðuneytið
og Samband íslenskra sveitarfé-
laga geri áætlun til þriggja ára
um kynningu, gildistöku og eftir-
lit með framkvæmdinni. Félag
grunnskólakennara er reiðubúið
að leggja sitt af mörkum við þá
vinnu. I áætluninni þarf að gera
skýra grein fyrir hlutverki hvers
aðila fyrir sig auk þess sem koma
þarf fram hvernig kostnaði vegna
ýmissa þátta verður skipt milli
ráðuneytisins og sveitarfélag-
anna, svo sem kynningar á ein-
stökum námsgreinum. Stóraukin
og markviss endur- og framhalds-
menntun fyrir alla kennara er
nauðsynleg til að veita nýju nám-
skránni brautargengi.
Framtíðin
Mörg stór og krefjandi verk-
efni bíða nýstofnaðs Félags
grunnskólakennara þegar það
tekur til starfa í ársbyrjun 2000.
Skapa þarf kennurum þann sess í
þjóðfélaginu sem menntun þeirra
og starfi sæmir. Grunnskólakenn-
arar eru ofarlega í huga flestra
landsmanna og nær allir hafa
skoðun á málefnum þeirra og
grunnskólans. Opinber umræða
um kennara hefur aukist síðast-
liðin ár en því miður hefur stund-
um borið meira á neikvæðri um-
fjöllun en jákvæðri. Imynd
kennarans í þjóðfélaginu verður
að vera jákvæð í hugum fólks, já-
kvæð afstaða er til þess fallin að
byggja upp en neikvæð afstaða
almennings leiðir til hins gagn-
stæða og getur því haft alvarleg-
ar afleiðingar fyrir íslenskt skóla-
starf. Með uppbyggilegu starfi
allra sem málið varðar mun tak-
ast að tryggja jákvæða umræðu
um grunnskólann og um þá sem
þar starfa, nemendur og kennara.
Ég trúi á sannleiksgildi kjörorða
stofnþingsins: Þú býrð ævilangt
að góðum kennara.
Höfundur er nýkjörínn formaður Fé-
lags grunnskólakennara.
Sigríður María
Tómasdóttir
Guðrún Ebba
Ólafsdóttir