Morgunblaðið - 15.12.1999, Blaðsíða 44

Morgunblaðið - 15.12.1999, Blaðsíða 44
44 MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1999 UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ Leiðandi framleiðandi „Hlutverk ríkisins á sjónvarpsmark- aðnum verði hlutverk framleiðandans með fjármagnið á bakvið sig, þar verði línurnar lagðar og hugmyndirnar og handritin unnin til fullnustu, þar verði verkefnin boðin út ogþeim svo fylgt eftir affulltrúa framleiðandans. “ Alltaf skýtur upp koll- inum reglulega um- ræða um að breyta Ríkisútvarpinu í i hlutafélag og sýnist þá mörgum sem aðeins sé verið að stíga fyrsta skrefið til einka- væðingar þess. Virðist það reyndar vera grundaður ótti þar sem aðrar ríkisstofnanir sem há- effaðar hafa verið virðast eiga stutt á markaðinn sumar hverjar. Umræðan um Ríkisútvarpið hefur þó á sér nokkuð annan blæ og er þá ýmist verið að tala um Sjónvarpið eða Hljóðvarpið, hvort ríkið eigi að eiga annað eða bæði, ennfremur hvort nokkur ástæða sé til þess að hér sé ríkis- rekin afþreyingarstöð, (Rás 2) sem sé í beinni samkeppni við aðrar slíkar sem virðast gegna því hlutverki mæta vel. Rás-1 er hinsvegar VIÐHORF Eftir Hávar Sigurjónsson nokkuð heil- agari kýr, menningar- hlutverk hennar er ótvírætt og full ástæða til að ef- ast um að einkareknar útvarps- stöðvar gætu tekið við hlutverki hennar með viðeigandi sóma. Undirritaður er vafalaust ekki einn um það að hafa komist að þeirri einföldu niðurstöðu að á Rás 1 er flutt fjölbreyttasta dag- skráin, efnismesta, fróðlegasta og skemmtilegasta og er dag- skrárgerðin sjálf vel unnin og sýnir metnað þeirra sem þar koma að. Ekki er með þessu ver- ið að gera lítið úr faglegum metn- aði þeirra sem vinna við Rás 2, heldur einfaldlega að ólíkar for- sendur eru lagðar til gi-undvallar. Undirritaður er vafalaust ekki heldur einn um það að telja dag- skrá Rásar 1 hina sönnu afþrey- ingu, þar sem saman fara efnis- lega áhugaverðir þættir og vel unnir. Slík dagskrá krefst þess að hlustað sé með báðum eyrum og af nokkrum skilningi stundum og hefur það fengið á sig allt að því neikvæðan hljóm í munni þeirra sem telja allt sem ekki rennur eyrna á milli umhugsunarlaust vera til marks um menningar- rembing. Finnst manni reyndar ástæðulaust að elta ólar við slíkt og hefur allt of mikið verið lagt upp úr því að reyna að draga óforbetranlega lágkúruunnendur upp á hærra plan eða það sem enn verra er; að reyna að nálgast þá á þeirra forsendum með því að klæða ýmsa listviðburði og menn- ingarlegar athafnir í búning dæg- urflugna. Upplýsingahlutverk Ríkisút- varpsins er einnig ótvírætt og spurning hvort nokkur einkaaðili er í stakk búinn til að taka við því og þá má einnig spyrja hvort þær skyldur og ábyrgð sem slíkt legg- ur á viðkomandi myndi undan- tekningarlaust vega þyngra en sjónarmið hagkvæmni og rekstr- arlegrar afkomu gagnvart hlut- höfum. Annað mál er hins vegar hvort hlutafélagaformið með við- eigandi skipulagsbreytingu innan stofnunarinnar myndi ekki gera hana skilvirkari og betur til þess fallna að gegna hlutverki sínu sem fjölmiðill í ríkiseign með höf- uðskyldur sínar á menningar- og upplýsingasviði. Ríkisrekin sjónvarpsstöð hefur einnig höfuðskyldum að gegna á sviði menningar- og upplýsinga. Margoft hefur verið bent á hvort nokkur nauðsyn sé á því að ríkið standi í rekstri afþreyingarstöðv- ar sem virðist einna helst vera í samkeppni við einkastöðvarnar og erlendar gervihnattastöðvar. Hefur í framhaldi af því verið bent á að þess sé ekki langt að bíða að hver og einn sjónvarps- notandi geti sett saman sína eigin dagskrá með því að panta efni héðan og þaðan. Þetta er auð- vitað hægt nú þegar með nánast ótakmörkuðum aðgangi að eins mörgum rásum og stöðvum og hver og einn kærir sig um. En við blasir auðvitað að ekki verður valið annað en það sem í boði er. Ekki er hægt að velja efni sem ekki hefur verið framleitt. Hvers konar dagskrá það er sem sett er saman af erlendum stöðvum í bland við „innlendar" einka- stöðvar getur hver sagt sér sjálf- ur, en ijóst er að íslenskt verður það efni ekki nema að litlu leyti. Hlutverk ríkisins á sjónvarps- markaðnum er því ekki endilega fólgið í rekstri sjónvarpsstöðvar með núverandi hætti. En menn- ingarpólitískt hlutverk þess á sviði framleiðslu efnis fyrir ís- lenskt sjónvarp er hins vegar ótvírætt og hafið yfir allan vafa. Mætti jafnvel hugsa sér að allir þeir fjármunir sem nú eru settir (og verða settir á næstu árum) í umbúnað um Sjónvarpið í Efsta- leiti væru betur komnir sem fjár- magn til framleiðslu íslensks efn- is fyrir sjónvarp, hvort sem það væri svo á endanum sýnt á einka- stöðvunum fremur en ríkisrek- inni sjónvarpsstöðinni. Hér er verið að varpa fram þeirri hug- mynd að hlutverk ríkisins á sjónvarpsmarkaðnum verði hlut- verk framleiðandans með fjár- magnið á bakvið sig, þar verði línurnar lagðar og hugmyndirnar og handritin unnin til fullnustu, þar verði verkefnin boðin út og þeim svo fylgt eftir af fulltrúa framleiðandans. Listrænir stjórnendur og tæknivinna sé síð- an í höndum þeirra sem taka að sér framleiðslu verkefnisins að undangengnu útboði. Fyrr í haust vakti Leikskáldafélag Is- lands máls á því að nauðsyn væri á stofnun sérstakrar leiklistar- deildar innan Ríkissjónvarpsins. Núverandi fyrirkomulag inn- lendrar dagskrárdeildar dregur kraft úr hvorutveggja fram- leiðslu á leiknu efni og fram- leiðslu á öðru innlendu dagskrá- refni sem ekki er síður mikil- vægt. Annað bitnar á hinu að ósekju. Það er sannarlega orðið tímabært að umbylta þeim vana- hugsun sem ráðið hefur ferðinni hjá Ríkissjónvarpinu; hvort nú er lag þegar fyrir dyrum stendur að ráða nýjan deildarstjóra inn- lendrar dagskrárdeildar skal ósagt látið. Líklegra er þó að breytingarnar verði að gerast nokkru ofar ef þeirra á að verða vart á annað borð. Opið bréf til Hjáim- ars Arnasonar SÆLL Hjálmar. Nú eru ein fimmtán ár síð- an þú lóðsaðir mig um Njálu í Fjölbrauta- skóla Suðurnesja, átta ár síðan þú varst yfir- maður minn um nokk- urra mánaða skeið við sama skóla; og nú ert þú þingmaður Fram- sóknarflokksins. Eg skrifa þér þessar línur til að minna þig á, að innan skamms greiðir þú atkvæði í umdeild- asta, og í vissum skiln- ingi mikilvægasta málinu á þingmanns- ferli þínum. Eg er að tala um það mál sem hefur hrært svo í þjóðlífinu að sú persóna er varla til hér á landi, sem hefur ekki myndað sér skoðun áþví; ég er að tala um Fljótsdals- virkjun. Ég er að tala um lögformlegt umhverfismat. Hjálmar, þú veist að umræðan um Fljótsdalsvirkjun hefur þurrk- að út skil milli flokka, milli kyn- slóða, tugþúsundir hafa skrifað undir skjal þar sem umhverfismats er krafist, fjöldinn skrifað í blöðin; umræðan hefur jafnvel klofið fjöl- skyldur, hún hefur sameinað fjand- menn. Hjálmar, þú skilur mikil- vægi málsins. Og nú ert þú að fara að greiða atkvæði um það. Mikil er ábyrgð þín. Já, þung er ábyrgðin. Hjálmar, hér útí þjóðlífinu geng- ur krafan um lögformlegt umhverf- ismat þvert á flokkslínur, en ekki - utan örfá undantekningartilfelli - hjá ykkur á Alþingi; hefurðu hugs- að útí þetta? og kanntu þá skýring- ar? Ég verð nefnilega að hryggja þig með því, að þú og aðrir stjórn- arþingmenn eruð grunaðir um kjarkleysi, um að bresta þor til að rísa upp gegn forystunni og mynda ykkur sjálfstæða skoðun. Er ekki óþægilegt að sitja undir slíku? Hjálmar, ég óttast að þú gerir þér ekki grein fyrir mikilvægi málsins. Ég óttast að flokks- gláka augna þinna blindi þig svo að þú sjáir ekki að nýir tím- ar eru upprunnir; eft- ir löng hugsjónarlaus ár hefur fjöldí fólks fundið sér hugsjón til að bei'jast fyrir; nátt- úruna. I þessu máli er nefnilega ekki um neina fiokkspólitík að ræða, við erum svo hátt yfir henni; hef- urðu gert _ þér grein fyrir því? Ég verð að efast um það, því nú ætlar þú, ásamt flest- um stjórnarþingmönnum, að rista öræfin norðan Vatnajökuls í sund- ur án þess að sýna íslenskri nátt- úru þá lágmarks virðingu að láta Umhverfismat Og nú munu ófáir fullyrða, segir Jón Kalman Stefánsson, að þar með hafir þú fyrirgert virðingu þinni o g trúverðugleika sem þingmaður. rannsaka hugsanlegar afleiðingar. Ég óttast að þú, ásamt félögum þínum, gangir útfrá því sem vísu að það verði sama sagan í þessu máli eins og öllum öðrum; eftir að þingmeirihluti hefur, á grunsam- lega stuttum tíma, þröngvað því til samþykkis, fjari óánægjuraddirnar smásaman út - síðan snjóar yfir. Það er vaninn hér. En Hjálmar, þið standið frammi fyrir nýjum tímum. Nýrri hugsun. Þið standið frammi fyrir fólki með hugsjón, og verði þjóðinni, já og náttúrunni, neitað um umhverfismat, þá á fjöldinn eftir að flykkjast austur á öræfin, fólk á eftir að hlekkja sig við vélar, leggjast á vegi, það á eft- ir að rífa sig uppúr allsnægtunum og berjast fyrir náttúrunni; berjast gegn því afturhaldi sem þú rennur saman við ef þú neitar okkur um matið. Hjálmar, þú og samherjar þínir munið bera ábyrgð á mót- mælunum, á reiðinni og heiftinni sem virkjunarframkvæmdir eiga eftir að leysa úr læðingi. þetta er ekki hótun hjá mér, ég er að upp- lýsa þig. Ég er að gera þér grein fyrir alvöruþunga málsins. Hjálmar, þú skilur núna að í at- kvæðagreiðslunni ber þér skylda til að fullvissa þjóðina um að það sé sannfæring þín en ekki flokks- hlýðni sem stýrir þér. Þú verður að rökstyðja hversvegna þú teljir ástæðulaust að hlutlausir aðilar meti skaðann af þeirri umfangs- mestu virkjunarframkvæmd sem hefur verið ráðist í hérlendis. Þú verður að lýsa því yfir, að þrátt fyrir að stefni í kröftug mótmæli, líklega þau mestu í fimmtíu ár, þrátt fyrir að fjölmargir aðilar, vís- indamenn, lögmenn, stjórnmála- menn og almenningur hafi lagt fram sterk rök fyrir því að það beri í það minnsta að flýta sér hægt, og að erlendir fjárfestar dragi sig ekki til baka verði lög- formlegt umhverfismat samþykkt, að þrátt fyrir allt þetta teljir þú ástæðulaust að matið fari fram. Gerir þú það ekki, en greiðir at- kvæði án ítarlegs rökstuðnings, án þess að svara efasemdarröddum, hljótum við að álykta að þú sért beygður af flokksaganum; hrædd- ur til hlýðni í einu mestu hitamáli lýðveldissögunnar. Og þá munu ófáir fullyrða, að þar með hafir þú fyrirgert virðingu þinni og trúverð- ugleika sem þingmaður. Með kveðju: Jón Kalman Stefánsson: Höfundur er rithöfundur. Jón Kalman Stefánsson Launahækkanir ríkis- starfsmanna - liggur ábyrgðin hvergi? MIKIL umræða hef- ur farið fram að undan- förnu vegna mikilla launahækkana ríkis- starfsmanna á síðasta samningstímabili um- fram það sem áætlað var. Á Alþingi er verið að afgreiða íjáraukalög sem nema rúmlega helmingi þess tekjuaf- gangs sem ríkisstjórn- in ætlar sér að lækna ofþensluna með á næsta ári. Samhengið er stundum dálítið skrýtið. Það er ljóst að stærstur hluti þeirrar útafkeyrslu sem fjárauka- lögunum er ætlað að ná yfir er vegna gífurlegra launahækkana ríkisstarfsmanna umfram áætlanir. Nokkuð hefur verið spurt um ábyrgð stjórnenda stofnana í þessu sambandi. Forsætisráðherra sagði í viðtali að greinilegt væri að stjórnendur hefðu ekki þolað ná- lægð við starfsfólk vegna launa- ákvarðana og því hefði þetta allt farið miður. Forsætisráðherra sagði líka að erfitt væri að draga einhvern einn til ábyrgðar, þarna væri í rauninni um óhapp að ræða þar sem einn stjórnandi hefði tekið mið af öðr- um, einbjörn togaði í tvíbjörn o.s.frv. Nú er það þannig að fyrir suma ríkis- starfsmenn hefur ver- ið komið upp ábyrgðaraðilunum Kjaradómi og Kjara- nefnd til þess að skýla sér á bak við þegarlaunaákvarðan- ir eru gagnrýndar. En í sambandi við það sem nú er verið að ræða um er reynt að segja þjóðinni að ábyrgðin liggi í rauninni hvergi. Einhvers staðar hlýtur ábyrgðin að liggja, ef ekki hjá stjórnendum einstakra stofnana þá hjá samninganefnd ríkisins, sem starf- ar í umboði fjármálaráðherra eða einstökum ráðuneytum. Ef ekki finnast aðrir hlýtur hin endanlega ábyrgð að liggja hjá ríkisstjórninni eða einstökum ráðherrum. Islenskur launa- og kjaramark- aður er í rjúkandi rúst, aðallega vegna launabreytinga umfram Laun Það er ljóst að stærstur hluti þeirrar útaf- keyrslu sem fjárauka- lögunum er ætlað að ná yfír, segir Ari Skúlason, er vegna gífurlegra launahækkana ríkis- starfsmanna umfram áætlanir. kjarasamninga, umfram eðlilega launaþróun og áætlánir hjá opin- berum aðilum. Það verður mjög erfitt að vinna úr þeirri stöðu sem búið er að koma upp. Svo er okkur sagt að enginn sé ábyrgur. I nálæg- um löndum er öruggt að einhverjir hefðu verið dregnir til ábyrgðar og jafnvel ráðherrar tækju pokann sinn þar af minna tilefni. Höfundur er frnmkvæmdastjóri ASl. Ari Skúlason
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.