Morgunblaðið - 15.02.2000, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
Morgunblaðið/Gunnar Hallsson
Hákarl og appelsínusafi á Glaðheimum
Bolungarvík - Krakkarnir á leik-
skólanum Glaðheimum í Bolungar-
vík blótuðu þorra með þjóðlegri
átveislu þar sem á borðum voru
hinir ýmsu róttir samkvæmt hefð-
inni svo sem svið, hrútspungar,
harðfiskur, smjör, fiatkökur, að
ógleymdum hákarlinum. Þessu var
svo öllu skolað niður með appels-
ínusafa.
Þessir þjóðlegu réttir fóllu blót-
gestum misvel eins en gengur en
þónokkrir veislugesta létu sig
hafa það að fá sér hákarlsbita
þrátt fyrir lyktina og þó þeir létu
sem ekkert væri þá var ekki laust
við að undarlegir kippir færu um
andlit þeirra er bragðsterkur há-
karlinn hóf að kitla bragðlaukana.
Á leikskólanum Glaðheimum
eru í daglegri vistun um 70 börn í
heils- og hálfsdags vistun .
Leikskólastjóri Glaðheima er
Anna Skúladóttir.
Morgunblaðið/SUli
Anna Brynjarsdóttir
í verslun sinni.
Blóma-
setrið
flytur
Húsavík - Blóma- og gjafavöru-
verslunin Blómasetrið hefur flutt
úr Kaupfélagsbryggjunni og að
Héðinsbraut 1. Húsið var byggt
fyrir tæpum 100 árum og var áður
staðsett við Húsavíkurlækjargil,
sem nú er yfirbyggt. Á fyrstu ár-
um var þar rekin verslunin A. & P.
Kristjánsson og svo vill til að
lengst af var sú verslun rekin í því
húsi sem Blómabúðin flytur úr.
Eigendur verslunarinnar eru
hjónin Anna Brynjarsdóttir og
Smári Gunnarsson en Anna stjórn-
ar verslunarrekstrinum.
Nýjar hugmyndir í framleiðslustýringu
Vill beita ítölu vegna
sauðfj árræktar
Vaðbrekku, Jökuldal - Þorsteinn
Bergsson bóndi á Unaósi á Austur-
Héraði hefur viðrað nýjar hug-
myndir vegna framleiðslustýringar
í sauðfjárrækt. Þorsteinn kynnti
hugmyndir sínar á fundi sem hald-
inn var á vegum vinstri-grænna á
Egilsstöðum nú á dögunum.
Þorsteinn er með hugmyndir um
nýtt kerfi sem fyrst og fremst er
byggt á landnýtingarsjónarmiðum.
„Kerfinu er einnig ætlað að tryggja
sanngjarna og rökrétta skiptingu á
opinberu fjármagni og auðvelda
nýliðun í sauðfjárbúskap."
Þorsteinn leggur til að öllu landi
sé skipt í fjóra flokka; bújarðir, aðr-
ar jarðir, afréttir og upprekstrar-
lönd, og friðað land.
Hlutlausir aðilar verði fengnir til
að meta framleiðslugetu alls lands í
fyrstu þrem flokkunum til sauðfjár-
ræktar í meðalárferði. Ræktað land
og húsakostur komi inn í dæmið á
síðari stigum. „Taka þarf tillit til
beitar annarra búfjártegunda, sem
og villifénaðar, svo sem gæsa, álfta
og hreindýra. Hafa skal að markm-
iði við ákvörðun framleiðslugetunn-
ar að landgæði rýrni ekki og að
rýrnun sem verið hefur í gangi
vegna beitar stöðvist. Æskilegt er
að öll álitamál verði leyst með það
fyrir augum að náttúran njóti vaf-
ans.“
Nú þegar eru til allmikil gögn um
ástand lands, en reikna þarf með að
nokkur ár í viðbót fari í þessa
grunnvinnu. Út úr þessu muni síðan
fást tala sem gengið verði út frá að
sé hámarksframleiðslugeta Islend-
inga á kindakjöti við núverandi að-
stæður sem kölluð væri „landsít-
ala“. Sömuleiðis verði til ítala
hverrar jarðar ásamt hlut í fram-
leiðslugetu þeirra afrétta sem hún
nýtir og beingreiðsluhlutfall jarðar-
innar.
Beingreiðsluhlutfall verði reiknað
á hverju ári fyrir næsta ár og verði
það hlutfall af landsítölu sem
beingreiðsla komi á.
Þorsteinn vill að réttur hverrar
jarðar til opinbers fjárstuðnings
verði metinn eftir þrennu: í fyrsta
lagi miðist hann við ítölu jarðarinn-
ar og beingreiðsluhlutfall. í öðru
lagi húsakost fyrir sauðfé og miðist
við að húsakostur sé til handa þeim
fjölda fjár sem beingreiðsluhlutfall
miðast við. Sé ekki húsakostur fyrir
þann fjölda fjár lækki beingreiðsl-
urnar sem því nemur. í þriðja lagi
ræktað land til fóðurframleiðslu
handa sauðfé á jörðinni, sé ræktað
land ekki nægilegt fyrir þann fjölda
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Þessi sauðkind sýnist ekki hafa miklar áhyggjur af því hvort samþykkt-
ar verða tillögur um ítölu vegna sauðfjárræktarinnar. Hún virðist hafa
þeim mun meiri áhuga á að komast beint á grillið
fjár lækki beingreiðsluhlutfall sem
því nemur, þó verði hægt að komast
hjá skerðingu ef sýnt verði fram á í
forðagæsluskýrslu að nægilegt fóð-
ur sé til handa bústofninum.
„Þegar búið er að úthluta beingr-
eiðslum á allar jarðir samkvæmt of-
angreindu eru teknar saman
beingreiðslur á allar jarðir sem eru
í eyði, ásamt þeim beingreiðslum til
byggðra jarða sem féllu út vegna
skerðingarákvæða og þeim úthlutað
á þær jarðir sem eftir eru, í hlutfalli
við ítölu þeirra."
Itala verði óaðskiljanlegur hluti
hverrar jarðar og óseljanleg nema
með jörðinni. Itala verði ekki virk til
beingreiðslna nema heilsársbúseta
og sauðfé hafi verið skráð á jörðina
næsta ár á undan. Framleiðsla verði
ekki háð beingreiðslum og frjáls
upp að því marki sem ítala leyfir.
Samið um rannsókna
og þróunarstarf á
sviði þjóðminja
UNDIRRITAÐUR var samningur
9. febrúar sl. milli Byggðastofnunar
og Þjóðminjasafns íslands um sam-
starf á sviði byggðaþróunar og
rannsókna- og þróunarstarfs á sviði
þjóðminja. Samningurinn er
rammasamningur með það mark-
miði að efla rannsóknir og þekkingu
á þjóðminjum, varðveislu þeirra og
kynningu á landsbyggðinni og að
styrkja tengsl þessara þátta við
byggðaþróun.
Helstu þættir samstarfsins eru
þátttaka Þjóðminjasafns íslands í
samstarfsneti Þróunarsviðs
Byggðastofnunar við innlenda og
erlenda aðila sem vinna að byggða-
þróun. Samstarfsnetið nær til há-
skóla og rannsóknarstofnana, opin-
berra stjórnvalda og stofnana,
atvinnuþróunarfélaga, ríkja- og
svæðasamtaka, stofnana atvinnu-
vega, menntastofnana og annarra
sambærilegra aðila.
Ennfremur munu aðilar hafa
samstarf um uppbyggingu þekking-
ar og eflingu faglegra vinnubragða
á sviði þjóðminjavörslu og kynning-
ar á þjóðminjum á landsbyggðinni.
Eíla skal rannsóknarstarf minja-
varða á landsbygginni og stefna að
því að rannsóknir, skráning og
varðveisla á þjóðminjum á lands-
byggðinni geti í auknum mæli farið
fram þar. Þjóðminjasafnið hefur
nýlega hafið skráningu þjóðminja á
tölvutækt form, og er það unnið í
fjarvinnslu, og aðstoðar Byggða-
stofnun við útfærslu þeirrar fjar-
vinnslu eftir því sem þörf krefur.
Samningurinn er af hálfu Byggð-
astofnunar liður í því að fylgja eftir
áherslunni á menningarmál í þings-
ályktun um stefnu í byggðamálum
fyrir árin 1999-2001.
Samstarf Þjóðminjasafnsins og
Byggðastofnunar, sem staðfest er
með samningnum, hefur þegar
staðið yfir um nokkurt skeið. Það
hefur þegar skilað árangri, og strax
eftir undirritun fyrri samningsins
var undirritaður verksamningur
milli Þjóðminjasafnsins og Landv-
istar ehf. á Húsavík um fjarvinnslu-
verkefni við skráningu gagna í upp-
lýsingakerfið „Sarp“, sem
Þjóðminjasafnið hefur nýlega tekið
í notkun.