Morgunblaðið - 15.02.2000, Blaðsíða 59

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 2000 59
—.................. ... r
mömmu sem gætir bús
og barna á meðan pabbi
aflar tekna utan heimilis
á, að mati Jóhönnu E«
Yilhelmsdóttur, lítið
skylt við veruleikann.
sem gætir bús og barna á meðan
pabbi aflar tekna utan heimilis á
lítið skylt við þann veruleika sem
blasir við þorra launafólks. Flestar
fjölskyldur þurfa á tveimur fyrir-
vinnum að halda til að koma sér
þaki yfir höfuðið. Þá eiga konur að
njóta þeirra sjálfsögðu mannrétt-
inda að eiga sömu möguleika og
karlar á vinnumarkaði.
Nýtum
kvenauðinn
Þetta er þó ekki aðeins spurning
um mannréttindi. Konur búa hvað
menntun og reynslu snertir yfir
miklum mannauði. Við hljótum af
þeim sökum að stefna að þjóðfélagi
sem nýtir mannauð kvenna jafnt
sem karla án tillits til kynferðis.
Hinn kynbundni launamunur færir
okkur hins vegar heim sanninn um
að sú er ekki rauninn. Menntun og
reynsla karla, mannauður karla,
virðist enn vera meira metinn í
krónum og aurum en kvenauður-
inn. Það eru ekki gæfuleg skilaboð
til kvenna, helmings þjóðarinnar, á
tímum alþjóðavæðingar og örra
breytinga á vinnumarkaðnum.
Viðurkennum að
vandinn er til staðar
Hvað er til ráða? Má þar fyrst
nefna að atvinnurekendur verða að
viðurkenna umfang þessa brýna
vanda. Þeir verða að horfast í augu
við að hinn kynbundni launamunur
er hvorki goðsögn né heimatilbúið
vandamál nokkurra óánægðra
kvenna heldur staðreynd á íslensk-
um vinnumarkaði, staðreynd sem
mælist þegar verst lætur í tugum
prósenta karlmönnum í vil.
Jóhanna E.
Vilhelmsdóttir
Úrelt viðhorf
Að baki þessum launamun liggja
gömul viðhorf um hefðbundna
verkaskiptingu kynjanna. Staða
karla tekur mið af fyrirvinnuhlut-
verki þeirra en staða kvenna mót-
ast af fjölskylduábyrgð þeirra.
Þessi rómantíska sýn um mömmu
Laun
Hin rómantíska sýn um
tmstök
Til móts við
hestamenn
glæsilegri en fyrr
Reiðtygi
• Beisli, í gjafaumbúðum
(höfuðleður, reiðmúll,
taumur, mél).............3.100,-
• Beisli, í gjafaumbúðum
(höfuðleður, reiðmúll,
taumur, mél).............3.600,-
• Hnakkur, Hrímnir
með öllum fylgihlutum...23.500,-
• Gjarðir 14 strengja.......700,-
• Gjarðir
7 strengja...400,-
• Reiði.....1.200,-
• ístaðsólar..1.200,-
• Teymingar-
gjarðir....1.900,-
• Stallmúlar frá kr...300,-
• Jofa reiðhjálmar
frá kr.....3.570,-
Flís peysa
Verð
Palm
SA7595
3.900,-

FL0048BH
Verð
1.290,-
Alto
SH7659
Fóöurvörur
• Racing steinefnablanda
• Bíótín 1 og 5 lítra
Hestamín
Sérstakttilboð
Fatnaður
Afgreiðslutími: þriðjudaginn 15.
miðvikudaginn 16
fimmtudaginn 17
föstudaginn
laugardaginn
sunnudaginn 20.
kl. 8-19
kl. 8-19
kl. 8-19
18. kl. 8-19
19. kl. 10-16
kl. 11-16
Multifan viftur
og styringar
• Togs reiðúlpur, litir:
orange, blár..5.200,-
• Kuldareiðgallar, litir:
blár, grænn....13.900,-
• Reiðúlpa vatteruð
Htur: dökkblár 3.900,-
• Rússkinns
reiðskálmar...5.900,-
• Rússkinns
legghlífar....1.900,-
Reiðhjájmur Veitingar í kaffihorninu
Codeba
3ja punkta
C0208810858
Verðfrá
«?
M R búðirí®*
Lynghálsi 3
Sími: 5401125 • Fax: 5401120
2.900,-3.900,- Ávallt í leiðinni ogferðarvirði
Markaðslaun gegn kyn-
bundinni launamismunun
EITT brýnasta verkefni sam-
taka launafólks er að vinna bráðan
bug á hinum kynbundna launamun.
Margt bendir til þess að þennan
óafsakanlega launamun megi rekja
til þess að konur hafa almennt aðra
stöðu á vinnumarkaði en karlar.
VR hefur á undanförnum árum
leitað leiða til að draga úr þessum
aðstöðumun, auk þess sem félagið
hefur lagt vaxandi þunga á að aðil-
ar vinnumarkaðarins taki af fullri
alvöru á þessum alvarlega vanda.
Nýtt launakerfi
gegn launamismunun
Jafnframt er tímabært að áhrif
sjálfs launakerfisins, eins og það
lítur út í dag, séu skoðuð. Margt
bendir til að það hversu ógegnsætt
það er ýti undir launamuninn.
Nýja markaðslaunakerfið, sem VR
leggur megináherslu á í yfirstand-
andi kjaraviðræðum við Samtök at-
vinnulífsins, myndi gerbreyta
stöðu kvenna, hvað þetta snertir.
Launaþróun á vinnumarkaði yrði
til muna sýnilegri og kerfisbundin
launamismunun fengi síður þrifist.
Konur, nú er lag
Þá er ekki síður mikilvægt að við
konur skerum sjálfar upp herör
gegn kynbundinni launamismunun.
Verði nýtt markaðslaunakerfi að
veruleika, sem ég svo sannarlega
vona, myndast raunhæfur mögu-
leiki fyrir konur í VR að draga úr
þessum launamun. Margt mun þar
hjálpast að, ekki hvað síst sá beini
stuðningur sem félagið getur grip-
ið til, leiki grunur á að félagskon-
um sé mismunað í launum sökum
kynferðis.
VR bindur verulegar vonir við að
nýtt markaðslaunakerfi muni reyn-
ast öflugt vopn í baráttunni gegn
hinum kynbundna launamun. Þetta
nýja kerfi byggir á sýnilegri launa-
þróun ásamt viðurkenndum rétti
félagsmanna VR til leiðréttinga á
launum sínum, a.m.k. einu sinni á
ári. Þetta þýðir að dragist félags-
kona aftur úr starfsbræðrum sín-
um í launum, á hún skýlausan rétt
á leiðréttingu. Munurinn á nýja
markaðslaunakerfinu og gamla
kerfinu sem við búum við í dag er
sá, að markaðslaunakerfið byggir á
því að aðilar vinnumarkaðarins
geri reglubundið launakannanir
sem vinnuveitendur og launafólk
styðst síðan við í launasamningum.
Það er þessi sýnileiki sem skipt-
ir höfuðmáli, ekki hvað síst í bar-
áttunni gegn launamun kynjanna.
Með nýju launakerfi myndast því
langþráð tækifæri til að baráttan
skili áþreifanlegum árangri.
Höfundur er stjómarmaður í V.R.