Morgunblaðið - 04.03.2000, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 4. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Halldór Blöndal, fyrrverandi samgönguráðherra
Umferðarmál verði færð
undir samgönguráðuneyti
HALLDÓR Blöndal, forseti Aiþing-
is og fyrrverandi samgönguráð-
herra, kveðst þeirrar skoðunar að
færa eigi umferðarmál undir sam-
gönguráðuneytið, enda búi starfs-
menn þess yfir meiri þekkingu en
starfsmenn og undirstofnanir dóms-
málaráðuneytisins í þeim efnum.
Um þetta atriði hafi hins vegar ekki
verið samkomulag milli hans og
fyrrverandi dómsmálaráðherra,
Þorsteins Pálssonar, í ríkisstjórn.
Halldór segir að sér hafi þótt gæta
misskilnings í svörum Helga Hall-
grímssonar vegamálastjóra og Tóm-
asar Jónssonar, yfirlögregluþjóns á
Selfossi, í Morgunblaðinu í gær, þar
sem borin var undir þá sú tillaga
Halldórs, sem hann hafði viðrað í
grein í Morgunblaðinu, að Vega-
gerðin fengi heimild til að stöðva
umferð um þjóðvegi að vetrarlagi.
„Þegar ég er að tala um þá atburði
sem gerðust í Þrengslunum um síð-
ustu helgi er ég að minna á að það er
Kjöriðí stiórn
sparisjóða
BORGARSTJÓRN kaus á fimmtu-
dag fulltrúa í stjóm Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis, SPRON,
og stjóm Sparisjóðs vélstjóra. Árni
Sigurðsson og Arni Sigfússon vom
kjörnir i stjórn SPRON. í stjórn
Sparisjóðs vélstjóra vom Alfreð Þor-
steinsson og Guðmundur Jónsson
kjörnir.
of mikið um það að illa búnir bílar,
eða bflar með kerrar, séu að fara
upp á fjöll í tvísýnu," segir Halldór.
Segir hann að auðvitað eigi menn
rétt á að komast leiðar sinnar, en ís-
lendingar megi hins vegar aldrei
gleyma því að þeir búa á norðlægum
slóðum og að það getur verið jafn
hættulegt að fara illa búinn upp á
heiðar eins og út í stórfljót.
„I þetta skipti varð til allrar ham-
ingju ekkert slys en það breytir ekki
þeirri skoðun minni að Vegagerðin
eigi að hafa fastari tök á þessum
málum og mér finnst útúrsnúningur
að tala um lögregluaðgerðir í því
efni,“ segir Halldór. Kveðst hann
einfaldlega vera að tala um að Vega-
gerðin hafi heimild til að beina illa
búnum bifreiðum frá og geti ákveðið
að ekki sé heimilt að fara með kerrar
upp á fjöll í tvísýnu. Þurfi að kalla til
löggæslulið í þessu sambandi geri
menn það einfaldlega.
Edith Sischka og Amheiður Sig-
urðardðttir voru á leið heim úr
skólanum í Hveragerði þegar ljós-
myndari Morgunblaðsins átti leið
um bæinn. Þar hefur verið þung-
fært eins og víðar á landinu.
SéraGunnar
í sérverkefni I
Á GRUNDVELLI úrskurðar áfrýj-
unarnefndar þjóðkirkjunnar hefur
biskup íslands ákveðið að sr. Gunn-
ar Björnsson, sóknarprestur í Holt-
sprestakalli í ísafjarðarprófasts-
dæmi, færist til í starfi frá og með 1.
aprfl. Mun sr. Gunnar starfa á veg-
um biskups við margvísleg sérverk-
efni. Starfsstöð hans verður á höf- |
uðborgarsvæðinu.
Fram til þess tíma mun sr. Gunn- I
ar áfram gegna sama starfi og und-
anfarna þrjá mánuði.
Þá hefur sr. Gunnari verið gefinn
kostur á að tjá sig um tilmæli áfrýj-
unarnefndar um að honum verði
veitt áminning.Embætti sóknar-
prests í Holti verður auglýst fljót-
lega. Prestsþjónusta í Holtspresta-
kalli hefur verið falin prófasti
ísafjarðarprófastsdæmis og sóknar- |
presti Þingeyrarprestakalls uns nýr 1
sóknarprestur hefur verið skipaður. 1
Kostnaður við snjómokstur í Reykjavík fram úr áætlun
Borgarráð skoði
fyrirkomulag moksturs
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri hyggur að kostnaður
Gatnamálastjóra vegna snjó-
moksturs í Reykjavík á árinu
stefni verulega fram úr áætlun.
Hún telur rétt að borgarráð fari
yfir það hver er orðinn kostnaður
og hvað menn sjá fyrir sér að
kostnaðurinn verði mikill í lok
árs. Þetta kom fram í svari borg-
arstjóra við fyrirspurn Guðlaugs
Þórs Þórðarsonar, borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins, á borgar-
stjórnarfundi í fyrrakvöld um
fyrirkomulag við snjómokstur í
borginni.
Guðlaugur Þór spurði hvort
ekki mætti gera betur í að ryðja
snjó af götum og gangstéttum
borgarinnar. Hann benti á að enn
væru fjölmargar götur og gang-
stéttar illfærar eftir mikla ofan-
komu síðasta mánaðar og kallaði
eftir viðbrögðum frá meirihluta
borgarstjórnar um hvort gera
ætti bragarbót á þessu.
Borgarstjóri sagði að erfitt
væri fyrir tæki og tól Gatnamál-
astjóra að hafa undan í því mikla
fannfergi sem verið hefur í borg-
inni undanfarið. Hún sagðist telja
að menn hefðu þar reynt sitt
besta en gætu kannski aldrei
gert svo öllum líkaði. Borgar-
stjóri telur eðlilegt að farið verði
yfir það í borgarráði hvernig
áætlanir Gatnamálastjóra eru al-
mennt um gatnamokstur og hver
forgangsröðunin er.
Borgarstjóri benti á að ákvörð-
un hefði verið tekin um það í
borgarstjórn að í bröttustu göt-
unum í Grafarholti, nýjasta
hverfi borgarinnar, yrði gert ráð
fyrir snjóbræðslukerfi og þannig
ætti að vera vel séð fyrir því að
menn kæmust leiðar sinnar þar
þrátt fyrir snjóa.
Fjölskyldur fái
aukinn stuðning
Um 80% foreldra langveikra barna hafa einkenni al-
varlegra álagssjúkdóma. Það kom í ljós í nýrri rann-
sókn sem greint var frá á málþingi Umhyggju um
málefni langveikra barna. Brynja Tomer heyrði á
ræðumönnum að brýn þörf er á aukinni sálfélagslegri
þjónustu og fjárhagslegri aðstoð.
Morgunblaðið/Golli
Frá málþingi um málefni langveikra barna og fjölskyldna þeirra.
NÚ HILLIR undir að sett verði lög
um málefni langveikra bama og
segja má að það sé ljósið sem við
sjáum í myrkrinu," sagði Ragna
Marínósdóttir, varaformaður Umhyggju, að
loknu málþingi sem félagið hélt í síðustu viku.
Ragna sagði að í þingsályktunartillögu væri
gert ráð fyrir að langveik börn nytu sömu rétt-
inda og fötluð böm, en réttindaleysi hefði háð
langveikum börnum og fjölskyldum þeirra
mikið. Fjölmennasti hópur langveikra barna
er, að sögn Rögnu, þau sem þjást af astma og
ofnæmi. Langveik böm teljast einnig þau sem
vegna veikinda þurfa sjúkrahúsvistun, lyfja-
gjöf eða læknisaðstoð í þrjá mánuði eða lengur
og í þeim hópi eru til dæmis hjartveik, flogaveik
og geðsjúk böm, auk bama með krabbamein,
sykursýki, efnaskiptasjúkdóma, Tourette
heilkenni, psoriasis og exem, klumbufætur og
skarð í vör eða góm. Ennfremur svokölluð axl-
arklemmuböm og þau sem hafa alvarlega
sjaldgæfa sjúkdóma.
Foreldrar langveikra bama geta sjaldnast
unnið báðir utan heimilis og
tekjutap íjölskyldna er oft veru-
legt. Misjafnt er eftir stéttarfé-
lögum hvemig þau styðja við bak
félagsmanna sinna sem eiga lang-
veik böm, en margir foreldrar
búa við fjárhagslegt óöryggi. Einnig era allt of
mörg dæmi um að fólki sé sagt upp störfum
vegna langvarandi veikinda bama og úr þessu
er brýnt að bæta ásamt sálfélagslegri þjónustu
fyrir foreldra og systkini veiku barnanna.
Félagið Umhyggja var stofnað íyrir 20 áram
og stóð fagfólk á barnadeildum Landspítala og
Landakotsspítala að stofnun þess til að bæta
hag bama á sjúkrahúsum og standa vörð um
félagsleg réttindi langveikra barna. Foreldrar
gengu síðan í auknum mæli í félagið og fyrir
fjórum áram var þvi breytt í regnhlífarsamtök
foreldrafélaga langveikra bama. Foreldrafé-
lögin eru nú 13 talsins og segir Ragna að þau
hafi meðal annars komið því til leiðar að félags-
ráðgjafi var ráðinn við Landspítalann.
Stjórnvöld og vinnuveitendur
semji um lengri veikindarétt
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra
var meðal ræðumanna á málþinginu og sagði
brýnt að fjölga þeim dögum sem foreldrar geta
verið frá vinnu til að sinna veikum bömum sín-
um án þess að tapa launum. Nú geta þeir verið
frá vinnu í sjö daga á ári vegna veikinda bama,
en í máli Ingibjargar kom fram að í Noregi
halda foreldrar óskertum launum í allt að þrjá
mánuði. Hún sagði að stjórnvöld og atvinnu-
rekendur yrðu að vinna að og ná saman um
bætta réttarstöðu foreldra að þessu leyti. Ráð-
herra greindi frá nýstofnuðum velferðarsjóði
íslenskra barna, en úthluta ætti úr
honum til stuðnings foreldra lang-
veikra bama.
Barnaspítala bar alloft á góma á
málþinginu og einnig málefni geð-
sjúkra bama. Gerði ráðhema
hvort tveggja að umræðuefni í ræðu sinni og
sagðist hafa verið sökuð um að mismuna geð-
sjúkum bömum þar sem ekki væri gert ráð fyr-
ir þeim á nýjum barnaspítala. Sagði hún það
einróma álit fagfólks að best væri fyrir geðsjúk
böm að vera í fjölskylduvænu umhverfi, ekki á
sjúkrahúsi. í því ljósi hefði verið horfið frá
þeirri hugmynd að hafa barnageðdeild inni á
barnaspítala og hugað að frekari uppbyggingu
barna- og unglingageðdeildar, sérstaklega
bráðamóttöku. „Geðsjúk börn verða ávallt of-
arlega á forgangslista meðan ég er ráðherra,"
vora meðal lokaorða hennar.
Ragnheiður Ósk Erlendsdóttir hjúkrunar-
fræðingur hefur kynnt sér rannsóknir sem
tengjast systkinum langveikra barna. Sagði
hún að ung systkini gerðu sér grein fyrir al-
varleika veikinda þótt ekki væri búið að út-
skýra hann fyrir þeim og ljóst væri að upplifun
barna væri oft meiri en foreldrar gerðu sér
grein fyrir. Komið hefði í ljós að systkini á ungl-
ingsaldri gerðu sér skýra grein fyrir hversu
mikið foreldrar legðu á sig við umönnun veika
bamsins, en þótt systkini heyrðu um alvarleika
sjúkdóms tengdu þau þær upplýsingar ekki við
veikt systkini sitt fym en á síðustu stundu.
Alvarlegir streitusjúkdómar
hjá flestum foreldrum
Rúmlega 80% foreldra langveikra barna
hafa einkenni alvarlegra streitusjúkdóma, eða
því sem kallað er post traumatic
stress disorder. Þetta kom fram í
erindi Huldu Guðmundsdóttur
sálfræðings, en hún gerði nýlega
rannsókn á áhrifum sem veikdindi
bams hafa á fjölskyldur og þörf-
um þeirra. Mun þetta vera fyrsta rannsókn af
þessu tagi sem gerð er hér á landi og sagðist
Hulda ekki enn hafa lokið endanlegri úrvinnslu
hennar. Þó væri ljóst að þörf á sálfélagslegri
þjónustu væri mjög mikil, enda væru alvarleg
álagseinkenni algengari meðal foreldra lang-
veikra barna en hjá þeim sem lent hefðu í snjó-
flóðunum á Súðavík og á Flateyri. Benti hún á
að þeir hefðu fengið áfallahjálp á sínum tíma en P
engin aðstoð af því tagi stæði foreldram og fjöl-
skyldum langveikra barna til boða.
Sagðist Hulda mjög slegin yfir þessum nið-
urstöðum, enda hefði hún vart trúað þeim sjálf.
Greinilegt væri að brýn þörf væri á að foreldrar
fengju góðan stuðning, einkum á þeim tíma er
barn greinist með langvinnan sjúkdóm.
Meirihluti aðspurðra kvaðst ánægður með
þá þjónustu sem í boði er, sérstaklega læknis- L
fræðilega þjónustu. Hulda sagði að sér hefði j
komið á óvart að aðeins tæplega helmingur §
hefði talið að frekari fjárhagsaðstoð vantaði, P
hún hefði álitið að þörfin væri meiri. Ljóst væri
að fólk bæri sig vel, þótt það yrði fyrir tekjutapi
í tengslum við veikindi barna sinna.
Ásgeir Haraldsson bamalæknir sagði meðal
annars í ræðu að í framtíðarsýn sinni væri
þverfaglegt teymi á bamaspítala, sem sinnti
sálfélagslegri þjónustu við fjölskyldur lang-
veikra barna. Ragna Marínósdóttir; varafor-
maður Umhyggju, er því sammála. „Eg held að L
sálfræðingur, prestur, félagsfræðingur og geð- |
læknir sem eiga að styðja við fjöl- §
skyldur langveikra barna verði að |
þekkja aðstæður þeirra og þurfi
því að hafa ákveðna sérþekkingu.
Þegar barn greinist með langvinn-
an sjúkdóm hrynur veröldin hjá
fjölskyldu þess. Með góðum stuðningi frá upp-
hafi held ég að hægt sé að vinna mikilvægt for-
varnarstarf. Foreldrar langveikra barna eiga
góð samskipti við heilbrigðisstarfsfólk og eru
ánægðir með þjónustu þeirra. Hins vegar má ,
ekki gleyma því að bak við hvert bam er íjöl- g
skylda og henni þarf líka að sinna.“
Eru ánægðir með
læknisfræðilega
þjónustu
Veikindaréttur í
Noregi er þrír
mánuðir