Morgunblaðið - 04.03.2000, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 4. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Léttur og
voldugur hljómur
TQ]\LIST
liiingholtskirkja
KARLAKÓRSTÓNLEIKAR
Karlakórinn Fóstbræður og Gamlir
Fóstbræður fluttu íslensk og erlend
karlakórsverk undir stjórn Árna
Harðarsonar og Jónasar Ingi-
mundarsonar, er einnig lék undir á
píanó, ásamt Claudio Rizzier lék á
orgel. Einsöngvari var Ólafur
Kjartan Sigurðarson.
Fimmtudaginn 3. mars.
VORTÓNLEIKAR Karlakórsins
Fóstbræðra og Gamalla Fóstbræðra
eru haldnir í þessari viku í Langholts-
kirkju og fór undirritaður á aðra tón-
leika kóranna sl. fimmtudag. Megin-
viðfangsefni kóranna voru úr því safni
karlakórsverka sem telja verður ís-
lenska kór-klassík og svo tvö frönsk
verk og eitt eftir Grieg, sem einnig má
telja meðal hefðbundinna karlakórs-
viðfangsefna, nefnilega Landkjend-
ing. I fyrsta hluta tónleikanna voru
Ár var alda eftir Þórarin Jónsson,
Móðurmálið, skemmtilegt lag eftir
Sveinbjörn Sveinbjömsson, hið
hressilega lag Skarphéðinn í brenn-
unni eftir Helga Helgason og það
sérkennilega fagra lag Kirkjuhvoll
eftir Bjama Þorsteinsson. Öll vora
lögin vel flutt af starfandi Fóstbræðr-
um. Ólafur Kjartan söng með kómum
raddsetningu Sigfúsar Einarssonar á
Bára blá og gerði það af þokka en síð-
an söng kórinn hina skemmtilegu
raddsetningu stjómandans á Tfrninn
líður.
Ólafur Kjartan söng næst þijú lög
við undirleik Jónasar Ingimundar-
sonar, Enn ertu fögur sem forðum
eftir Áma Thorsteinsson, Pláguna
eftir Sigvalda Kaldalóns og Útlagann
eftir Karl 0. Runólfsson, og vora lög-
in eftir Ama og Karl mjög vel sungin,
sérstaklega Enn ertu fögur sem
forðum. Tvö kórverk eftir Karl 0.
Runólfsson, Förumannaflokkar
þeysa og Nú sigla svörtu skipin, vora
að þessu sinni flutt við undirleik or-
gels, sem að mörgu leyti fellur vel að
söng, þótt undirleikinn við Föru-
mannaflokkar þeysa hefði þurft að
umrita sérstaklega fyrir orgel, auk
þess sem raddskipanin var á köflum
nokkuð glannaleg. Þetta era glæsileg
verk og dramatísk og vora mjög vel
flutt af kómum.
Gamlir Fóstbræður undir stjóm
Jónasar Ingimundarsonar sungu
fimm lög og gáfu þeim yngri ekkert
eftir, en fyrstu þrjú lögin vora Yfir
vora ættarlandi, Seíúr sól hjá ægi og
ísland, öll meistaraverk eftir Sigfús
Einarsson, og bættu svo við tveimur
erlendum og sígrænum lögum, Nú
hnígur sól eftir Bortnianski og
sænska smellinum Hæ, tröllum, á
meðan við tórum, sem öll vora sérlega
vel flutt.
Frönsku viðfangsefnin, Lítil bæn
eftir Poulenc og þrír þættir úr messu
eftir Duraflé, vora ekki alls kostar
passandi í efnisskrá tónleikanna, þótt
litla bænin eftir Poulenc sé falleg og
hafi veið vel flutt. Messukaflamir
Kyrie, Benedictus og Agnus Dei era
hluti af verki, ekki veigamiklir í gerð
en snotur tónlist. Svona verk þarf að
flytja í heild, svo hver kafli fái rétt
vægi. Með kómum söng Ólafur Kjart-
an og undirleikari á orgel var Claudio
Rizzi, sem lék mjög fallega en orgel-
inu var ætlað töluvert hlutverk á móti
einrödduðum karlakór og einsöng.
Tónleikunum lauk með því að báðir
kóramir sungu Landkjending eftir
Grieg, lag sem hefur lengi verið við-
fangsefni íslenskra karlakóra, bæði
fyrir tónlistina og ekki síður að kvæði
Bjömstjeme Bjömssons fjallar um
Ólaf Tryggvason konung, sem tengist
íslenskri sögu ekki síður en Snorri
Sturluson norskri sögu. Ólafur Kjart-
an söng hlutverk nafna síns af mikilli
reisn og sama má segja um flutning
kórs og undirleikara.
I heild voru þetta góðir tónleikar og
hljómur kóranna sérlega þéttur og
voldugur og fallega hljómandi á öllu
styrkleikasviðinu, sem líklega má að
einhveiju leyti þakka nýrri uppsetn-
ingu kóranna, sem raðað var til
beggja hliða orgelsins inn við kórbak-
ið. Auðvitað er mótun söngs og söng-
túlkunin verk stjómendanna, Áma
Harðarsonar og Jónasar Ingimund-
arsonar, sem báðir era snjallir stjóm-
endur.
Jón Ásgeirsson
Kennarinn og
kóngurinn
KVIKMYNDIR
Háskólabíó og Sam-
bíóin, Álfabakka
ANNA OGKONUNGUR-
INN „ANNAANDTHE
KING“ ★ ★%
Leikstjóri: Andy Tennant. Handrit:
Steve Meerson og Peter Krikes
byggt á ævisögu Önnu Leonowens.
Áðalhlutverk: Jodie Foster, Chow
Yun - Fat, Bai Ling og
Tom Felton. 1999.
ÆVINTÝRAMYNDIN um Önnu
og konunginn af Síam er glitfögur og
falleg stórmynd og búningadrama
svokallað búin flestum eiginleikum
slíkra mynda með fjarlægum og
framandlegum tökustöðum, ástaræv-
intýri milli tveggja gerólíkra einstakl-
inga, styijaldarátökum og leynim-
akki og stjömum í aðalhlutverkum.
Hún býður sumsé upp á allan pakk-
ann. Bíómyndin minnir stundum á
söngleikinn fræga með Yul Brynner
eftir Rodgers og Hammerstein en er
auðvitað öllu raunsærri bæði í inni-
haldi og útliti en líkt og í söngleiknum
er lögð höfuðáherslan á hinn ólíka
menningarheim sem við sjáum fyrir
okkur í hinni viktoríönsku kennslu-
konu Önnu og hinum einræðislega
konungi af Síam.
Sagan fjallar um bresku kennslu-
konuna Önnu Leonowens, handritið
byggist á ævisögu hennar, sem ferð-
aðist til hins foma ríkis Síams, sem
nú er Taíland, í boði konungs að
kenna 58 bömum hans vestræn
fræði. Konungurinn hefur ákveðnar
hugmyndir um að skilningur á vestr-
inu muni flýta framþróun ríkisins.
Kennslukonan er fulltrúi breska
heimsveldisins og bugtar sig hvorki
né beygir fyrir konunginum en smám
saman verður samband þeirra inni-
legra.
Stórmyndir eins og þessi virðast
þurfa bandarískar stórstjömur og
Jodie Foster uppfyllir skilyrðin en
þarf að nota breskan framburð og það
dregur að sér athyglina kannski að
óþörfu. Hún er röggsöm í hlutverki
kennslukonunnar sem fær aldrei að
sýna þær tilfinningar sem hún ber í
bijósti til konungsins og virkar þann-
ig fremur fjarræn. Mótleikari henn-
ar, Chow Yun - Fat, er miklum mun
athyghsverðari náungi og minnir
helst á Cary Grant, virðist geta leikið
bæði gaman og alvöra og dregur að
sér athyglina í öllum atriðum.
Myndin kemur nokkuð inn á póli-
tík. Hún fjallar öðram þræði um
breska nýlendutímann og hroka
heimsveldisins gagnvart fjarlægri
smáþjóð eins og Síam og gerir leik-
stjórinn Andy Tennant því nett skil.
En það lengir myndina sem vel hefði
þolað meiri klippingu sérstaklega
þegar í henni er að finna hallærisleg-
ar setningar eins og ég er í draumum
þínum eins og þú í mínum eða það
verða ekki plægðir nýir akrar á einni
nóttu í Síam.
Fyrst og fremst er Anna og kon-
ungurinn undir stjórn Tennants
veralega gamaldags í sýn sinni á ást
karls og konu og ólíkum menningar-
heimum og sannast sagna hélt ég að
hætt væri að gera svona einfeldnings-
legar stórmyndir. Hún hefur engu við
hefðina að bæta en er gerð nákvæm-
lega eftir bókinni og þótt hún sé ekki
vond þá virkar hún sannariega eins
og tímaskekkja árið 2000.
Arnaldur Indriðason
MÁLVERKASÝNING Sigtryggs
Bjama Baldvinssonar verður opnuð
á Flókagötu 17, Englaborg, í dag,
laugardag, kl. 16. Húsið er kennt við
Jón Engilberts listmálara en þetta
er fyrsta sýningin sem haldin er þar
eftir að endurbótum á vinnustofu í
húsinu lauk, sem miðaði að því að
gera hana að góðum sýningarsal.
Á sýningu Sigtryggs eru 12 oh'u-
málverk unnin á síðustu tveimur ár-
AP
„Skóli
2000“
DIETER Wagner, sem starfar hjá
samtökum sem sjá um kjötkveðju-
hátfð borgarinnar Mainz í Þýska-
landi, kemur skilti fyrir á einum af
skrautvögnum kjötkveðjuhátíðar-
innar sem hefst 6. mars nk. Á skilt-
inu, sem er fyrir framan vel vopn-
aða brúðu, stendur „Skóli 2000“.
Skrautvagnar kamevalsins í
Mainz fá á hverju ári það hlutverk
að gagnrýna það sem miður fer í
þjóðfélaginu eða stjórnmálum í
Þýskalandi og í ár varð vaxandi of-
beldi í skólum og á meðal unglinga
fyrir valinu.
um. í verkunum mæta hlutbundin
náttúrafyrirbrigði svo sem merlandi
hafflötur óhlutbundari eigindum svo
sem línum og röndum. Viðfangsefnið
er spenna milli hins hlutbundna og
óhlutbundna, dýptar og raunyfir-
borðs myndflatarins og hins naum-
hygla og skreytikennda.
Þetta er áttunda einkasýning
hstamannsins. Sýningin er opin alla
daga kl. 15-18 og lýkur 19. mars.
Olíumálverk í Englaborg
Myndir á
hreyfingu
MYNDLIST/
KVIKMYjVDIR
Nýlistasafnið &
bfósalur MÍR, Vatns-
s t í o 3 b & 10
MYNDBÖND, KVIK-
MYNDIR, DVD
Til 12. mars. Opið þriðjudaga til
sunnudaga frá kl. 14-18.
ÞAU Bjargey Ólafsdóttir og Böð-
var Bjarid Pétursson hafa veg og
vanda af athyglisverðri sýningu sem
opnaði um helgina í Nýhstasafninu.
„Kvikar myndir" kalla þau þessa
óvenjulegu hátíð þar sem saman fara
myndbönd, kvikmyndir á filmum,
heimildamyndir, DVD-myndir af
gjömingum og tölvuleikir, en uppi á
efsta lofti - í SÚM-salnum - era tölv-
ur með ýmsum hreyfileikjum. Alls
era um 100 myndir á þessari sýningu
undir hinni heillandi fullyrðingu að
„Kvikar myndir" sé sýning sem hægt
sé að sjá aftur og aftur án þess að sjá
nokkurn tíma það sama! Það er líka
vissulega það sem hægt er að gera -
og ætti að gera - meðan á sýningunni
stendur. Til að létta á Nýlistasafninu
verða kvikmyndir jafnframt sýndar í
MIR-salnum hinum megin við Vatns-
stíg. Þar era meðal annars á dag-
skránni danskar tilraunamyndir frá
sjöunda áratugnum eftir valinkunna,
danska listamenn frá Flúxus-skeið-
inu, svo sem Per Kirkeby, þekktasta
listmálara Norðurlandanna. Þar er
einnig að finna myndir eftir kollega
hans, myndhöggvarann Bjorn
Nprgaard og konu hans Lene Adler
Petersen, en þau þóttu feta óvenju-
legar og hneykslanlegar slóðir með
uppátækjum sínum og gjömingum í
lok sjöunda áratugarins. Eins er að
finna í sömu sendingunni stutta
mannlýsingu Anders Hauch á Arthur
Kopcke, einum þekktasta listamanni
og listasprautu þessa tíma.
Gestir á sýningunni þurfa að hafa
sig alla við, því hvarvetna - nánast í
hverju homi - er eitthvað sérstakt að
gerast. Til dæmis er óvenjubreitt og
sterkt úrval af íslenskum og erlend-
um stuttmyndum - heimildamyndum
jaft sem leiknum - sem ekki hafa áð-
ur sést hér opinberlega.
Framlag frá Norðurlöndunum er
áberandi og vísar til sterkrar stöðu
kvikmyndalistarinnar í þeim heims-
hluta. Til dæmis er framlag allra
þeirra Finna sem koma að „Kvikum
myndum" eftirtektarvert, án þess að
rýrð sé kastað á annað framlag.
í svokölluðum svartasal má sjá
fjölmargar DVD-myndir eftir hol-
lenska, franska og ítalska hstamenn.
Þar era meðal annarra valinkunnra
þau Ger van Elk frá Hollandi, Ann-
ette Messager frá Frakklandi og
Maura Biava frá Ítalíu. Verki hvers
myndlistarmanns er fylgt eftir af tón-
skáldi, en flest þeirra era hollensk,
þótt einnig komi þau frá Bretlandi og
Bandaríkjunum. Veg og vanda af
DVD-sýningunum hefur Þóra Kristín
Johansen, semballeikari, en hún er
búsett í Amsterdam. Það er fyrir
hennar tilstilli að þessar skífur vora
teknar upp, en henni til stuðnings er
einvalalið af þekktum sýningastjór-
um, galleristum og safnstjórum.
Það var einmitt í Amsterdam sem
eitthvert athyglisverðasta framlag
íslendinga var tekið, en það er auð-
vitað hin 28 mínútna Jesus is closer to
home eftir Þorvald Þorsteinsson og
félaga. Þessi sérstæða mannlýsing úr
Rauða hverfinu lýsir lífi nokkurra
manna sem með einum eða öðrum
hætti tengjast hóteli nokkra sem er
eitt af miðpunktum hverfisins.
Raunar bera „Kvikar rnyndir" með
sér alla þá hreyfingu sem er á
myndmiðlum í byijun nýs aldatugar.
Svo virðist sem loksins hilli undir
þann draum sem svo margir kvik-
myndagerðarmenn hafa fóstrað, að
gera megi einfaldar og áhrifaríkar
myndir með sáralitlum tilkostnaði.
Frábær DVD-sjónveisIa frönsku
listakonunnar Annette Mess-
ager, Dépendance - Indépend-
ance, frá 1995-1999.
Franski nýbylgjuleikstjórinn Jean-
Luc Godard sá fyrir sér einhvers kon-
ar samrunaþróun kvikmynda og
myndbanda sem hann taldi að gæti
margfaldað möguleika kvikmynda-
gerðar og gert hana aðgengilega fyrir
venjulega menn með venjulegar
tekjur.
Svo virðist sem myndbandalist taki
sífellt meira mið af kvikmyndum á
meðan kvikmyndirnar nálgist frjáls-
ræðið sem ríkir í myndbandaheimin-
um.
Dogma-hugmynd von Trier og fé-
laga er til marks um þróun kvik-
myndalistarinnar til almennari og
hversdagslegri tæknibragða. Það var
slík bjartsýni sem einkenndi opnun
hátíðarinnar „Kvikar myndir" og
lýsti sér í eftirvæntingu þeirra sem
ráfuðu um sali Nýlistasafnsins til að
fá smjörþefinn af herlegheitunum
sem þar eru á boðstólum í hveiju
horni. Sýningarstjórarnir, þau Bjarg-
ey Ólafsdóttir og Böðvar Bjarki Pét-
ursson, gátu því glaðst yfir undirtekt-
unum. Þrotlaus vinna þeirra svo
mánuðum skipti virðist hafa borið
ríkulegan ávöxt. Þar með stendur það
upp á almenning að koma og sjá það
sem hugurinn gimist þá tíu daga sem
eftir era af veislunni.
Halldór Björn Runólfsson
------M-4--------
Fyrirlestur
um Ijós-
myndara
MANNFRÆÐINGURINN Jay
Ruby, prófessor í mannfræði við
Templeháskóla í Fíladelfiu í Banda-
ríkjunum, heldur fyrirlestur á mánu-
dag, kl. 19.30, í Háskóla íslands, stofu
101 í Odda. Fyrirlesturinn, sem er í
boði Ljósmyndasafns Reykjavíkur,
fjallar um bandaríska ljósmyndarann
Francis Cooper (1874-1944). Ruby
mun fjalla um ævi og störf Coopers,
og framlag hans til ljósmyndagerðar,
en hann reyndi meðal annars fyrir
sér í listrænni ljósmyndun.
í fréttatilkynningu segir að Jay
Ruby hafi tvisvar sinnum heimsótt
ísland áður. Hann er framkvöðull á
sviði sjónrænnar mannfræði. Hann
hefur skrifað tugi greina á fræðisvið-
inu, ritstýrt fjölda bóka og tímarita
og er höfundur nokkurra fræðirita,
nú síðast The Photographic World of
Francis Cooper: Not A Bad Shot sem
kom út hjá MIT Press vorið 1999 og
er væntanleg (vor 2000) bókin Pictur-
ing Culture frá University of Chicago
Press.