Morgunblaðið - 27.04.2000, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Verð nú kr. ll-ll-búðirnar Gildirtil 10. maí Verð áðurkr. Tilb. á mælie.
I Sun lolly, 10 st. 199 289 20.st. |
Sun fresh orange drykkur, 500 ml 85 99 170 Itr
1 SS pylsupartý 699 nýtt 699 pk. |
Appelsínur 129 169 129 Itr
I Melónurgular 99 169 99 kg |
FJARÐARKAUP
Gildir til 29. aprí!
| Svfnakótilettur 698 798 698 kg|
Lambaframpartasneiðar, grill 599 798 599 kg
I Vínarpylsur 549 798 549 kg|
Hrásalatfrá Kjarnafæði, 350 g 99 162 282 kg
I Myllu heimilsbrauð, 770 g 149 209 194 kg|
AB létt mjólk 118 134 118 Itr
I Gulrætur 125 249 125 kg|
Kjúklingaborgarar, 170g 239 320 141 kg
HAGKAUP
Gildirtil 10. maí
I Jurtakryddaður lambadúett 1.245 1.399 1.245 kg |
Vínarpylsur, 10 st. 499 599 499 kg
I Þurrkryddaðargrillkótilettur 1.135 1.279 1.135 kg|
Grillaöur kjúklingur 698 798 698 kg
I Ferskur kjúklingur 598 630 598 kg|
Rauövínsl. grill-svínakótilettur 998 1.339 998 kg
1 Blómkál 229 279 229 kg|
Spergilkál 349 359 349 kg
HRAÐBÚÐIR Essó
Gildirtil 30. apríl
| Celebration konfekt, 285 g 439 535 1.550 kg|
Kinderegg, 20 g 65 80 3.250 kg
| Mozartkúlur, 17 g 45 55 2.650 kg |
Rískubbar, 170 g 185 230 1.090 kg
1 Nóa hjúplakkrís, 200 g 129 165 650 kg|
EggfráNesbúinu 295 365 295 kg
Verð Verð Tilb. á
nú kr. áður kr. mælie.
NETTÓ
Gildir til 1. maí
| Knorr sveppasúpa, 158 g 118 149 747 kg |
Knorr lasagne, 270 g____________________177 202 656 kg
| Knorrdressing-mixbasilikum,3st. 77 88 26 st. |
Knorr nautakraftur, 120 g________________98 127 817 kfi
[ Blómkál 198 309 198 kg|
Epli Jonagold __________________________ 98 126 98 kg
[ BKI kaffl luxus, 500 g 279 305 558 kgl
Wasa rískökur salt, 100 g 69 119 690 kg
NÝKAUP
Gildir til 3. maí
I Kjúklingur, frosinn 298 667 298 kg|
Fersk kjúklingalæri, tex-mex 552 789 552 kg
Verð Verð Tilb. á
nú kr. áður kr. mælie.
Ferskir kjúklingahlutar, BBQ 559 799 559 kg
Fanta, 2 Itr 149 208 75 Itr
Fresca, 2 ttr 149 179 75 Itr
Kjörís vanillupinnar, 8 st. 249 415 31 st.
Kjörfs sprengipinnar, heimilispk. 249 355 31 st.
Aviko Crispy Crinkles franskar, 750 g 189 229 252 kg
SAMKAUPSVERSLANIR Gildirtil 30. apríl
Pantene sjampó, 200 ml 249 287 1.245 Itr
Pantene hárnæring, 200 ml 249 287 1.245 Itr
Ariel þvottaefni, (Áfylling) Futur- e.Coior, Alpine 1,5 kg 599 668 399 kg
Svínahnakki úrbeinaður 795 1.172 795 kg
Svínahnakki m/beini 495 733 495 kg
Svínabógur 395 625 395 kg
Svínahryggur 789 1.007 789 kg
UPPGRIP-verslanir OLÍS Apríttilboð
Twist konfekt, 160 g 239 275 1.493 kg
Hjónabandssæla, 240 g 149 189 621 kg
Kit Kat, 3 st. 149 195
Toblerone, 3x100 g 340 525 1.113 kg
Seven-up, 0,5 Itr 89 125 178 Itr
Seven-up, diet, 0,5 Itr 89 125 178 Itr
ÞÍN VERSLUN Gildirtil 3. maí
Stubbaborgarar m/brauð 349 nýtt 249 pk.
Franskar kartöflur 198 nýtt 198 kg
Jacobs pitubrauð, 6 st. 109 145 18 st.
Jacobs pizzabotnar, 2x22 cm 129 nýtt 64 st.
Daloon kínarúllur, 8 st. 369 408 461 kg
Heimilisbrauð 149 219 149 st.
Ren & Mild, 300 ml 149 178 447 Itr
Tvö tilvik af botulinum-eitrun skráð hér á landi
Varað við að gefa ung--
börnum hunang á snuð
Botulinum-eitrun getur myndast í matvæl-
um og haft skaðleg áhrif á neytendur ef
ekki er gætt réttrar meðhöndlunar. Gamalt
hunang hefur til dæmis orsakað slíka eitrun
hjá ungbörnum í Noregi og þá er dæmi þess
að bakterían hafí fjölgað sér í matvælum
sem hafa verið geymd mjög lengi.
Þess eru dæmi að Iæknar i' Bretlandi hafi varað fólk við að gefa ung-
börnum hunang á snuð.
„EITRUN ungbarna eða „infant
botulismi“ af völdum botulinum-
eitrunar er frábrugðin eitrun í full-
orðnu fólki að því leyti að eitrið
myndast við fjölgun botulinum-
bakteríunnar í meltingarfærum
ungbarna en eftir fjölgun í matvæl-
um hjá fullorðnum. Maíssíróp og
hunang hafa valdið eitrunum af
þessu tagi,“ segir Franklín Georgs-
son, framkvæmdastjóri rannsókn-
arstofu Hollustuverndar ríkisins.
„Bakterían fjölgar sér í innyflum
ungbarna og myndar taugaeitur
sem svo frásogast í blóðrásina og
getur í alvarlegustu tilfellum valdið
öndunarþroti eða hjartastoppi.
Þess má geta að norska matvæla-
stofnunin sendi í fyrra frá sér
fréttatilkynningu vegna þess að í
fjórða sinn á skömmum tíma hafði
barn fengið botulinum-eitrun og
veikst alvarlega eftir að hafa borð-
að hunang. Ég veit dæmi þess að
læknar í Bretlandi hafi varað fólk
við áð gefa ungbörnum hunang á
snuð,“ segir Franklín.
Að sögn Franklíns hafa tvö tilvik
af botulinum-eitrun verið greind
hér á landi og er annað þeirra
tengt framleiðslu á súrmeti. „Það
er nokkuð síðan eða árið 1981 og
árið 1983 en bæði tilvikin voru
bundin við fjölskyldur. í öðru til-
vikinu fannst eitrið hjá viðkomandi
sjúklingum í heimalöguðum súrs-
uðum blóðmör sem hafði verið
súrsaður við of hátt hitastig. í
fyrra tilvikinu veiktust fimm fjöl-
skyldumeðlimir og í hið seinna
tveir og sem betur fer fór þetta
ekki yfir á alvarlegasta stigið,“
segir Franklín.
Matvælafyrirtæki
á varðbergi
Franklín segir að yfirleitt séu
matvælafyrirtæki á varðbergi og
beiti aðferðum til að koma í veg
fyrir að bakterían geti fjölgað sér.
„Nýleg dæmi eru um að bakter-
ían hafi fjölgað sér í matvælum
sem hafa verið geymd mjög lengi
því alltaf er verið að auka geymslu-
þol á matvælum, minnka notkun á
rotvarnarefnum og minnka notkun
á salti en þetta eru þessar klassíku
rotvarnaraðferðir sem dugað hafa
vel gegn bakteríunni.
Algengast er að eitranir tengist
heimalöguðum mat og þá sérstak-
lega ýmsum framleiðsluaðferðum
sem tengjast svæðisbundinni mat-
argerð," segir Franklín.
Mismunandi gerðir
bakteríunnar
„Botulinum-eitrun orsakast af
jarðvegsbakteríu sem talin er
nokkuð algeng, þó ekki hér á landi.
Þar sem bakterían á heimkynni sín
í jarðvegi er erfitt að útiloka að
hún geti borist í matvæli. Til eru
mismunandi gerðir af bakteríunni
og einar sex bakteríur geta valdið
eitrun í mönnum en sumar valda
einungis eitrun í dýrum.
Afbrigðum botulinum-bakter-
íunnar er skipt í tvo hópa eftir því
hvort hún veldur prótínrofi eða
ekki. Þau afbrigði sem rjúfa prótín
í matvælum mynda ólykt og vont
bragð sem gefur nálægð þeirra til
kynna en hinn hópurinn klýfur
ekki prótín og gefur því tilvist sína
ekki til kynna. Afbrigðin sem
kljúfa prótín finnast í matvælum
eins og grænmeti, kjötvörum og
mjólkurafurðum en afbrigði sem
ekki kljúfa prótín hafa helst verið
bendluð við fisk og fískafurðir en
geta einnig fundist í öðrum mat-
vælum,“ segir Franklín.
Vex best við loft-
firrtar aðstæður
„Bakterían getur fjölgað sér þar
sem súrefnisstyrkur er lítill og
þannig eru aðstæður í ýmsum mat-
vælum sem pakkað er í lofttæmdar
eða loftskiptar umbúðir. Þess
vegna er mikilvægt að gæta réttrar
meðhöndlunar á matvælum.
Dauðsföllum vegna neyslu eitr-
aðra matvæla sem innihalda bakt-
eríuna fer fækkandi en sjaldgæft
er að þau séu fleiri en 10% þeirra
sem greinast með eitrunareink-
enni. Með betri aðstöðu og þekk-
ingu manna á bakteríunni og því að
nú er gripið fyrr til réttra ráðstaf-
ana fer prósentutalan lækkandi.
Fyrstu einkennin koma skömmu
eftir neyslu eða 12-48 klukku-
stundum síðar og oft eru þau fyrst
bundin meltingarfærum með ein-
kenni eins og ógleði, uppköst og
niðurgangur en síðan þegar líður á
byrja taugaverkandi áhrif sem geta
verið máttleysi, svimi og sjóntrufl-
anir. Þegar á hættulegasta stigið
er komið geta öndunarfæri stöðv-
ast og ef ekkert er að gert getur
þetta leitt til dauðsfalla eftir 3 til 6
daga frá neyslu," segir Franklín.