Morgunblaðið - 27.04.2000, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 2000 57
UMRÆÐAN
Þegar draum-
ar breytast
í martröð
SÍÐUSTU misseri
hafa útgerðarmenn og
ríkisvaldið, með dyggri
aðstoð ráðgjafa sinna,
beint flestum skipa-
smíðaverkefnum til út-
landa. Nægir þar að
nefna smíði á þriðja
tug skipa í Chile og
Kína sem flest - ef
ekki öll - eiga það sam-
eiginlegt að hafa ekki
enn fært væntanlegum
eigendum sínum gleði
og ánægju enda ekkert
þeirra ennþá komið til
landsins. Nýjustu
fréttir herma þó að hið
fræga hafrannsóknar-
skip sé lagt af stað til Islands og hér
heima verði reynt að berja í brestina
sem fram hafa komið við smíði þess.
Þá er íslenskur skipaiðnaður nógu
góður til að draga menn að landi og
Skipasmíðaiðnaður
Hvers vegna fær ís-
lenskur skipaiðnaður,
segir Ingólfur Sverris-
son, ekki tækifæri til að
bjóða í skipin?
bjarga því sem bjargað verður.
Sú siðvenja virðist hafa skapast í
skiptum við skipasmíðastöðvar í
Chile og Kína að afhendingartími
stenst alls ekki og munar þar jafnan
mörgum mánuðum. í tengslum við
þetta háttalag hafa verið smíðaðar
hugvitsamlegar afsakanir sem
gleyptar eru jafn óðum þegjandi og
hljóðalaust. Fjölmiðlar birta síðan
athugasemdalaust það sem þessar
skipasmíðastöðvar og umboðsmenn
þeirra hér á landi vilja láta koma
fram. Taka menn þá gleði sína á ný
og bíða næstu frétta af frekari
seinkunum.
Hlutur
Ríkiskaupa
Enn eru í minni mærðarlegar yf-
irlýsingar Ríkiskaupa og forstjóra
Hafrannsóknarstofnunar um yfír-
burðahæfni chilesku stöðvarinnar til
að smíða hafrannsóknarskipið. Var
sérstaklega tekið fram, að tilboð
umræddrar stöðvar hefði verið lang-
hagstæðast, enda þótt það væri hið
sjötta lægsta þegar tilboð voru opn-
uð. Var þá lögð sérstök áhersla á að
mest væri um vert að smíðatími
stæðist örugglega á
þeim bæ. Einnig væri
ómetanleg hæfni
þeirra að uppfylla
strangar kröfur um lít-
inn hávaða neðansjáv-
ar (sjá Mbl. 22.2.1998).
I þeim efnum hefði
chileska stöðin aug-
ljósa yfirburði og flestu
fórnandi fyrir það, m.a.
hærra samningsverði.
Ekkert af þessu
stóðst eins og frægt er
orðið; skipið er langt á
eftir áætlun, hávaði
verulegt vandamál og
það orðið mun dýrara
en reiknað var með. Þá
skiptir allt í einu mestu, að von er á
álitlegum fjárhæðum í dagsektir
vegna tafa á afhendingu!
íslenskt tilboð
í þessu sambandi er rétt að rifja
upp að Slippstöðin hf. lagði fram til-
boð í skip þetta og ætlaði sér átján
mánuði í verkið. Það var talið allt of
langur tími. Verðið auk þess of hátt
en er samt, þegar upp er staðið, orð-
ið lægra en það sem greiða þarf til
Chile.
Slippstöðin hefur getið sér gott
orð fyrir að smíða vönduð fiskiskip
(þ.á m. togara) sem eru búin flókn-
um búnaði. Af fyrri reynslu bendir
því allt til þess að fyrirtækið hefði
getað gengið frá þessu skipi eins og
hinum og það fyrir löngu farið að
gegna sínu hlutverki fyiir Hafró. En
svona er nú barnaleg oftrú Ríkis-
kaupa á útlendingum mikil.
Fjarlægðin gerir
fjöllin blá
Þegar smíðasamningur um haf-
rannsóknarskipið var frágenginn
gengu umboðsmenn og ráðgjafar út-
gerða hér á landi hart fram í því að
fá þá til að semja einhliða um smíði
smærri og stærri fiskiskipa í Kína
og Chile. Fáar, ef nokkrar, tilraunir
voru gerðar til að leita tilboða ann-
ars staðar. Þó voru nokkrir útgerð-
armenn minni báta svo forsjálir að
kanna málið innanlands og gerðu
smíðasamninga í framhaldi af því við
íslenskar skipastöðvar. Þeir hafa nú
fengið sín skip afhent og þau undan-
tekningarlaust reynst vel.
En hvað er að gerast í Kína og
Chile? Þar eru um eða yfir tuttugu
skip í smíðum og eiga það öll sam-
eiginlegt að vera langt á eftir áætl-
un. Fregnir herma að útgerðarmenn
eigi erfitt með að fá vitræna um-
ræðu um stöðu mála. Enginn veit
Ingólfur
Sverrisson
heldur enn um gæði þessa flota.
Einhver hefði talið viturlegra að
fara hægar í sakimar og kanna jafn-
framt verð og gæði annars staðar -
t.d. hér á landi - áður en haldið er á
svo fjarlæg mið. En áhrif umboðs-
manna og ráðgjafa eru að sönnu
mikil og ekki örgrannt um að hagur
þeirra sjálfra komi þar eitthvað við
sögu.
Engin útboð
Staðreyndin er sú að ekkert af
þeim skipum, sem smíðuð eru í þess-
um fjarlægu löndum, nema hafrann-
sóknarskipið, voru boðin út hér
heima og raunar ekkert boðin út.
Mönnum var tálin trú um yfirburði
þessara fjarlægu skipastöðva og
margir hafa bitið á agnið.
Þetta er auðvitað einkamál þeirra
sem gera slíka samninga og þeir ein-
ir munu væntanlega súpa seyðið af
því. Hitt er þó verðugt umhugsunar-
efni hvers vegna íslenskur skipaiðn-
aður fær ekki einu sinni tækifæri til
þess að bjóða í þessi verk. Sú sefjun
sem náði á tímabili taki á hinum
varkárustu útgerðarmönnum, og
jafnvel á Ríkiskaupum og virðulegri
Hafrannsóknarstofnun, virðist nú að
mestu gengin yfir því ekki er vitað
til þess að nokkur maður hafi treyst
sér til þess að gera smíðasamning
við umræddar þjóðir síðustu mán-
uði. Það eitt segir auðvitað sína
sögu.
Vöndum valið
Með hliðsjón af reynslunni er
þess þó að vænta að menn skoði í
framtíðinni betur alla möguleika við
smíði og endurnýjun skipa sinna. Þá
munu margir sannfærast um að hér
á landi bjóðast ágætir valkostir á því
sviði og er þá átt við verð, gæði og
síðast en ekki síst afhendingartíma.
Höfundur er deildarstjóri hjá Snm-
tökum iðnaðarins.
Brýnum
Bruun til dáða
KNUTUR Bruun
hefur reist í Hvera-
gerði eitthvert
smekklegasta og
skemmtilegasta hótel
landsins sem hann
nefnir Frost og funa.
Skv. samkomulagi við
Guðmund Bjarnason
fyrrverandi landbún-
aðar- og umhverfis-
ráðherra, hefur hann
hafið undirbúning að
og látið teikna glæsi-
legt heilsuþorp í út-
jaðri bæjarins, rétt
við hliðina á Garð-
yrkjuskóla Ríkisins að
Reykjum.
Hótel
Hér er á ferðinni glæsi-
leg hugmynd sem, að
mati Jakobs Frímaniis
Magnússonar, felur í
sér mikla framtíðar-
möguleika og nýsköpun
í íslensku atvinnulífi.
smekkvísa Knúti
Bruun. Ekki verður
betur séð en að slíkt
fyrirtæki geti átt ág-
æta samleið með
starfsemi Garðyrkju-
skóla ríkisins og
áformum um aukna
trjárækt í landi
Reykja. Því ber
Guðna Ágústssyni ^
landbúnaðarráðherra
að leiða málið til far-
sælla lykta sem báðir
aðilar geta sætt sig
við. Knútur Buun hef-
ur þegar rétt fram
sáttahönd og boðist til
að minnka um helm-
ing það umráðasvæði sem honum
var lofað af fyrrverandi landbún-
aðarráðherra.
Hvergerðingar og Ölfusbúar
mega vera stoltir af glæsileika
þess sem þegar hefur verið reist
undir nafninu Frost og funi. Þeim
ber að styðja við bakið á athafna-
mönnum eins og Knúti Bruun. Þá
munu þeir vel sæmdir verða af •'
hinu metnaðarfulla og atvinnu-
skapandi nýja heilsuþorpi við
Hveragerði.
Höfundur er tónlistarmaður.
Jakob Frímann
Magnússon
Hér er á ferðinni glæsileg hug-
mynd sem felur í sér mikla fram-
tíðarmöguleika og nýsköpun í ís-
lensku atvinnulífi. Engum er betur
treystandi til að ráðast í slíka
framkvæmd en hinum stórhuga og
Súrefnisvörur
Karin Herzog
Oxygen face
ÞU FINNUR ORUGGLEGA
EITTHVAÐ VIÐ ÞITT HÆFI **
HJÁ OKKUR
ALHFI KENNARAR SKÓlANSfcP
ENSKA^
oiCkar mál
STUTT NÁMSKEIÐ HEFJAST 2. MAÍ
ÁHERSLA Á TALMÁL
EINNIG ENSKA FYRIR FERÐALANGA
INNRITUN STENDUR YFIR í SÍMA 588 0303 EÐA 588 0305. Hringdu og fáðu frekari upplýsingar

P ^ I * -> : f I *
gigflBv ^ pr ÍhH| ' l,J' J.j
EnskUskólinn
FAXAFENI 10, 108 Reykjavík
Cisci SniEif
P A R T N E R
SILVER CERTIFIED
Tæknival
Tæknival hefur nú tekið við viðurkenningunni
„Cisco Silver Partner" og er með því komið í
hóp fárra útvalinna samstarfsfyrirtækja Cisco
Systems í heiminum.
„Cisco Silver Partner“ er viðurkenning til
samstarfsfyrirtækja í fremstu röð sem standast
strangar kröfur um tækniþekkingu á búnaði og
lausnum frá Cisco, fyrirtækja sem vinna öflugt
ráðgjafar- og þjónustustarf í þágu kröfuharðra
viðskiptavina í netlausnum.