Morgunblaðið - 27.04.2000, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Stjórnarandstaðan krefst tafarlausrar afsagnar innanríkisráðherra Júgdslavíu
Þriðji sam-
starfsmaður
Milosevics
myrtur
Belgrad. AP, AFP.
ZIKA Petrovic, forstjóri júgó-
slavneska ríkisflugfélagsins, sem
myrtur var á þriðjudagskvöld, er
þriðji náni samstarfsmaður Slobodan
Milosevic, forseta Júgóslavíu, sem
drepinn hefur verið á þessu ári. Lög-
regla hefur lýst skotárásinni sem
hryðjuverki, þótt hún segi ekki vitað
hverjir stóðu að tilræðinu.
„Hér er óumræðanlega um
hryðjuverk að ræða, sem beint er
gegn hátt settum manni í viðskipta-
lífi Júgóslavíu," hafði hin ríkisrekna
Ta/y'ug-fréttastofa eftir lögreglu.
Sérfræðingur í glæparannsóknum,
sem ekki vildi láta nafns síns getið,
segir lögreglu þó of snemma á ferð-
inni með að lýsa því yfir að hér sé um
hryðjuverk að ræða. „Að lýsa morði
sem hryðjuverki er lýsandi fyrir
þessa stjóm, en það er enginn grund-
völlur fyrir því,“ sagði sérfræðingur-
inn.
Morð í hveijum mánuði
Petrovic er sá síðasti í hópi vel
þekktra einstaklinga í Belgrad sem
myrtir hafa verið undanfarið og hafa
margir þeirra sem drepnir hafa verið
sl. áratug verið vinir og samstarfs-
a armu
menn Milosovics. Þrír þeirra hafa
verið myrtir í ár.
Serbneski stríðsmaðurinn Zeljko
Raznatovic, betur þekktur sem Ark-
an, var skotinn til bana á hóteli í
Belgrad í janúar. Lögregla hefur
handtekið meintan morðingja, en
ekki hefur verið ákveðið hvenær
réttarhöld fari fram. Svartfellingur-
inn Pavle Búlatovic, varnarmálaráð-
herra Júgóslavíu, sem var hlynntur
því að Svartfjallaland tilheyrði áfram
júgóslavneska sambandsríkinu, var
síðan myrtur á veitingastað í Belgr-
ad af óþekktum árásarmanni í byrj-
un febrúar og í lok mars var Branis-
lav Lainovic, eða Dugi, fyrrum
yfirmaður í uppreisnarsveitum
Serba myrtur nærri hóteli í Belgrad.
Hvorki hefur gengið né rekið með
rannsókn þessara tveggja mála.
Auk vina og samstarfsmanna
Milosevics og hinnar áhrifaríku eig-
inkonu hans Miru Markovic hafa
vafasamir kaupsýslumenn og ein-
staklingar sem tengjast undirheim-
um Belgrad verið myrtir sl. áratug.
Að mati óháðra fjölmiðla og sumra
stjómmálafræðinga tengdust flestir
þeirra þó stjóminni í Belgrad á einn
eða annan hátt. Þá hefur V7P-frétta-
bréfið bent á að svipaðri morðaðferð
hafi verið beitt í flestum þessara
mála.
Tilræðismennirnir sagðir tveir
Petrovic var skotinn til bana er
hann var úti að ganga með hund sinn
nærri heimili sínu og segja bæði vitni
og óháðir fjölmiðlar í Belgrad tilræð-
ismennina hafa verið óþekkta.
Að sögn hinnar einkareknu Studio
P-sjónvarpsstöðvar sást til tveggja
manna flýja fótgangandi frá morð-
stað og útvarpsstöðin B2-92 hafði
eftir nágrönnum Petrovics að fimm
til sex skotum hefði verið hleypt af.
Þá sagði Politika-sjónvarpsstöðin,
sem hefur tengsl við stjórn Milosev-
ics, Petrovic hafa verið skotinn með
sjálfvirkri Skorpion-byssu.
Petrovic var ættaður frá heimabæ
Milosevics. Hann var að sögn AP-
fréttastofunnar meðlimur í Jafnaðar-
mannaflokki Milosevic. Bæði BBC-
og AFP-fréttastofan segja hann hins
vegar hafa tilheyrt nýkommúnistaf-
lokki Markovic. Petrovic virðist hafa
haft lítil afskipti af stjórnmálum og
var þekktari sem vinur Milosevic-
fjölskyldunnar. Hann var jafnframt
einn þeirra sem bannað var að ferð-
ast innan Evrópusambandsins vegna
tengsla sinna við forsetann.
Æ meira stjórnleysi er nú sagt
ríkja í Serbíu og og hefur Dragan
Covic, einn leiðtoga stjórnarandstöð-
unnar, hvatt Vlajko Stojiljkovic, inn-
anríkisráðherra Serbíu, til að segja
af sér vegna sífellt fleiri óleystra
morðmála.
„Það er fáránlegt að það hafi aldrei
verið fleiri lögreglumenn starfandi í
Serbíu og samt höfum við aldrei búið
við minna öryggi,“ sagði Covic og
kvað Stojiljkovic og aðra þá sem
ábyrgð bæru á öryggismálum eiga að
segja af sér.
Fjórir
ákærðir fyrir
brunann í
Seinni umferð þingkosninga í fran haldin 5. maí næstkomandi
Umbótasinnar vara við
valdaránsáætlunum
AP
Tvær íranskar námsmeyjar í Teheran lesa umbótasinnaða dagblaðið
Mosharekat. Hundruð námsmanna efndu til friðsamlegra mótmæla
vegna ákvörðunar yfirvalda um að loka 13 fjölrniðlum umbótasinna.
Teheran. AP, AFP, Reuters.
INNANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ í
íran tilkynnti í gær að seinni um-
ferð þingkosninga í landinu fari
fram fimmta maí næstkomandi.
Fyrri umferð kosninganna fór fram
18. febrúar og lyktaði með stórsigri
umbótasinnaðra stjórnmálaafla á
kostnað íhaldssamari frambjóð-
enda. Umbótasinnar styðja stefnu
Mohammads Khatamis, forseta Ir-
ans, sem miðar að auknu frjálsræði
í samfélaginu en íhaldsmenn vilja
halda fast. í þá skipan sem grund-
völluð var í byltingu heittrúar-
manna árið 1979.
Byltingarráðið, sem er 12 manna
ráð lögfræðinga og klerka, frestaði
nýverið seinni umferð kosninganna
en stefnt hafði verið að því að halda
þær í lok apríl. Höfðu margir um-
bótasinnar óttast að ráðið, sem er
ein helsta valdastofnun íhalds-
manna, kynni að halda áfram að
fresta seinni umferðinni til að koma
í veg fyrir að umbótamenn tækju
sæti á þingi. Samkvæmt stjórnar-
skrá landsins á þingið að koma
saman til síns fyrsta fundar í lok
maí.
Bróður forsetans hótað
Víða í Iran héldu námsmenn
áfram friðsamlegum mótmælum í
gær vegna ákvörðunar dómsmála-
ráðuneytis landsins frá því á mánu-
dag að banna 13 írönsk dagblöð og
tímarit sem styðja umbótasinna.
Stúdentar við Teheran-háskóla
komu saman til hljóðrar bænar á
háskólalóðinni og hliðstæð mómæli
fóru fram í austurhluta landsins.
Mótmælin höfðu ekki áhrif á
dómara við fjölmiðladómstól í land-
inu, Said Mortazavi, sem í gær gaf
út formlega viðvörun til ritstjóra
dagblaðsins Mosharekat, Mohamm-
ad-Reza Khatami. í bréfi til Khata-
mis, sem er bróðir forseta landsins,
sagði dómarinn að blaðið hefði
breytt útliti sínu, efni og fyrirsögn-
um án tilskilinna leyfa og krafðist
þess að breytingarnar yrðu aftur-
kallaðar. Hótaði dómarinn að gripið
yrði til „viðeigandi ráðstafana" ef
ekki yrði farið að þessum tilmælum.
Mosharekat er gefið út í um
150.000 eintökum daglega og er
málgagn hreyfingar umbótasinna,
IIPF, sem vann stóran sigur í fyrri
umferð þingkosninganna.
Mohammad-Reza Khatami hlaut
sjálfur 62% atkvæða í Teheran,
samkvæmt bráðabirgðaniðurstöð-
um sem innanríkisráðuneytið hefur
birt.
Er verið að undirbúa
valdarán?
Forystumenn umbótasinna hafa
hvatt almenning til að sýna stillingu
og efna ekki til óeirða vegna að-
gerða stjórnvalda gegn fjölmiðlum
þeirra. Telja margir skýrendur að
umbótasinnar vilji með þessu kom-
ast hjá því að egna íhaldsöflin til að
grípa til enn róttækari aðgerða.
Skýrendur telja að atburðir síð-
ustu daga kunni að vera til marks
um að íhaldsöflin séu að ná vopnum
sínum á ný eftir áfallið sem fyrri
umferð kosninganna var þeim. Hins
vegar er óljóst hversu langt íhalds-
menn eru reiðubúnir að ganga til að
vemda ríkjandi fyrirkomulag.
Lokun blaða og handtökur blaða-
manna hófust í kjölfar ræðu sem
Ayatollah Ali Khameini, æðsti
klerkur Irans, hélt nýlega þar sem
hann sakaði blaðamenn um að
ganga erinda óvina Irans. Umbóta-
sinnar segjast hafa komist á snoðir
um áætlun leyniþjónustu landsins
og tengdra afla um að stöðva fram-
gang umbótastefnunnar og jafnvel
ræna völdum í landinu. Þeir halda
því fram að séstök nefnd hafi verið
mynduð sem eigi að hafa það hlut-
verk að undirbúa hugsanlegt vald-
arán. Peuters-fréttastofan segist
hafa komist yfir fundargerð nefnd-
arinnar og að þar sé að finna lista
yfir aðgerðir sem gripa þurfi til.
Meðal þess sem lagt er til að verði
gert er að handtaka leiðtoga um-
bótasinna og loka fjölmiðlum þeirra
og beita hótunum til að hræða
stuðningsmenn Khatamis frá því að
láta að sér kveða.
Vitað er að ekki verður auðsótt
fyrir íhaldsmenn að taka öll völd í
sínar hendur án stuðnings hersins.
Varnarmálaráðherra Irans, Ali
Shamkani, sagði á þriðjudag að
herinn hygðist ekki blanda sér í
deilur andstæðra pólitiskra fylk-
inga í landinu.
Gautaborg
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
FJÓRIR ungir menn, þrír nítján ára
og einn 21 árs, voru í gær formlega
ákærðir fyrir að hafa kveikt í sam-
komuhúsi í Gautaborg 29. október
1998 og þar með orðið 63 ungmenn-
um að bana. I ákæruskjalinu segir að
ástæðan fyrir verknaðinum hafi ver-
ið hefnd þar sem strákarnir hafi ekki
fengið ókeypis aðgang eins og þeir
hafi verið búnir að heimta. Allir neita
að hafa skipulagt morðbrennu, en
einn ungu mannanna hefur viður-
kennt að hafa kveikt í, en ekki séð
fyrir hverjar afleiðingamar yrðu.
Fyrir þennan verknað gætu þeir
hlotið allt frá sex ára fangelsi upp í
lífstíðardóm.
I ákærunni kemur fram að þegar
nokkrum vikum fyrir skemmtunina
hafi strákarnir ki-afist þess að fá
ókeypis inn. Þegar það var ekki tekið
í mál af félögum þeirra, sem sáu um
skemmtunina, höfðu þeii- í hótunum
um að hefna sín þá á þeim.
Um kvöldið komu þeir í samkomu-
húsið, fóru inn og lentu þar í rifrildi
við krakka á skemmtuninni. Þrír
þeirra fóru þá út og einn fékk þá
hugmynd að setja brunavarnarbún-
að af stað til að slökkviliðið kæmi á
staðinn og samkoman leystist upp.
Fyrir utan fundu þeir brúsa með eld-
fimu efni. Fjórði félaginn inni opnaði
bakuppgang og þar komust félag-
amir inn.
Þegar inn kom varð fyrir þeim
hrúga af stólum. Þeir helltu vökvan-
um yfir þá, rifu blöð yfir og kveiktu í.
Einn þeirra tók síðan ruslapoka sem
lá þama og bætti á bálið. Ruslið or-
sakaði mikinn reyk. Það sem síðan
gerði að það eldurinn breiddist svo
hratt út var að hann læstist í línó-
leumdúk á gólfinu, sem reyndist
óskaplegur eldsmatur. Auk þeirra 63
sem létust slösuðust á þriðja hundr-
að manns, margir svo að þeir bera
þess menjar alla ævi.