Morgunblaðið - 27.04.2000, Blaðsíða 46

46 FIMMTUDAGUR 27. APRÍL 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+
| Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir og afi,
KARL HAFSTEINN HALLDÓRSSON,
bóndi frá Ey,
Njálsgerði 10,
Hvolsvelli,
iést mánudaginn 24. apríl á Sjúkrahúsi Suður-
lands, Selfossi.
Hann verður jarðsunginn frá Breiðabólstaðarkirkju í Fljótshlíð, laugar-
daginn 29. apríl kl.15.00.
Þeim, sem vilja minnast hans, er bent á Krabbameinsfélag [slands eða
Sjúkrahús Suðurlands, Selfossi.
Guðfinna Helgadóttir,
v. Margrét Karlsdóttir,
Hallbjörg Karlsdóttir, Stefán Sveinbjörnsson,
Gunnar Helgi Karlsson, Berglind B. Gunnarsdóttir,
Kristinn Arnar Karlsson, Irina Kamp,
Sigríður Karlsdóttir, Sölvi Sölvason
og barnabörn.
+
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
JAKOB KAREL ÞORVALDSSON,
dvalarheimilinu Höfða,
Akranesi,
lést að morgni föstudagsins 21. apríl á Sji
húsi Akraness.
Jarðsungið verður frá Akraneskirkju föstu
inn 28. apríl kl. 15.
Rósbjörg Anna Hjartardóttir,
Kristín Karólína Jakobsdóttir, Þorfinnur Júlfusson,
Valgerður Gísladóttir,
Sigurborg Guðný Jakobsdóttir,
Svava Jakobsdóttir, Ásgrímur Guðmundsson,
Valdís Ragnheiður Jakobsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir og afi,
FRIÐLEIFUR JAKOBSSON,
Austurbergi 38,
Reykjavík,
lést á gjörgæsludeild Sjúkrahúss Reykjavlkur,
Fossvogi, þriðjudaginn 25. apríl.
Útför hans fer fram frá Fossvogskirkju þriðju-
daginn 2. maí ki. 13.30.
Rut Alexandra Friðleifsdóttir, Tryggvi B. Andersen,
Kjartan Þór Friðleifsson, íris Daníelsdóttir,
Gunnar Friðleifsson, Deborah V. Tanupan
og barnabörn.
+
Ástkær fósturfaðir og afi,
VIGFÚS JÓSEFSSON,
Sætúni,
Langanesi,
verður jarðsunginn frá Þórshafnarkirkju lau-
gardaginn 29. apríl kl. 13.30.
Fyrir hönd ættingja og vina,
Sigrún Davíðs og börn.
+
tengdamóðir, amma og
Ástkær móðir okkar,
langamma,
VALGERÐUR GUÐRÚN HALLDÓRSDÓTTIR,
Otrateigi 34,
Reykjavík,
lést á líknardeild Landspítalans þriðjudaginn
25. apríl.
Útförin fer fram frá Dómkirkjunni föstudaginn 5.
maí kl. 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hennar, er bent á Styrktarfélag Sjúkrahúss
Suðurnesja og líknardeild Landspítalans.
Hiidur Kristjánsdóttir, Ingibjörn Hafsteinsson,
Halldór Kristjánsson, Jenný Ágústsdóttir,
Sigurður Kristjánsson, Anna Daníelsdóttir,
Hjalti Kristjánsson, Vera Björk Einarsdóttir,
Guðrún Þura Kristjánsdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
¥
NINA BJORK
ARNADOTTIR
+ Nína Björk Áma-
dóttir fæddist á
Þóreyjarnúpi, Lín-
akradal í Vestur-
Húnavatnssýslu 7.
júní 1941. Foreldrar
hennar voru hjónin
Lára Hólmfreðsdóttir
og Árni Sigurjómsson
þar búandi. Þrettán
mánaða gömul fór
Nína í fóstur til
ömmusystur sinnar
Ragnheiðar Ólafs-
dóttur og manns
hennar Gísla Sæ-
mundssonar að
Garðsstöðum við Ögur í Djúpi. Ólst
hún upp hjá þeim og fluttust þau til
Reykjavíkur árið 1946 og voru
búsett í Reykjavík síðan.
Nína Björk var gagnfræðingur
frá Núpi í Dýrafirði og lauk sfðar
námi frá Leiklistarskóla Leikfé-
lags Reykjavikur og stundaði um
nokkurra missera skeið nám við
leiklistarfræðadeild Kaupmanna-
hafnarháskóla. Hún var skáld og
húsfreyja í Reykjavík, á Eyrar-
bakka og í Kaupmannahöfn. Hún
gaf út sína fyrstu
ljóðabók, Ung ljóð,
árið 1965 og síðan
margar ljóðabækur,
skáldsögur, smásög-
ui-, leikrit og ævisögu
Alfreðs Flóka. Ljóð
hennar voru þýdd á
fjölmörg erlend
tungumál og leikrit
hennar sýnd í öllum
hefðbundnu leikhús-
unum hérlendis og í
sjónvörpum á Norð-
urlöndum. Hún fékk
Ijölmargar viður-
kenningar fyrir
skáldskap sinn, m.a. úr Rithöf-
undasjóði Ríkisútvarps og var
borgarlistamaður Reykjavíkur ár-
ið 1989.
Nína Björk giftist 1. sept. 1966
Braga Kristjónssyni bókakaup-
manni og eru synir þeirra: Ari Gísli
Bragason, kv. Sigríði Hjaltested,
þeirra dóttir Ragnheiður Björk;
Valgarður og Ragnar Isleifur.
Sálumessa verður í Landakots-
kirkju kl. 13.30 fimmtudaginn 27.
aprfl.
Takk Nína fyrir liðnar stundir.
Takk fyrir að taka mér og syni mín-
um Halldóri opnum örmum í fjöl-
skylduna. Takk fyrir að gleðjast með
okkur þegar við Ari hófum búskap
og giftum okkur síðar á Þingvöllum.
Takk fyrir að taka þátt í fæðingu
Ragnheiðar Bjarkar, sólargeisla
þíns. Þú stóðst vaktina með okkur
alla nóttina á fæðingardeildinni og
varst á bæn. Takk fyrir allar góðar
stundir í blíðu og stríðu. Takk fyrir
þá ást sem þú gafst okkur öllum
Nína mín.
Guð blessi þig og geymi.
Sigríður Hjaltested.
„Er of snemmt að klippa rósirn-
ar?“ Ég heyri enn fallegu röddina
hennar Nínu. Það er bjartur en
kaldur vordagur fyrir um það bil tíu
árum og við Nína erum úti í garðin-
um hennar við Sólvallagötu að huga
að gróðri. Við komum okkur saman
um að það væri of snemmt að klippa
rósirnar, vorið væri ekki almenni-
lega komið. Þess í stað fórum við á
kaffihús niðri í bæ og ímynduðum
okkur að við værum flandrarar í
stórborg, eins og þær Amalie Skram
og Victoria Benedictsson hundrað
árurn fyrr í París. Löngu áður höfð-
um við flandrað um Kaupmannahöfn
þar sem Nína þekkti hvern krók og
kima, þrætt antikverslanir á
Frederiksberg, mátað gömul föt og
klætt okkur út. í einni slíkri verslun
fann Nína svarta háhælaða skó sem
hún lét mig kaupa og eru spari-
skórnir mínir enn þann dag í dag.
Við vorum á leið á norrænt kvenna-
bókmenntasemínar sem haldið var í
smábænum Skælskor á Sjálandi.
Þarna voru margar frægustu skáld-
konur Norðurlanda samankomnar,
auk nokkurra bókmenntafræðinga
sem fengu að fljóta með. Semínarið í
Skælskpr varð bæði skemmtilegt og
sögulegt, og okkur Nínu endalaus
uppspretta hláturs og ánægjulegra
endurminninga. Sömu dagana hélt
úthlutunarnefnd Norrænu bók-
menntaverðlaunanna fund sinn í
Reykjavík, og á síðasta degi semín-
arsins var tilkynnt hvaða karlskáld
hefði fengið þau í þetta sinn. Þegar
þetta var höfðu aðeins karlar fengið
þessi verðlaun. Þessu mótmæltum
við konur á semínarinu í Skælskpr
og sendum skeyti þess efnis til bæði
fjölmiðla og fundarins í Reykjavík,
þar sem ennfremur var tilkynnt að í
Skælskor hefði þegar verið stofnað
til Norrænna kvennabókmennta-
verðlauna og þau veitt í fyrsta sinn
finnska rithöfundinum Márta Tikk-
anen fyrir Ástarsögu aldarinnar.
Þetta átti eftir að draga dilk á eftir
sér í umræðum um íslenska Ijóða-
gerð, en um þessar mundir var í
undirbúningi Ijóðlistarhátíð þar sem
láðst hafði að bjóða konum þátttöku.
I háðungarskyni kölluðum við Nína
þessa hátíð ævinlega ljótlistarhátíð-
ina með t-i.
Við Nína kynntumst í gegnum
skáldskapinn. Ég bað hana að skrifa
fyrir mig sögu í safn smásagna um
og eftir íslenskar konur sem ég var
að taka saman.
Hún bjó þá við Laufásveginn, með
fallegt útsýni yfir Hljómskálagarð-
inn og var með yngsta son sinn í
vöggu. Söguna nefndi hún „Síðan
hef ég verið hérna hjá ykkur“ og er
hún mjög nýstárleg í íslenskum bók-
menntum. Hún er sögð frá sjónar-
horni ungrar konu í sálarháska, er
eins konar mónódrama, þar sem
hversdagsleiki og fantasía blandast
saman á tragikómískan hátt. Sjálf
lifði Nína við sálarháska sem ágerð-
ist með árunum og gerði vinum
hennar oft erfitt fyrir sem vildu
hjálpa en vissu ekki hvernig. Hún
var mjög viðkvæm og auðsærð, en
um leið næm fyrir atvikum, samtöl-
um og tilsvörum sem fengu tákn-
ræna vídd í frásögn hennar. Hún
hafði einstakan húmor, sem ekki
fólst í tilbúnum bröndurum, heldur í
tungumáli og sjónarhorni, því sem
var að gerast á líðandi stund, varð-
aði á einhvern hátt viðstadda og
skipti þá máli. Hún hafði mikla nær-
veru og gerði öllum hátt undir höfði.
Hún var mjög vel máli farin, bæði í
frásögn og raddbeitingu, og var svo
góður upplesari að unun var á að
hlýða. Bæði í lífi sínu og skáldskap
var hún upptekin af mannlegum
samskiptum, einkum í tungumáli, og
fjalla mörg ljóða hennar um þann
túlkunarvanda sem fylgir samskipt-
um manna. Þau lýsa í senn annar-
leika og þrá eftir samkennd sem er
þó ævinlega óuppfyllt, því að eitt-
hvað er að sem ekki verður tjáð
nema í skáldlegri mynd:
Þú spurðir
Þú spurðir hvar mig væri að finna.
Éghefekkifaliðmig
en bý inní dökkbláu bergi
langt inní dökkbláu bergi
sem verður á stundum svart.
Og efalaust myndi þér þykja
einkennilegt þar mni.
Nína gaf mikið af sér í Ijóðum sín-
um, þar er hana að finna, og í þeim
lifir hún áfram:
Sjálfsmynd
Hjartað í mér
erfuglvesturíFlatey.
Hvemig ættb- þú
margslungna manneskja
að geta skilið það?
Eitt það fyrsta sem ég heyrði um
Nínu var að sjálfur Sigurður Nordal
hefði kallað hana á sinn fund eftir að
fyrsta ljóðabók hennar Ung ljóð
kom út.
Svo góð þótti honum Ijóðin, og það
þótti fleirum. Nína var mikið skáld,
þó fremur ljóða og stuttra texta en
langra skáldsagna, þótt hún hafi
reynt fyrir sér á því sviði, ef til vill
vegna þess að skáldsögur eru vin-
sælli á bókamarkaði (og hjá útgef-
endum) en ljóðabækur. Hún var af-
kastamikill höfundur, þótt henni
þætti það ekki sjálfri, gaf út ljóð,
leikrit, skáldsögur og ævisögu, auk
þess sem hún birti ljóð og texta í
tímaritum.
Hún var alltaf að skrifa. Eitt það
síðasta sem hún sagði mér var að
hún væri að ganga frá handriti að
ljóðabók með ljóðum eingöngu um
konur. Það er kannski táknrænt fyr-
ir mannleg samskipti að hún sagði
mér þetta í símsvara.
Nína var mjög trúuð og bað fyr-
ir vinum sínum, líka þeim sem ekki
trúðu, þegar hún fann það á sér að
þeir áttu bágt. Þeim þótti gott til
þess að vita og fundu í því huggun.
Hver biður fyrir þeim nú? Ég kveð
vinkonu mína úr sárum fjarska og
með miklum söknuði, þakka henni
einlægnina, trúnaðinn og skemmt-
unina um áratuga skeið, og bið
henni blessunar þess guðs sem
hún trúði á. Braga og sonum
þeirra þremur sendi ég innilegar
samúðarkveðjur, einnig litlu
Ragnheiði Björk sem hefur misst
ömmu sína.
Elsku Nína mín, það var of
snemmt að klippa rósirnar.
Berlín í sól upprisudagsins 2000,
Helga Kress.
Nína Björk Ámadóttir.
Minningarorð.
Blakaégljóðvængjum.-
Bládjúp himins
erumigalltumkring,
og í Ijósöldum
lofthafsins mikla
baða ég sál mína og syng. -
Blaka ég ljóðvængjum. -
Berst ég glaður
upp yfir storð og stund.
Hverfur og gleymist
í himinljóma
húm yfir harmanna grund.
Nína Björk, vinkona mín í
hartnær hálfa öld, hefur kastað
kveðju.
Nína var svo viðkvæm og full af
ástríðum og tilfinningum að yfir flóði
á stundum. En hún var svo
skemmtileg og húmorinn svo hárf-
ínn. Oft tók hún flugið í frásögn þar
sem hún lék öll hlutverkin og við
dramatískan lestur ljóða hló hún og
grét í senn. Ég, óvitinn, hef sjaldan
upplifað í leikhúsi þá stemmningu
sem Nína skapaði oft ein og sér á
eigin sviði heima eða heiman.
Nína vinkona mín er dáin. Hún
fyllir tuginn sem farinn er héðan úr
okkar gömlu klíku frá unglingsár-
unum og kennd var við Fróða. Við
hvert brotthvarf vinanna koma þeir
allir upp í hugann. Heimsmyndin
brenglast æ meir fyrir mér. Ég
sakna þjn.
Moldin er sterk
og margt, sem bindur. -
Viskunni er vamað máls.
Blaka ég ljóðvængjum.
Bresta hlekkir
jarðar—og ég er frjáls.
(Grétar Fells.)
Anna Agnars.
Það eru þrjátíu ár frá því ég sá
Nínu Björk Árnadóttur fyrst. Skáld-
konan birtist ásamt Sigfúsi efst á
stigapallinum í bókabúð Máls og
menningar með afskaplega mikið af
rauðu hári og stríðnisleg augu í smá-
gerðu andliti og ég man að ég horfði
á hana svífa hlæjandi niður stigann
og hugsaði að þessi hrífandi vera
hlyti að hafa stigið út úr einhverju
ævintýri í bókahillunum. Kannski
gerði hún það líka. Alténd kunni hún
þá list að breyta hversdagslegum
hlutum í meinfyndinn skáldskap,
fékk jafnvel frystikistur til að tala.
Þá var gaman að vera samferða
henni og mikið hlegið. Erfiðara þeg-
ar hvunndagurinn varð að dimmum
skógi og við hin hluti af skóginum og
henni ekkert skjól. En sögurnar sem
hún sagði síðar þaðan í ljóðum, oft
undurnæmum, afhjúpuðu að jafnvel
þegar viðkvæmni hennar og ótti var