Morgunblaðið - 06.07.2000, Qupperneq 70

70 FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Eigendur oneoone standa fyrir uppákomum og sýningum í hverjum mánuði
tír þrívíddarverkinu Nirvana (1996-97) eftir Mariko Mori.
Geim-geisja
Stúlka í hálfgerðu reiðileysi í neðan-
jarðarlest klædd silfurlituðum bún-
ingi að gefa torræðar skipanir til
einhvers að handan eða hafmeyja
sem sést bregða fyrir hvað eftir ann-
að á strönd sem er full af venjulegu
fólki í baðfötum. Þetta eru dæmig-
erð verk eftir japönsku listakonuna
Mariko Mori en það má segja að hún
vinni alltaf að einhverju leyti með
mörk þess raunverulega og óraun-
verulega í list sinni. Verk hennar
eru flest ljósmyndir eða hreyfí-
myndir (video) enda er það tækni
sem hentar verkum hennar mjög vel
því með þeim nær hún bæði að vinna
með raunverulegar aðstæður úr
sínu daglega lífi sem hún tengir sín-
um hugarheimi sem oftar en ekki er
unninn í tölvu.
A síðustu árum hafa austurlensk-
ir listamenn flætt inn í vestrænan
listheim með sinn ótrúlega bak-
grunn og menningu sem er svo ólík-
ur okkar hinna hér í vestri. Lista-
menn á borð við Takashi Murakami
sem vinnur útfrá hálfsjúkum hugar-
heimi karlmanna með smágerðum
Managa teiknimyndafígúrum sínum
sem eiga allar sinn sérstaka stað í
lífi flestra japanskra karlmanna.
Svo er það andstæðan en það eru
þeir sem vinna með þetta austur-
lenska „eliment", leita inn á við.
Dæmi um það eru verk kínverska
málarans Qiu Shi Hua sem eru alltaf
á mörkum þess sýnilega og ósýni-
lega.
Mariko Mori hefur á síðustu árum
unnið með þennan sér japanska
hugarheim sem tengist hefðbundn-
um austurlenskum hugmyndum
eins og te-serimóníu japana, hug-
myndum um „nirvana“ eða himna-
ríki og svo hið ótrúlega neyslusam-
félag austurlanda. Verk hennar eru
alltaf einhvers konar framtíðarsýn
eða þá hennar sérstaka sýn á goð-
sögulegan heim fortíðar.
Með verki sínu Nirvana frá 1997,
sem er gert með þrívíðri kvik-
myndatækni, nær hún að kalla fram
hjá áhorfandanum ótrúlegustu
skynjanir. I því verki var fólki
hleypt inn í salinn í tíu manna hóp-
um og allir náttúrulega með gler-
augun klassísku. Þegar þeir koma
inn sjá þeir fyrir framan sig fljúg-
andi veru, nk. geim-geisju sem svíf:
ur í lausu lofti yfir lótusblómi. í
kringum hana flögra litlar geim-
fígúrur sem svífa í hálfgerðum sápu-
kúlum og spila á hljóðfæri. Geisjan
gefur þeim einhvers konar skipanir
og þeir skjótast fram og til baka í
kringum áhorfendur en í fjarska er
raunverulegur sjóndeildarhringur.
Að lokum skjótast verurnar út í
buskann og geisjan með og áhorf-
endur eru skildir eftir niðri á jörð-
inni og muna allt í einu aftur að þeir
eru á myndlistarsýningu.
Með þessu verki sýndi hún fram á
að þrívíð kvikmyndatækni er ekki
alveg búinn að syngja sitt síðasta og
hentar jafnvel betur í myndlist en í
kvikmyndum. Þessi persónulega
nálgun við áhorfandann er nokkuð
sérstök því með þessari tækni
myndar áhorfandinn og listaverkið
tengsl sem listamenn eiga oft í erfíð-
leikum með að ná.
I verkum Mariko má finna eitt-
hvað spennandi því í þeim er hægt
að sjá framtíðina byggða á hug-
myndalegum grunni fortíðar.
Ys og læti í
Austurstræti
í BAKHIÍSI á miðjum Laugavegin-
um er að finna grámálað hús þar
sem hugsjónafólkið Anna María
Helgadóttir og Rui Pedro Andersen
reka tískuvöruverslun og halda
myndlistarsýningar.
Frá því starfsemin hófst hafa
margar spennandi og nýstárlegar
sýningar og uppákomur verið settar
upp, því þótt húsrúm sé takmarkað
er hugmyndaflæðið það ekki.
Nýjasta verkefnið nær samt út
fyrir veggi hússins, alla leið niður í
Austurstræti. Hugmyndin er stór í
sniðum, nefnilega að tyrfa allt
strætið og færa náttúruna inn í mal-
bikunarsamfélag Reykjavikur. Ólaf-
ur Eh'asson, íslenskur listamaður
búsettur í Berlín, hefur verið að
vinna með þessa hugmynd um nokk-
urt skeið og langar nú að heimfæra
hana á fóstuijörðina. Öll tilskilin
leyfí hafa fengist og nú er verið að
ganga frá síðustu lausu endunum.
Þegar iðagrænt grasið tekur að
spretta verður lokað fyrir bflaum-
ferð og göngugatan fyrrverandi fær
hlutverk sitt að nýju um það þriggja
vikna skeið sem sýningin stendur
yfir.
oneoone verður til
Anna María og Rui höfðu verið
búsett lengi erlendis áður en þau
fluttu alkomin til Islands og fóru að
setja mark sitt á íslenskt menning-
arlandslag. Þegar þau hjónakorn
eru spurð um tilkomu búðarinnar/
sýningarsalarins oneoone er Anna
María fljót til svars, „okkur fannst
vanta nokkurs konar miðstöð fyrir
ungt fólk þar sem það gæti skapað
eitthvað, séð verk annarra, átt sér
stað þar sem eitthvað er alltaf í
gangi.“ Rui grípur setninguna á
lofti og heldur áfram „svona sterkt
svæði sem væri heimili fyrir alls
konar hönnun, húsgagnahönnun,
bækur, tónlist og bara allan pakk-
ann.“ Þau segjast hafa byrjað smátt
og aðeins hluti hugmyndanna hafi
enn sem komið er verið fram-
kvæmdur og að ólgandi líflegt fjöl-
listahús sé í framtíðardraumum
þeirra.
Auk almenns sýningahalds eru
þau styrktaraðilar að tónleikahaldi
einu sinni í mánuði þar sem ólfldr
tónlistarmenn leika. Egill Tómas-
son, sem er meðeigandi í oneoone,
ber veg og vanda að skipulagningu
tónleikanna. Þau reyna því eftir
fremsta megni að virkja fólk í ólík-
um listgreinum.
En hvernig eru þeir sem sýna í
listagallerfinu valdir? „Mmm“ segir
Rui hugsandi og svarar svo „við
veljum eiginlega bara eftir því hvað
við sjáum listamennina gera og
hvað okkur finnst flott.“ Anna Mar-
ía tekur í sama streng, „eins til
dæmis með Ráðhildi Ingadóttur. Við
höfðum hitt hana nokkrum sinnum
þar sem hún hafði sagt okkur frá
því sem hún væri gera og lýsa verk-
um sínum frá a-ö og við urðum gjör-
samlega ástfangin af hugsuninni á
bak við allt sem hún er að gera og
yfir þægindin. Hönnun AsFour
hópsins frá New York er gott dæmi
um þetta, þau vinna hugmyndir sín-
ar út frá sjónarhorni arkitekta
fremur en hefðbundinnar fatahönn-
unar. Bæði bolir og innkaupapokar
eru jafnvel unnir út frá hringform-
inu sem gerir það að verkum að
„það getur orðið svolítið erfitt að
ganga í fötunum." Anna María skell-
ir upp úr og segir „við erum eigin-
lega í viðskiptum sem eru engin við-
skipti, það er ekkert hægt að selja
listaverkin og varla fötin heldur.
Við erum bara að reyna að spjara
okkur og viljum bara hafa þetta
svona og gætum ekkerí lifað öðru
vísi.“ Þau segja að svona búðir/
gallerí geti gengið mjög vel, „ekki
peningalega heldur hugsanalega.“
Rui kinkar kolli, klárar cappu-
chino-bollann sinn og segir að lok-
um „við viljum halda áfram að vera
með rými til að sýna dót, hvort sem
það eru föt eða listaverk enda er
hvort tveggja hluti af lífsstfl fólks.“
Anna María og Rui eru óskaplega
hamingjusöm með vinnuna, lífið og
hvort annað. Það eina sem þau segj-
ast mögulega geta kvaríað undan sé
skortur á tíma til að gera allt sem
þau langar til og framkvæma allar
ótalmörgu hugmyndirnar sem
spretta upp eins og gorkúlur á
hverjum einasta degi.
Morgunblaðið/Jim Smart
Anna María og Rui í sýningarsal gallery oneoone.
hvað það er yfirgripsmikið og
merkilegt. Þetta er bara eitt dæmi
um hvemig við veljum fólkið sem
sýnir hjá okkur.“
Þegar þau em spurð hvort skipti
meira máli, lífsspeki listamannsins
eða verk hans er ekkert hik á þeirn
og Rui svarar að bragði „lífsspekin
er það eina sem skiptir máli, hugs-
unin á bak við verkin. Við eram allt-
af að vinna með einhver form og
það er þessi hugsun á bak við form-
in sem er aðalinntakið." Við emm
komin að kjarna málsins og Anna
María segir „maður getur ekki
reiknað með að listamaðurinn komi
fram með einhveija snilld í hvert
einasta skipti. Nú er ég alls ekki að
segja að það sé ekki gott sem þeir
gera en hugsunin skiptir bara svo
miklu meira máli en hið sjónræna.
Við sýnum líka oft verk í þróun og
jafnvel Iistamenn íþróun, einstak-
linga þar sem snilldin skín í gegn.“
Formfesta og hugsjónir
Fatnaðurinn f búðinni ber hug-
myndum eigcndanna ljós merki.
Formið er haft að leiðarljósi fram