Morgunblaðið - 13.07.2000, Page 2

2 FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Matsmenn
meti vinnu við
ættfræðigrunn
HÉ RAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur fallist á kröfu Þorsteins Jónssonar
ættfræðings og Genealogia Islandor-
um hf. að dómkvaddir verði hæfír og
óvilhallir matsmenn til að meta
hvemig Friðrik Skúlason ehf. og ís-
lensk erfðagreining hafi saman eða
hvor um sig staðið að gerð ættfræði-
grunns sem stundum er nefndur ís-
lendingabók. Þorsteinn Jónsson og
Genealogia Islandorum hafa stefnt
Islenskri erfðagreiningu og Friðriki
Skúlasyni vegna meintra brota á höf-
undarrétti og nema bótakröftir
hundruðum milljóna króna. Em Is-
lensk erfðagreining og Friðrik sökuð
um að hafa slegið inn í tölvu í ábata-
skyni lögverndaðar upplýsingar úr
ættfræðiritum sem Þorsteinn og aðr-
ir fræðimenn hafí unnið upp úr fi-um-
gögnum. Beiðnin um dómskvadda
matsmenn tengist dómsmálinu.
Leitað í rit eða frumheimildir
I beiðni matsbeiðenda kemur fram
að matsmenn skuli leitast við að
kynna sér hvort ráðið verði af íslend-
ingabók á hvern hátt hún er til orðin
og lýsa því í matsgerð. Einkum er
þess óskað að matsmenn geri grein
fyrir því hvort unnt er að komast að
því með skoðun og samanburði hvort
Islendingabók hefur orðið til með
þeim hætti aðallega að aðstandendur
hennar hafi leitað í útgefin ættfræði-
Varð bráð-
kvaddur
við Ulfarsá
MAÐURINN sem fannst með-
vitundarlaus við Úlfarsá í Mos-
fellsbæ sl. sunnudag og lést á
Landspítalanum, Hringbraut,
seinna sama dag varð bráð-
kvaddur.
rit og lagt þau til grundvallar verki
sínu eða hvort þeir hafi aðallega leit-
að sjálfstætt í frumheimildir þær sem
hafa að geyma þær upplýsingar sem
ættfræðingar almennt leita til í því
skyni að semja ættfræðiverk og unn-
ið úr þeim frumheimildum með að-
ferðum ættfræðinnar þannig að úr
hafi orðið heilsteypt sjálfstætt verk,
óháð útgefnum ættfræðiritum.
Meti mörk höfundarréttar
Lögmenn Friðriks Skúlasonar og
íslenskrar erfðagreiningar óskuðu
þess að kröfu um dómskvaðningu
matsmanna yrði hafnað. í greinar-
gerð frá þeim segir að með mati
dómskvaddra matsmanna sé þeim í
reynd falið að meta og gera greinar-
mun á því hvar mörk höfundarréttar
liggja, þ.e. hvort matsmenn telji, út
frá forsendum matsbeiðenda, að
verkið sé aðallega unnið með brotum
gegn höfundarrétti eða ekki. Mat á
þessu eigi undir dómara sem og mat
á því hvar skilin milli heimildar og
óheimillar notkunar á útgefnum ætt-
fræðiritum liggja. Þeir telja að mats-
beiðnin brjóti gegn ákvæðum einka-
málalaga. Þá séu matsmönnum í
matsbeiðninni með leiðandi hætti
lagðar línumar við framkvæmd
matsins og þeim gefnar upp leiðandi
forsendur. Matsmönnum séu settar
fyrir vinnuaðferðir og leitast sé við að
hafa áhrif á það hvað kannað verði við
framkvæmd matsins og hvaða gögn
verði lögð til grundvallar niðurstöðu.
I úrskurði Héraðsdóms segir að
stefnandi hafi lagt fram matsbeiðni
sem uppfylli skilyrði laga en þar segi
að í beiðni skuli koma skýrlega fram
hvað eigi að meta og hvað aðili hygg-
ist sanna með mati. Ekki er fallist á
að hafna beri matsbeiðni af þeim sök-
um sem fram kemur í andmælum
stefndu enda muni dómari eftir sem
áður meta sjálfstætt atriði sem krefj-
ast almennrar þekkingar og mennt-
unar eða lagaþekkingar.
Sigurður Tryggvason safnar fé
fyrir MS-félagið
Hittir heilbrigðis-
ráðherra við Akranes
SIGURÐUR Tryggvi Tryggvason,
sem safnar áheitum til styrktar MS-
félagi íslands með því að hjóla frá
Akureyri til Reykjavíkur, var stadd-
ur í Borgamesi í gærkvöld. Sigurði,
sem er þrettán ára, var boðin gist-
ing á Mótel Venusi og dvaldi þar í
nótt.
I dag heldur hann áfram för sinni
og ætíar að hjóla til Mosfellsbæjar.
Langafi hans, Guðmundur Ó. Guð-
mundsson, 78 ára, ætíar að fylgja
honum hjólandi fyrsta spölinn, að
Akranessvegamótunum við Laxá.
Þar, á sláturhússplaninu klukkan
11.30, taka á móti honum Ingibjörg
Pálmadóttir heilbrigðisráðherra og
Gfsli Gíslason, bæjarstjóri á Akra-
nesi.
Á morgun lýkur ferðinni, þegar
Sigurður hjólar frá Mosfellsbæ að
Perlunni. MS-sjúklingar munu
verða með í för, á hjólum og í rútu.
Söfnun áheita gengur vel, en
markmið hennar er að koma upp að-
stöðu í Reykjavík fyrir MS-sjúklinga
sem búa úti á landi en þurfa að Ieita
sér Iækninga í Reykjavík.
f Morgunblaðið/Jim Smart
I tívolí
KOMA tívolísins til Reykjavíkur er orðinn árviss við- venjulega líf og fjör á hafnarbakkanum og greinilegt
burður og fagna ungmennin því sérstaklega. Það er að þær skemmtu sér konunglega vinkonurnar.
Þróa viðvörunar-
kerfí jarðskjálfta
KERFISVERKFRÆÐISTOFA
Háskóla Islands er í samvinnu við
Veðurstofuna og fleiri stofnanir að
þróa bráðaviðvörunarkerfi vegna
eldgosa og stórra jarðskjálfta.
Reynslan af Heklugosinu í vetur og
landskjálftunum á Suðurlandi hefur
hraðað framþróun kerfisins.
Vinna við verkefnið sem gengur
undir vinnuheitinu Bráðavá hófst á
síðasta ári. Að sögn Jóhannesar
Hermannssonar, starfsmanns Kerf-
isverkfræðistofunnar, byggist vinn-
an að hluta til á eldri rannsóknum,
meðal annars norrænu verkefni frá
1995 og Evrópusambandsverkefni
sem unnið hefur verið að frá 1996.
Það byggist einnig á rannsóknum
Ragnars Stefánssonar jarðskjálfta-
fræðings og annarra sérfræðinga á
Veðurstofunni og öðrum stofnun-
um. Við hönnun kerfisins er nútíma
upplýsingatækni beitt til að þekkja
fyrirboða eldgosa og stórra jarð-
skjálfta.
Markmiðið með verkefninu er að
sögn Jóhannesar að geta varað við
jarðskjálftum og eldgosum með
lengri fyrirvara en unnt er nú og
auka þannig svigrúm yfirvalda til
að forða fólki og verðmætum ef á
þarf að halda. Jóhannes segir að
mikið af upplýsingum hafi safnast í
landskjálftunum að undanförnu,
Heklugosinu í vetur og Vatnajök-
ulsgosinu þar á undan. Unnið verði
úr þeim og þær bornar saman við
áður þekkta forboða slíkra ham-
fara. Vonast sé til að með þeim
hætti verði unnt að búa til bráðavið-
vörunarkerfi.
Verkefnið er langtímaverkefni
sem er stutt á veg komið og segir
Jóhannes að framvinda þess ráðist
af því hvernig gangi að fjármagna
rannsóknirnar. Hann segir þó að
þegar hafði náðst ákveðinn árangur
og vonast sé til að enn meiri árang-
ur náist þegar vinnan við verkefnið
verði lengra komin.
Kynnt á alþjóðlegri ráðstefnu
Jóhannes og Ebba Þóra Hvann-
berg munu kynna bráðaviðvörunar-
kerfið á alþjóðlegri ráðstefnu um
viðbúnað sveitarfélaga við náttúru-
hamförum sem haldin verður í
Reykjavík dagana 27. til 30. ágúst
næstkomandi. Margir íslendingar
verða meðal fyrirlesara.
Ráðstefna þessi er haldin á
tveggja ára fresti. Viðbúnaður
sveitarfélaga við hvers kyns ham-
förum er meginþema ráðstefnunnar
og er megináhersla lögð á samstarf
þeiiTa við vísindamenn og yfirvöld.
Aðrir málaflokkar eru hættumat,
áhættustjórnun, tryggingamál og
samstarf við íjölmiðla.
27 ára gamall svartbakur var
skotinn á Austurlandi í vor
í VOR var skotinn svartbakur á
Austurlandi. Það væri vart í frásög-
ur færandi nema vegna aldurs fugls-
ins, en hann er elsti svartbakurinn
sem endurheimst hefur hérlendis.
Svartbakur þessi var merktur sem
ófleygur ungi í Vöðlavík í Suður-
Múlasýslu 4. júlí 1972. Hann var síð-
an skotinn á Vattarnesi í Suður-
Múlasýslu 20. apríl og höfðu þá liðið
27 ár, 9 mánuðir og 28 dagar frá því
að hann var merktur. Vattarnes er í
um 12 km fjarlægð frá merkingar-
stað þannig að svartbakurinn hefur
ekki ferðast langt frá fæðingarstað
sínum.
Frá þessu er sagt á heimasíðu
Náttúrufræðistofnunar. Þar er einn-
ig sagt frá fálka sem varð fyrir bíl
nálægt Strákagöngum fyrr á þessu
ári. Fuglinn lifði áreksturinn ekki af.
Þetta var kvenfugl sem Ólafur K.
Nielsen, fuglafræðingur á Náttúru-
fræðistofnun, fangaði við hreiður í
Jökulsárgljúfrum 23. maí 1987.
Þetta er elsti fálkinn sem Náttúru-
fræðistofnun hefur haft spumir af,
en við merkingu var fuglinn a.m.k.
tveggja ára gamall og því að lág-
marki 15 og hálfs árs er hann drapst.
Sérblöð í dag
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.is
KR-ingar gerðu góða ferð
til Möltu C/2
Ellefu keppendur frá íslandi
á Ólympíuleikana C/4
4StoWri
Serblaö um viðskipti/atvinnuhf