Morgunblaðið - 01.12.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 2000 1 3
• •
Onnur umræða um fjárlög fyrir árið 2001
Stjórnarandstæðingar gagnrýna
efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar
Inngrip Seðlabankans
að undanförnu
Krónur
keyptar fyrir
4,7 milljarða
TILLÖGUR þingmanna Samfylk-
ingarinnar við aðra umræðu um fjár-
lög ársins 2001 gera ráð fyrir aukn-
ingu á ríkisútgjöldum um fimm
mifijarða króna frá því sem lagt er til
í sjálfu frumvarpinu. Fela þær tillög-
ur aðallega í sér aukið framlag til
menntamála sem og aukið framlag til
barnabóta vegna hugmynda þeirra
um að bamabætur verði ótekju-
tengdar til sextán ára aldurs. Einnig
fela þær í sér aukið framlag til aldr-
aðra og öryrkja. A móti hyggjast
þingmenn Samfylkingarinnar leggja
fram tillögur að niðurskurði eða
auknum tekjum upp á 6 milljarða
króna. Þannig segja þeir að tillögur
Samfylkingarinnar við fjárlagaum-
ræðuna muni auka tekjur ríkisins um
milljarð króna frá því sem gert er ráð
fyrir í fjárlagafrumvarpinu.
Önnur umræða um fjárlög ársins
2001 stóð yfir á Alþingi allan daginn í
gær og fram eftir kvöldi. Eins og
fram hefur komið hefur meirihluti
fjárlaganefndar Alþingis þegar lagt
fram breytingartillögur á frumvarpi
til fjárlaga fyrir árið 2001 sem nema
samtals um tæplega 3,8 milljörðum
króna til hækkunar. Einstakir þing-
menn lögðu einnig fram breytingar-
tillögur á frumvarpinu á Alþingi í
gær og má þar nefna tillögu þing-
flokks Frjálslynda flokksins og
tveggja þingmanna Vinstrihreyfing-
arinnar - græns framboðs, þeirra
Jóns Bjamasonar og Þuríðar Back-
man, um að framlög til tekjutrygg-
inga ellilífeyrisþega hækki um 410
milljónir króna frá því sem gert er
ráð fyrir í frumvarpinu og verði
þannig alls 7,5 milljarðar á næsta ári
og að framlög til tekjutrygginga ör-
orkulífeyrisþega verði hækkuð um
160 milljónir króna frá því sem lagt
er til í frumvarpinu og verði þannig
þrír milijarðar á næsta ári.
Jón Kristjánsson, þingmaður
Framsóknarflokksins og formaður
fjárlaganefndar Alþingis, hóf um-
ræðuna í gær og gerði grein fyrir
breytingartillögum meirihlutans. Jón
sagði einnig við það tækifæri að góð-
æri hefði ríkt í þjóðarbúskapnum
undanfarin ár og að til marks um það
hefði árlegur hagvöxtur verið 4,7% að
meðaltali á árunum 1996 til 2000.
Hann tók þó fram að því væri ekki að
leyna að góðærið hefði reynt á efna-
hagslíf landsins. „Skýr merki um það
má m.a. sjá í vaxandi verðbólgu og
viðskiptahalla, sem í æ ríkari mæli
stafar af mikilli neyslu. Við þetta
bætist að ytri skilyrði þjóðarbúsins
hafa versnað nokkuð, einkum vegna
hækkandi olíuverðs á heimsmarkaði.
Þessi hættumerki benda eindregið til
að hægja þurfi um sinn á ferðinni til
að tryggja að árangurinn sem náðst
hefur verði viðvarandi. Til þess að ná
þessu markmiði skiptir meginmáli að
fylgja aðhaldssamri stefnu í ríkisíjár-
málum. Skilaboðin til þeirra sem nú
vinna að fjárlagagerð eru því skýr;
bæta þarf afkomu ríkissjóðs milli
áranna 2000 og 2001.“
Morgunblaðið/ Kristínn.
Ossur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingarinnar, gagnrýndi harð-
lega efnaliagsstefnu ríkisstjórnarinnar í umræðunum. Við hlið hans er
Jóhanna Sigurðardóttir.
2 milljarðar til öryrkja
og aldraðra
Össur Skarphéðinsson, þingmaður
Samfylkingarinnar, mælti fyrir
nefndaráliti fyrsta minnihluta íjár-
laganefndar en þann minnihluta
skipa, auk Össurar, samfylkingar-
þingmennimir Gísli S. Einarsson og
Einar Már Sigurðarson. Eins og fyrr
segir leggja þingmennimir fram
breytingartillögur á fjárlagafmm-
varpinu, sem nema samtals fimm
milíjörðum króna til hækkunar. Ber
þar hæst framlög til mennta- og
menningarmála upp á einn milljarð,
framlög til aldraðra og öryrkja upp á
tvo milljarða og framlög til bamabóta
upp á rúma 1,2 milljarða króna.
A móti hafa samfylkingarmenn
þegar lagt fram tillögur um auknar
tekjur ríkisins upp á um 4 milljarða
króna og boða jafnframt fleiri tillögur
í þá átt við þriðju umræðu um frum-
varpið. I tillögunum, sem þegar hafa
verið kynntar, kemur m.a. fram að
samfylkingarmenn hyggist ná aukn-
um tekjum til rOdssjóðs með skatt-
lagningu söluhagnaðar vegna sölu
hlutabréfa, með endurgreiðslu til
húsbyggjenda en þannig megi upp-
ræta svarta atvinnustarfsemi og með
bættum skattskilum einstaklinga og
lögaðila.
í framsöguræði sinni lagði Össur
m.a. áherslu á að staða efnahagsmála
um þessar mundir einkenndist af af-
leiðingum langvarandi þenslu sem
ekki sæi fyrir endann á. Sagði hann
m.a. að viðskiptahallinn væri með
hæsta móti eða um 8% af landsfram-
leiðslu, gengið hefði fallið um 10% frá
því í maí og ennfremur að þvert ofan í
spár ríkisstjómarinnar stefndi verð-
bólgan í að vera yfir 5% á næstu mán-
uðum. Sumur gengju meira að segja
svo langt að spá verðbólgunni yfir 6%
á komandi mánuðum. Össur minnti á
að Samfylkingin hefði varað við vax-
andi þenslu við umræðuna um fjár-
lögin á síðasta ári og rifjaði einnig
ALÞINGI
upp orð ýmissa annarra aðila um
efnahagsástandið, m.a. orð Yngva
Amar Kristinssonar, bankastjóra
Búnaðarbankans í Lúxemborg, en í
Morgunblaðinu hinn 11. nóvember sl.
er haft eftir Yngvari að sennilega
hefði efnahagsstefnan sem fylgt hefði
verið á Islandi undanfarin ár að
nokkru leyti magnað „þennan vanda
sem þjóðarbúið er að glíma við“. Öss-
ur gat þess einnig að á síðasta sumri
hefði Samfylkingin varpað fram
þeirri hugmynd að stjómmálaflokkar
og aðilar vinnumarkaðarins tækju
höndum saman um að mynda nýja
þjóðarsátt gegn verðbólgunni en
þeirri hugmynd hefði verið hafnað af
ríkisstjóminni.
Jón Bjamason, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar - græns framboðs,
mælti fyrir áliti frá öðmm minnihluta
fjárlaganefndar en Jón stendur einn
að því áliti. Jón lagði áherslu á, eins
og aðrir þingmenn stjórnarandstöð-
unnar, að fjárlagaíirumvarpið kæmi
nú til annarrar umræðu við miklar
óvissuaðstæður. Sagði hann að við-
skiptahallinn stefndi í 60 milljarða á
þessu ári og að gengi krónunnar færi
fallandi. Hefði þurft að verja háum
fjárhæðum í erlendum gjaldmiðlum
henni til vamar.
í máli Jóns kom einnig fram að
þingmenn Vinstrihreyfingarinnar
-græns framboðs vildu aðra for-
gangsröðun í útgjöldum ríkisins en
ríkisstjóm Davíðs Oddssonar. Sagði
Ein sjálfsvígstilraun á dag
YFIR 20 manns á mánuði koma
að meðaltali vegna sjálfsvígstil-
rauna inn á bráðaþjónustu Land-
spítalans - háskólasjúkrahúss í
Fossvogi, fyrstu tíu mánuði þessa
árs. Þá komu að meðaltali tíu í
mánuði vegna sjálfsvígstilrauna á
bráðamóttöku Landspítalans við
Hringbraut á árabilinu 1990 til
1999.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í skriflegu svari heilbrigðis-
ráðherra, Ingibjargar Pálmadótt-
ur, við fyrirspum Astu R. Jóhann-
esdóttur, þingmanns Sam-
fylkingar. Segir Ásta að sam-
kvæmt þessum upplýsingum megi
leiða líkum að því að að meðaltali
ein sjálfsvígstilraun sé gerð á dag
á höfuðborgarsvæðinu. Ekki er
inni í áðumefndum tölum þeir sem
fara beint inn á gjörgæsludeild
eða lyflæknisdeild Landspítalans í
Fossvogi og heldur ekki þeir sem
fara beint inn á geðdeild.
I svarinu kemur fram að flestir
sem komi á bráðamóttöku við
Hringbraut komi vegna lyfjaeitr-
unar en aðrar sjálfsvígstilraunir
svo sem voðaskot fara frekar inn í
Fossvog.
I svarinu segir að Ijóst sé að
sjálfsvígstilraunir séu alvarlegt
vandamál á íslandi. í rannsókn
sem gerð var á Borgarspítalanum
á 9. áratugnum kom m.a. fram að
tíðni sjálfsvíga var marktækt
hærri hjá þeim sem höfðu reynt
sjálfsvíg áður, þ.e. um 12% þeirra
sem féllu fyrir eigin hendi hefðu
áður reynt sjálfsvíg. „Því er mikil-
vægt að þessir einstaklingar fái
faglegan stuðning strax og sé
fylgt vel eftir,“ segir í svarinu. Er
því næst bent á að í drögum að
heilbrigðisáætlun til ársins 2010
komi fram sú stefna stjórnvalda
að dregið verði úr tíðni sjálfsvíga
um 25% á tímabilinu. Meirihluti
þeirra sem reyna sjálfsvíg er kon-
ur.
hann að Vinstrihreyfingin - grænt
framboð vildi að fjárlögum ríkisins
yrði beitt til að auka jöfnuð í samfé-
laginu þannig að enginn þyrfti að líða
vegna aldurs, fötlunar eða búsetu.
Legði hún ennfremur áherslu á að
tekjum ríldsins yrði í auknum mæli
varið til menntunar og rannsókna.
Jafnramt að stefna í atvinnumálum
tæki fullt mið af sjálfbærri nýtingu
náttúruauðlinda og að tekið verði upp
grænt bókhald þegar meta skuh arð-
semi í atvinnurekstri við ákvörðun
framkvæmda.
Hlutabréf boðin út í áföngum
Önnur umræðan um fjárlögin stóð
fram eftir kvöldi í gær. Gagnrýndu
stjómarandstæðingar í umræðunni
m.a. efnahagsstefnu rfkisstjómar-
innar en stjómarliðar fóm m.a. ofan í
einstakar fjárveitingar til ákveðinna
málaflokka og lýstu yfir ánægju sinni
með einstakar fjárveitingar.
Jóhanna Sigurðardóttir, þingmað-
ur Samfylkingarinnar, fjallaði m.a.
um tillögur Samfylkingai-innar um
skattlagningu á söluhagnaði hluta-
bréfa. Benti hún á í þeirri umræðu að
636 einstaklingar hefðu á síðustu
tveimur áram nýtt sér heimild til að
fresta skattlagningu á söluhagnaði
bréfanna. Það þýddi að ríkið hefði
orðið af skatttekjum á um 20 millj-
örðum króna á þeim tíma. Sagðist
hún sannfærð um það að ef frestunin
yrði afnumin þá myndi það skila sér
með auknum tekjum í ríkissjóð.
Jóhanna gerði sölu ríkisbankanna
og Landssíma Islands einnig að um-
talsefni og spurði Jón Kristjánsson
hvort líklegt væri að af sölu þeirra
yrði á næsta ári. Svaraði Jón því til að
inni á fjárlagaframvarpinu væri
reiknað með tekjum upp á sjö millj-
arða króna vegna sölu ríkiseigna.
„Það er Ijóst að ekki þarf að selja
nema 25% af hlutdeild rfldsins í bönk-
unum til að ná því markmiði og rúm-
lega það,“ sagði hann. „Eg hef trú á
því að það náist samkomulag um að
bjóða út hlutabréf í ríkisfyrirtækjum
í skynsamlegum áföngum. Það era
ríkisstjórnarflokkamir að skoða.“
SEÐLABANKI íslands hefur sam-
tals selt gjaldeyri sem svarar til 4,7
milljarða króna til að styrkja gengi
íslensku krónunnar að undanförnu.
Frá því á miðvikudaginn í síðustu
viku og fram til síðastliðins mánu-
dags beitti Seðlabankinn i nokkur
skipti inngripum á markaðnum og
seldi gjaldeyri til að styrkja gengi ís-
lensku krónunnar í sessi.
Gengi krónunnar hefur nokkuð
hækkað í framhaldi af þessum að-
gerðum. Gengisvísitala krónunnar
var síðari hluta dags í gær um 119,7,
en fór lægst í 121,5 í síðustu viku, en
gengisvísitala krónunnar hækkar
þegar krónan lækkar í verði.
Rólegt á
gjaldeyrismarkaði
Viðskipti á gjaldeyrismarkaði
vora með rólegasta móti í gær og var
sölugengi krónunnar gagnvart
Bandaríkjadal 87,60 kr„ samkvæmt
opinberri skráningu Seðlabankans,
en fór í rétt um 90 kr. þegar gengið
var hvað lægst í síðustu viku.
Velta á gjaldeyrismarkaði í gær
var orðin um einn og hálfur millj-
arður kr. þegar dró nær lokum við-
skipta, en var til samanburðar um 13
miÚjarðar kr. síðastliðinn föstudag
og um 11 milljarðar kr. á mánudag-
inn var.
-------------------
*
Isskápur
fauk á bíl
ÍSSKÁPUR fauk á jeppa á Pollgötu
á ísafirði í gær og skemmdist jepp-
inn, sem var nýlegur, nokkuð mikið
að sögn lögreglu. Afthurhurð hans
beyglaðist og annar spegillinn eyði-
lagðist.
Isskápurinn hafði verið í viðgerð
þar sem gert hafði verið við þjöppu í
honum og var verið að flytja hann
heim á pallbíl þegar vindhviða olli
því að hann fauk af pallinum og á
jeppann, sem kom á móti.
Grýlukerta
seria
200 Ijósa díóðusería, sem er
með minni perum en mun sterkari.
Líftími allt að 25.000 klst.
3.950 kr.
HÚSASMIÐJAN
Simi 525 3000 • www.husa.is