Morgunblaðið - 01.12.2000, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Hraði og óþol
Kyrralíf, olía á striga, 150x100 sm, okt.-nóv. 2000.
MYIVDLIST
Ustamiðstöðin
S t r a u m i
HÁR OG LIST
HAFNARFIRÐI
Opið laugardaga og sunnudaga frá
14-18 að Straumi. Á afgreiðslutíma
rakarastofunnar í Hári og list. Til
10. desember. Aðgangur dkeypis.
MÁLAÐ á Kvíabryggju er yfir-
srkift tveggja málverkasýninga Pét-
urs Þórs Gunnarssonar, fyrrum list-
höndlara og Iisthúseiganda.
Framtakið hefur komið ýmsum í
opna skjöldu, eftir það sem á undan
hefur gengið í lífí mannsins, hafði þó
kvisast út, fátt sem hægt er að halda
með öllu leyndu á útskerinu.
Eins og margur veit afplánaði Pét-
ur Þór á nefndum stað þriggja mán-
aða dóm fyrir meintar málverkafals-
anir, en fáum mun hafa dottið í hug
að hann myndi nota tímann til jafn-
umsvifamikilla athafna í málverkinu.
Sækir þó höfuðmenntun sína í fagur-
listir, stundaði nám við fjónsku lista-
akademíuna í Óðinsvéum í heil fimm
ár, og þótt takmarkaðar sögur fari af
þeirri stofnun kann hún að vera
meira en fullgild, jafnvel ekki mikið
síðri þeirri við Kóngsins nýjatorg í
Kaupmannahöfn.
Málverkafalsanir almennt koma
þeim sem um listsýningar fjalla
minna við, þótt skylda þehra sé að
vekja athygli á þeim fjær og nær eins
og mörgu öðru til hliðar, sem og
margoft hefur verið gert hér í blað-
inu. Satt að segja yrði það fangelsi að
vera stórt og mikið að umfangi sem
rúma ætti alla málverkafalsara
heimsins og dygðu vísast öll háhýsi
Reykjavíkur engan veginn undir þá
alla, jafnblómleg atvinnugrein og það
er, einfeldningarnir sem blekkjast
láta að sama skapi margir. Eru þó
ekki upptaldir allir þeir sem falsa
aðra listræna giipi, en þeir skipta
vafalítið tugþúsundum, blekking ekki
síður ábatasöm en þekking, vel að
merkja.
Listrýnirinn verður að meta og
vega hverja sýningu fyrir sig eins og
honum kemur hún fyrir sjónir og líta
framhjá einkalífi og fortíð gerandans
enda hermir listasagan okkur af lit-
ríkri flóru prakkara og hrekkjalóma,
mannvina sem óþokka, trúaðra sem
trúlausra, löghlýðinna sem morð-
ingja, og þó snillinga í hantéringu
pentskúfsins. Það fara til að mynda
engar sögur af því, að hæfni manna
til að mála trúarleg viðfangsefni auk-
ist í hlutfalli við vaxandi bænahald
eða kirkjusókn, þvert á móti hafa
ýmsir af snillingum kirkjulistar verið
næsta áhugalitlii' um trúarbrögð, ef
ekki hundheiðnir.
Þannig skulu fortíð, stjómmála-
skoðanir, tengsl og vinátta helst út-
læg í orðræðunni þegar rýnt er í inni-
hald listaverka. Ósköp er annars
Sjö konur
í nýrri
lista-
smiðju
NÝ listasmiðja, Listagrip, verð-
ur opnuð í Brautarholti 4 á
morgun, laugardag, kl. 14.
Þar starfa og selja verk sín
sjö listakonur, Elín Rebekka
Tryggvadóttir, málari, Gerður
Gunnarsdóttir, myndhöggvari,
Sigrún Gunnarsdóttir, leirlista-
kona, og Guðný Andrésdóttir,
málari, en þær störfuðu áður
með Art-Hún-hópnum, Gyða L.
Jónsdóttir, myndlistarkona,
sem í mörg ár starfaði í Bret-
landi, Jóhanna Hauksdóttir,
leirlistakona, og Guðmunda
Hergeirsdóttir, leirlistakona, en
þær útskrifuðust síðastliðið vor
frá Listaháskóla Islands.
Opið alla virka daga auk laug-
ardags kl. 12-18. Einnig verður
opið nk. sunnudagkl. 14-18.
mikill léttir samfara því að skoða
verk eldri sem nýrri meistara án þess
að hafa hugmynd um bakgrunn
þeirra sjálfra, skoðanir og líf, sem
oftar en ekki þróaðist í hrópandi and-
stöðu við birtingarmyndina sem mað-
ur stendur frammi fyrir. Einkum I
ljósi örsamfélagsins og kunningja-
þjóðfélagsins sem við lifum og hrær-
umst nú einu sinni í.
Hér ber því einvörðungu að rýna í
verkin á þessum tveim sýningum
Péturs Þórs, skiliríin dæmd eftir því
hvernig þau koma fyrir sjónir, allt
annað og yfirstandandi málaferli
kústuð út úr myndinni, látin liggja á
milli hluta.
Eitt og annað kemur manni á óvart
á sýningunni, og þó ekki meður því að
um örlyndan og starfsaman mann er
að ræða, handlingens mand, eins og
danskurinn segir. Einkum undrast
maður stórlega hin miklu afköst á
ekki lengri tíma, sem hafa svip af
bráðum flótta frá einhverju sem
íþyngir, og þá fátt farsælla en að leita
útrásar í skapandi athöfnum.
Á sýningunum tveim eru samtals
vel yfir hundrað málverk, mörg yfir
meðalstærð, sem eru drjúg afköst á
ekki meira en þrem mánuðum, og
Norskar
listakonur í
Norræna
húsinu
SÝNING sem ber heitið Tákn verður
opnuð í anddyri Norræna hússins í
dag, föstudag, kl. 17. Hér er um að
ræða sýningu á veggteppum og leir-
munum eftir tvær norskar listakon-
ur, Britu Been og Barbro Hemes.
Þær verða báðar viðstaddar opnun-
ina.
Listakonumar hafa unnið verkin
á sýninguna með tákn úr kristinni
trú í huga og er sýning þeirra upp-
haf að dagskrá í Norræna húsinu
sem helguð er aðventunni. Sænsk
vísnasöngkona, Agnethe Christen-
sen, mun syngja jdlalög og leika á
kantele við opnun sýningarinnar.
Brita Been og Barbro Hemes hafa
unnið saman og haldið sýningar víðs
vegar í Noregi, Brita með litskrúðug
teppi og Barbro með keramikverk
unnin með ýmiss konar aðferðum.
Brita Been stundaði nám við Stat-
óneitanlega ber vinnuferlið svip af
kappseminni. Gerandinn málar
nefnilega ekki nema að hluta til í
anda óformlega málverksins, art in-
formel, sem inniber mikla möguleika
til svipmikilla afkasta, því alltaf geng-
ur hann út frá hinum hlutvakta veru-
leik, þótt hér sé meira stuðst við
minni og geymd en næsta nágrenni,
hughrifin og lifanirnar. Þá hefur
hann lítið sem ekkert stundað mál-
verkið frá því námi lauk 1987, hins
vegar var hann vel virkur meðan á
námi stóð, hélt þannig sýningu í
Hafnarborg 1983 og Mokka 1985, að
auk átti hann myndir á samsýningu
ungra, IBM-sýningunni svonefndu á
Kjarvalstöðum 1987. Er þá allt upp
talið þar til nú, er niðurbæld athafna-
þörf virðist fá útrás eins og stífla hafi
brostið. En það sem getur að líta á
báðum stöðunum sýnist mun síður
vera brennandi þörf til persónulegra
athafna, þreifinga og rannsókna á
möguleikum myndflatarins, en
þekkjanleg form og tilfæringar á því
sem Pétur hafði í næsta nágrenni í
listhúsi sínu. Einkum koma strax tvö
nöfn ungra, afkastamikilla og vin-
sælla málara upp í hugann, sem þarf
ekki einu sinni að nefna hér, svo auð-
ens Lærerhoyskole i forming í Ósld
árin 1976-79 og sem gestanemandi
við Bergens Kunsthándverkskole í
Bergen 1972-73. Brita Been hefur
haldið margar einkasýningar m.a. í
Skien, Ósld og Stavanger auk þess
sem hún hefur tekið þátt í samsýn-
ingum og landshlutasýningum.
Brita Been hefur fengið ferða- og
sýningarstyrki frá norska ríkinu,
sæ sem áhrifin eru hverjum og einum
sem til þekkja. Enginn að lasta neina
tegund áhrifa, að auk lifum við á tím-
um postmódernismans, þar sem
menn taka hugmyndir genginna
listamanna traustataki eins og að
drekka vatn, fjölfalda og árita með
nafni sínu, þótt engu sýnilegu sé bætt
við frá eigin brjósti nema kannski
óupplifuðum og klasturslegum vinnu-
brögðum. Myndhöggvarinn Auguste
Rodin sagði eitt sinn að hann stæli úr
öllum áttum, en að það væri barasta
ekki sama frá hverjum og hvernig
stolið væri (I), og Picasso byrjaði
hvern dag á því að fletta bókum til að
höndla hugmyndir að vinna úr. Báðir
voru nýskaparar fram í fingurgóma,
sem segir okkur að ný landnám í ríki
listanna sé víxlverkun hugmynda, í
raun kjai-ni skapandi kennda.
En það er barasta ekki sama
hvernig farið er að eins fram kom í
framslætti Rodins hér að framan og á
því brennir Pétur Þór sig, of lítið frá
hans eigin kviku í þessum myndverk-
um. Víma vinnugleði og ákafa virðist
hafa blindað hann um stund, því höfð
eru hausavíxl á rökrænu vinnuferli
sem æsir upp eigin skapandi kenndir
hvort sem hratt eða hægt er farið að
markinu. Tvær stórar módelmyndir
segja mér svo helst að einhverju hafi
verið ábótavant um kennslu í þeini
grein og myndbyggingu við akadem-
íuna í Oðinsvéum forðum, líkt og
mörgum fleiri listaskólum á seinni
tímum. Það er einkum þá Pétur Þór
gleymir sér í vinnugleðinni og víkur
af braut blekkinga og hugljómunar
að fram koma persónulegir taktar, og
gerist helst í meðhöndlan litarins, svo
sem kyrralífsmyndunum nr. 18 og 32
í Hári og list, og nr. 14 að Straumi,
sem allar eru unnar í olíu á striga.
Sömu töktum bregður fyrir í röð
kyrralífsmynda í vatnslitum nr. 36-
42 í tengibyggingu á sama stað. For-
min eru hér iðulega óljósari á grunn-
fletinum, en litameðferðin safaríkari
og upprunalegri. Þá vísar olíumál-
verkið, Flotkví, nr. 66 til þess að Pét-
ur Þór ætti að leita meira fanga í ná-
vígi við myndefnin og um leið fara sér
hægar, vinna af meiri yfirvegan,
mætti hafa í heiðri spakmælið æva-
forna, festina lente, flýttu þér hægt.
Loks eru mjög samræmdir lit- og
formrænii- taktar í síðustu myndinni
sem Pétur Þór málaði og íylgir þess-
ari rýni úr hlaði á mynd.
Það má segja Pétri Þór til hróss að
hann hefur vandað mjög til framn-
ingsins, málað húsakynnin hátt og
lágt, sem er til mikilla bóta í stóru
gestavinnustofunni, sem var fullmik-
ið fyrir augað og í of stóru hlutverki á
sýningum. Þá er sýningarskráin mik-
il og vegleg, prýdd fjölda litmynda.
Að öllu samanlögðu bera sýning-
arnar vott um vissa leikni í meðferð
pentskúfsins, en hins vegar er Pétur
Þór Gunnarsson enn sem komið er
ílókin og óráðin gáta á vettvangi ís-
lenzkrar myndlistar.
sem og Barbro Hemes. Barbro
Hemes stundaði nám við Statens
Hándverks- og Kunstindustriskole í
Ósló 1976-81. Hún hefur haldið
nokkar einkasýningar, m.a. í Stav-
anger, Ósló, Skien, Haugasundi,
Kristiansand og víðar. Þá hefur hún
tekið þátt í samsýningum og Iands-
hlutasýningum.
Sýningin stendur til 31. desember.
Ein af vatnslitamyndum Maríu
Loftsdóttur.
Mynd-
listarsýning-
MARÍA Loftsdóttir sýnir vatnslita-
myndir í Dofraborgum 8 um helgina,
laugardag og sunnudag, kl. 11-7
báða dagana.
------------
Myndlistar-
sýning á
Stokkseyri
SÝNING á verkum Stellu Sigur-
geirsdóttur verður opnuð á Við
fjöruborðið á morgun, laugardag.
Stella hefur numið myndlist frá 1987,
í Noregi og á íslandi, og lauk prófi
frá Listaháskóla íslands vorið 2000.
Stella hefur tekið þátt í sjö samsýn-
ingum, þar á meðal á Stöðvarfirði
1999, San Francisco 1999, Listahátíð
Seyðisfjarðar 2000 og í sýningarsal
Islenskrar grafíkur 2000.
Hún hefur haldið fjórar einkasýn-
ingar, meðal annars i Galleríi Nema
hvað 1999. Verk Stellu, sem eru fíg-
úratívar konumyndir unnar með
þurrnál, eru ný, öll unnin á liðnu
hausti.
Eitt af glerverkum Ragnheiðar
Björnsdóttur.
Glerverk í
Café 17
LISTAMAÐUR mánaðarins í Café
17, Laugavegi 91, er Ragnheiður
Björnsdóttir.
Sýnir hún glermyndir unnar með
blandaðri tækni. Þema verkanna er
ávextir í skálum. Verkin eru öll unn-
in á árinu 2000. Sýning Ragnheiðar
stendur til áramóta.
--------------
Sýning
framlengd
SÝNING á verkum Þórarins B. Þor-
lákssonar í Listasafni íslands hefur
verið framlengd og lýkur henni
næstkomandi sunnudag, 3. desem-
ber. kl. 17. Opið kl. 11-17.
--------------
Sýningum
lýkur
Sýningu Þorbjargar Höskuldsdóttur
í Listasetrinu Kirkjuhvoli á Akra-
nesi lýkur næstkomandi sunnudag.
Sýningunni Ljósasögur eða „Lys-
fortællinger", í Listasafni ASÍ lýkur
næstkomandi sunnudag. Hér er um
að ræða samsýningu átta ungra
hönnuða sem starfa í Danmörku.
Bragi Ásgeirsson
Morgunblaðið/Þorkell
Verk á sýningu Britu Been og Barbro Hernes í Norræna húsinu.