Skírnir - 01.01.1845, Blaðsíða 131
133
þesskonar liarSstjórn, er komiÖ liefur inn hjá þeim
lángvinnum þrælsótta. Af þessuin rökum mun það
koma, að, þótt stuudum hóli á töluverðum óeyrðum
og uppreistum í Tyrkjaríki, eru þær engannveginu
svo tiðar sein sumstaðar annarsstaðar þarsem þó
er lángtiim betri stjórnarskipiiti og skárri stjórn-
arhættir, einsog t. a. m. á Spáni. Stjórnin í
Miklagarði hefur, einsog kunnigt er, í lángaun
tfma verið mjög dáðlaus, einkiiin þegar eitthvab
liefur í skorist; og þetta liafa margir landsliöfð-
íngjar og jarlar (t. a. m. Melimet Alí og margir
fleiri) notað ser til að gera uppreist, eða til að
losa sig að mestu uiiilau yfirráðum Soldáns, og
gerast nærfellt einvaldir í löndum sinum. Er því
soldán nú um stundir i mörgum af löndum sínuin
litils annars rá&andi enu þess að hann a& nokkru
tíða öllu leiti ræður þar jarlsdæma veitíngum, og
ákveður þaiin skatt er jarlarnir þar grei&a hön-
um. Jarlar þessir eru þá anuaðhvört eiuvaldir í
jarlsdæmunum og heita þar tí&um enui mestu
har&stjórn, eða vald þeirra takmarkast af útleud-
um stjórnendum og þegnuiium, er að nokkru
leiti rába löggjöf sinui og stjórnarskipuii. Svona
er valdi soldáns varið í flestum lönduin Tyrkja í
Suður- og Austurálfunni og í Serviu, Moldá,
Vallakiinu og víðar í Norðurálfunni; er þa& reyndar
líti& og mynili það þó minna vera, eða og öld-
úngis undir lok liði&, og riki hanns sundurliðað
í marga liluti, ef voldugu þjóðirnar eigi hefðu
stufct það og treint í því lífinu. Tyrkjar liafa
launguin verið fastheldnir við gamlar venjur og
eigi viljað aðliyllast meiitiin annara j>jóða; hefur