Skírnir - 01.01.1898, Side 24

24
Árið sem mimnngar-&r.
skildi annan framar, en 1848 varð það í fyrsta sinni, að allar þjððir þær er
byggja í þessari heimsálfu, alt frá Yendilskaga til Sikileyjar, alt frá
Njörvasundi austur að Qarðaríki, töluðu máli frelsisins hver á sína tungu,
og skildu þð allar hver aðra. — í öndverðum Janóar 1848 hyrjar upp-
reisn á Sikiley; hreyfingin breiðist ót á svipstundu eins og landfarsðtt,
í Febróar er Louis Philippe rekinn frá völdum í Prakklandi. Á Spáni,
Þýzkalandi, Bnglandi, írlandi, Danmörku, Pðlínalandi, Austnrríki, Ung-
verjalandi, og enda víðar, verða meiri og minni uppþot. Sumstaðar eru
þau bæld niður skjött; á öðrum stöðum láta stjórnendur undan og veita
þjððunum stjðrnarskrár, en taka þær reyndar aítur og ganga á öll heit
sín jafnharðan og þeir sjá sér fært. Sumstaðar heldst þó ið frjálsa fyrir-
komulag, t. d. í Danmörkn, og frá þessu ári stafar það (af heitorði Prið-
riks konungs sjöunda), að íslnnd fékk mörgum árum síðar þann gjálfstjðrn-
ar-vísi, sem það nó hefir. — Á Frakklandi hðfst 2. þjððveldið, sem að
víbu varð ekki langlíft. — Svissland sameinaðist á ný i eitt bandalags-
þjóðveldi og lögtðk sér þá stjórnarskrá, sem það hefir að miklu leyti við
bóið síðan. — Á Ungverjalandi, i Austurríki, Þjððverjalandi, Bnglandí,
írlandi, Spáni, Ítalíu sigruðuðu stjórnendur ríkjanna og bældu niður frels-
ishreyfingarnar. — Frá þessu ári er að minnast frelsismannanna Mazzini,
Garibaldi og Kossuth; en hinu megin ekki hvað sízt Metternich’s og
Louis Napðleons.
Yfirleitt má því segja, að þótt fjöldi manna sýndi ðvenjulegan fós-
leik til að leggja fé og fjör í sölur fyrir frelsið, þá biðu þð postular þess
og píslarvottar ðsigur víðast hvar. Því kann mörgum að sýnast sem
lítil fagnaðar minning væri í viðburðum þessa merkisárs. Eu það er ein-
mitt beztur vottur um, að píslarvottar frelsisins, sem ósigurinn biðu 1848,
unnu þó í raun réttri sigurinn, að árgins var svo víðaum löndin minst, eins
og gert var. Eina landið, sem þessi merka minning virtist fara fram hjá,
var Frakkland; og má ðhætt telja það alt annað en heilsumerki innar
frakknesku þjððar, að hón ein kunni ekki svo sóma sinn að minnast árs-
ins að neinu.
„Draumar þjððanna rætast“ segir skáldið, og það er meira sannmæli,
en margur hyggur. 1898 höfðu drauraarnir frá 1848 að miklu leyti
rætst. Frakkland hafði dreymt nm þjððveldi, og þrátt fyrir 18 ára mar-
tröð meinsæriá-keisarans, hafði nó st&ðið þjððveldi á Frakklandi í 27 ár.
— Kossuth beið ósigur og fór landflótta, og Austurríki líflét með köldu
blóði 2000 Magyara einveldinu til vegs og tryggingar; en þó hatði Ung-