Skírnir - 01.08.1909, Side 9

Prestarnir og játningarritin.
201
fluttur, er ímynduð. Með henni er hann miklu fremur
óbeinlínis sviftur allri tryggingu hvað þetta snertir. Játn-
inga-haftið getur einmitt, ef ekki er annað, sem hið
gagnstæða verði bygt á, vakið grun um, að presturinn
tali það sem hann talar af því að hann sé bundinn heiti,
sem það geti kostað hann embættið að víkja frá. Á bæði
þessi atriði hefir öll höfuðáherzlan verið lögð i baráttunni
fyrir kenningarfrelsi presta, eins og hún hefir verið háð
í Danmörku meginhluta 19. aldarinnar.
Þegar ég nú í dag hefi tekið að mér að innleiða um-
ræðurnar um kenningarfrelsismálið, eru það þó ekki svo
mjög þessi tvö atriði, sem fyrir mjer hafa vakað. Það
sem ég vildi hafa bent á og rökstutt með kröfuna um
kenningarfrelsi prestunum til handa er aðallega sögulegs
eðlis, þ. e. stendur í sambandi við það sem kunnugt er
orðið um uppruna þessara rita sjálfra, eðli og markmið.
Að gengið hefir verið fram hjá því atriði hingað til að
miklu leyti, orsakast eðlilega af því, að hin sögulega rann-
sókn ritanna má heita verk síðasta mannsaldursins. Hins
vegar liggur það í hlutarins eðli, að ekki ber síður á
þetta atriði að líta en hin tvö. Því að eigi slík rit að
geta gilt sem regla og mælisnúra fyrir oss, þá ættu þau
að minsta kosti 1) að hafa upphaflega verið samin í þeim
tilgangi, 2) að hafa verið viðurkend sem slík rit af kirkju
vorri, 3) að vera í fullkominni samhljóðan við ritninguna
sjálfa og 4) skuldbindingin við þau að vera í fullu sam-
ræmi við anda og hugsjón vorrar evangelisku kirkju.
En því betur sem ég athuga málið frá þessari hlið,
þess sannfærðari verð ég um, að rangt sé að heitbinda
prestana í kenningu sinni við þessi rit og að tími sé til þess
kominn að breyta prestaheitinu hvað þetta snertir.
Ég mun nú leitast við að færa rök fyrir máli mínu.
1. Játningarritin eru — aðminstakosti sum.
þeirra — allsekkiupphaflegasamin í þeim.
tilgangi að vera bindandi regla og mæli-
snúrafyrirkirkjunaá öllum tímum. Þess-