Skírnir

Árgangur

Skírnir - 01.08.1909, Blaðsíða 83

Skírnir - 01.08.1909, Blaðsíða 83
Upphaf konungsvalds á íslandi. 275 Hitt varðar mestu, að höf. hefir að vorri ætlun tekist að leiða gild rök að því, að sáttmálinn hafi verið hafður upp í Lögréttu og eiðarnir unnir þar til þess, eins og höf. kemst að orði, »að setja á hvorttveggja -stimpil hins almenna íslenzka löggjafarvalds, að lög- helga það svo, að það væri bindandi fyrir alt landið, því að »sh'k- ur samningur milli eins landshluta og erlends konungs« gæti »með engu móti verið lögmætur, nema til hans fengist samþykkt Lög- réttunnar«. En það só á hinn bóginn óyggjandi sönnun fyrir þvf, »að Íslandl262 skoðaði sig sjálftogvar skoð að af Hákoni konungi sem sjálfstætt, fullveðja r í k i«. En þá falla og eins og að líkindum lætur allar getgátur Berlins og heilaspuni um þetta atriði um koll af sjálfu sór. Höf. vítir með réttu, að Berlin prentar í riti sínu gallaðan texta af Gamla sáttmála, en fylgir ekki texta þeim, sem prentaður er í Ríkisrétt. 1.—2. bls. og leiðróttur með samanburði allra hand- rita. Mætti leiða ýmsar getur að því, hvernig á þessu stendur. Er Berlih svo óvandur að heimildum sínum? Efast hann um, að handrit þau sóu til, sem textinn er leiðróttur eftir 1 Eða hefir hann ekki haft hliðsjón af handritum þessum, af því honum var svo ríkt í hug, að færa sönnur á kenningu sína, að Islendingar gengu ekki persónulega Hákoni konungi á hönd, heldur Noregs konungi. Ekki er ósennilegt að einhver af ástæðum þessum, ef til vill ein eða fleiri, hafi verið þess valdandi, en vór þorum ekki að fullyrða neitt um það. Sk/ring höf. á því, að handritunum af Gamla sáttmála ber ekki saman um upphæð skattsins (35. bls.) er í alla staði skarpleg og sennileg. Sama er að segja um röksemdaleiðslu höf. fyrir því, að þegnskyldujátning íslendinga er miðuð við »p e r s ó n u k o n- ungsins, en ekki við stöðu hans sem Noregs- konungsí, Með róttu telur höf. það n ú vafasamt, hvort rótt só að draga þá ályktun af orðalagi Gamla sáttmála, að hann hafi skapað persónusamband milli Noregs og Islands. Einkar vel rökstudd er sk/ring höf. á þeim orðum sáttmál- ans, að íslendingar skuli »ná íslenzkum lögum«. Yirðist það litl- um vafa undirorpið, að þessi skuldbinding konungs taki einnig til æðsta stjórnarfyrirkomulags landsins og að Islendingar, sem gengu konungi á hönd 1262, »ættu eftir sem áður að eiga lögsögumanninn, Lögróttuna og fjórðungsdómana sameiginlega við aðra landsmenn«. Enda kemur það, eins og höf. tekur fram, heim við staðreynd þá, 18*
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Skírnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.