Skírnir

Ukioqatigiit

Skírnir - 01.08.1909, Qupperneq 83

Skírnir - 01.08.1909, Qupperneq 83
Upphaf konungsvalds á íslandi. 275 Hitt varðar mestu, að höf. hefir að vorri ætlun tekist að leiða gild rök að því, að sáttmálinn hafi verið hafður upp í Lögréttu og eiðarnir unnir þar til þess, eins og höf. kemst að orði, »að setja á hvorttveggja -stimpil hins almenna íslenzka löggjafarvalds, að lög- helga það svo, að það væri bindandi fyrir alt landið, því að »sh'k- ur samningur milli eins landshluta og erlends konungs« gæti »með engu móti verið lögmætur, nema til hans fengist samþykkt Lög- réttunnar«. En það só á hinn bóginn óyggjandi sönnun fyrir þvf, »að Íslandl262 skoðaði sig sjálftogvar skoð að af Hákoni konungi sem sjálfstætt, fullveðja r í k i«. En þá falla og eins og að líkindum lætur allar getgátur Berlins og heilaspuni um þetta atriði um koll af sjálfu sór. Höf. vítir með réttu, að Berlin prentar í riti sínu gallaðan texta af Gamla sáttmála, en fylgir ekki texta þeim, sem prentaður er í Ríkisrétt. 1.—2. bls. og leiðróttur með samanburði allra hand- rita. Mætti leiða ýmsar getur að því, hvernig á þessu stendur. Er Berlih svo óvandur að heimildum sínum? Efast hann um, að handrit þau sóu til, sem textinn er leiðróttur eftir 1 Eða hefir hann ekki haft hliðsjón af handritum þessum, af því honum var svo ríkt í hug, að færa sönnur á kenningu sína, að Islendingar gengu ekki persónulega Hákoni konungi á hönd, heldur Noregs konungi. Ekki er ósennilegt að einhver af ástæðum þessum, ef til vill ein eða fleiri, hafi verið þess valdandi, en vór þorum ekki að fullyrða neitt um það. Sk/ring höf. á því, að handritunum af Gamla sáttmála ber ekki saman um upphæð skattsins (35. bls.) er í alla staði skarpleg og sennileg. Sama er að segja um röksemdaleiðslu höf. fyrir því, að þegnskyldujátning íslendinga er miðuð við »p e r s ó n u k o n- ungsins, en ekki við stöðu hans sem Noregs- konungsí, Með róttu telur höf. það n ú vafasamt, hvort rótt só að draga þá ályktun af orðalagi Gamla sáttmála, að hann hafi skapað persónusamband milli Noregs og Islands. Einkar vel rökstudd er sk/ring höf. á þeim orðum sáttmál- ans, að íslendingar skuli »ná íslenzkum lögum«. Yirðist það litl- um vafa undirorpið, að þessi skuldbinding konungs taki einnig til æðsta stjórnarfyrirkomulags landsins og að Islendingar, sem gengu konungi á hönd 1262, »ættu eftir sem áður að eiga lögsögumanninn, Lögróttuna og fjórðungsdómana sameiginlega við aðra landsmenn«. Enda kemur það, eins og höf. tekur fram, heim við staðreynd þá, 18*
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Skírnir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Skírnir
https://timarit.is/publication/59

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.