Skírnir - 01.08.1909, Page 48

240
Abraham Lincoln.
jóna dollara lán, gerði 4 miljónir ánauðugra svertingja
að frjálsum mönnum og tefldi loks svo við Suðurríkin, að
-þau urðu að gefa upp vörnina og ganga aftur í samband
við Norðurrikin.
Þessi afrek hans eru þjóðkunn. En þess ber og að
geta, hversu honum sárnuðu allar hörmungar þær og böl,
er borgarastyrjöldin bakaði ættjörð hans og þjóð, og hversu
honum var hugljúft að mýkja raunir manna, er hann gat
því við komið. Yms atvik úr lífi hans meðan hann var
forseti sýna það bezt. Vér skulum greina frá örfáum
dæmum.
I herdeild einni höfðu 24 liðsmenn hlaupist brott, en
síðan verið handsamaðir og dæmdir til dauða. Af ein-
hverjum ástæðum, sem ekki eru greindar, færðist Lincoln
undan að staðfesta dauðadóminn. Yflrhershöfðinginn fór
þá sjálfur til Washington til fundar við hann og leiddi
honum fyrir sjónir, hverjar afleiðingar synjun staðfesting-
arinnar gæti haft fyrir allan herinn. En Lincoln svaraði
honum: »Herra hershöfðingi, það er meir en nóg af sorg-
mæddum ekkjum í Bandaríkjunum. I guðs bænum! farið
þess ekki á leit, að eg auki tölu þeirra. Eg get ekki
fengið það af mér.«
Einu sinni kom afarþungbúin miðaldra kona upp í
forsetahöllina og bað um áheyrn. Lincoln vék sér vin-
gjarnlega að henni og mælti: »Hvert er erindi yðar,
kona góð, get eg nokkuð leyst úr vandræðum yðar?«
»Maður minn og þrír synir fóru allir í ófriðinn,« sagði
konan; »nú hefl eg frétt, að maðurinn minn sé fallinn, og
af því að heimilisástæður mínar eru bágar, vildi eg biðja
yður að gefa elzta syni mínum heimfararleyfi«.
Lincoln komst við af bágindum konunnar og veitti
henni leyfið. En þegar hún kom til hersins að vitja son-
arins, var hann lagstur veikur og dó skömmu síðar. Fór
konan þá aftur á fund forseta og tjáði honum raunir sínar.
Lincoln klöknaði við og sagði: »Eg veit hvers þér
ætlið að biðja og eg skal óðara verða við ósk yðar.« Síðan
settist hann niður og fór að skrifa, en á meðan stóð móð-