Skírnir - 01.04.1913, Page 36

132
Ýms atriði úr lifinu í Reykjavik fyrir 40 árum.
yfir urn og var það þegið, en þegar komið var í miðjan
álinn, tók pilturinn að skjögra og láta kennarann síga;
hann fór þá að ókyrrast á herðunum og biðja piltinn herða
sig, en hann fór þá eitthvað að tala um, að hann væri
tæpur í fræðigrein kennarans, en hann sagði bara, »oh! oh!
það gengur nok, berðu þig bara að komast yíir um.« Kenn-
arinn komst þurr á land, og pilturinn fekk vel góða eink-
unn hjá honum.
Þá rétt eftir 1870 var afarmikill drykkjuskapur í
bænum; brennivínið var ódýrt áður en tollur var á lagður
(1872) og jafnvel eftir það; mátti það heita afar-ódýrt, að
minsta kosti í samanburði við það sem nú er. Akurnes-
ingar voru þá annálaðir drykkjumenn; það var ekki langt
um liðið eftir komu þeirra, áður en þeir voru orðnir
druknir, og höfðu hávaða á götunum; auðvitað voru margar
heiðarlegar undantekningar. Skólinn þótti þá heldur ekki
góður; eg hefi sem drengur keypt marga brennivínspela
fyrir skólapilta. Þegar eg kom í skóla nokkrum árum
síðar, var drykkjuskapur pilta á meðal að miklu leyti
horfinn. Kvenfólkið drakk þá lika og það kom eigi sjaldan
fyrir, að það sást drukkið á götunum. Þannig man eg
eftir einni giftri konu, sem eg sá nokkrum sinnum leidda
heim dauðadrukkna; hún er enn á lífi, eftir því sem eg
frekast veit. Af drykkjuskapnum leiddi háreisti og rysk-
ingar, en það var ekki tekið mjög hart á slíku þá. Ahorf-
endurnir fremur hvöttu en löttu, og lögreglan lét lítið til
sín taka, nema það gengi fram úr hófi. Þó var oft nauð-
synlegt að handsama drykkjurútana, einkum ef það voru
utanbæjarmenn, og útvega þeim næturgistingu, og þá var
ekki í önnur hús að venda en »svartholið«, sem svo var
nefnt.
Svartholið var uppi á lofti í vesturenda prestaskóla-
hússins gamla (landsyfirrétturinn var háður í vesturstof-
unni niðri, og bæjarþingið í austurstofunni út að götunni,
en prestaskólinn var þá í húsi því, sem Sveinn Björnsson
á nú í Hafnarstræti, þar sem rakarabúð hefir verið til
skams tíma). Svartholið voru tvær kompur, og var svartur