Fjölnir - 01.01.1839, Síða 21

21
sökuni, sem mönnum eru á sjálfsvaldi, emi af Iiinurn itri,
er loða við landið sjálft (Isl. Opk. á 71. bls.). Eru þá
ineð {iví, sem áður er sagt um afleíðíngar eldgosa og
stórsótta, fullgildar röksemdir fundnar til þess, að lands-
fólkinu hefir ekki fjölgað á síðustu fimm öldum, meír
enn komið er; enn ekki verðnr af jm' ráðið, að landið
gjeti ekki meíra fólksafla framfleítt, ef að þessar or-
sakir ljetu í milli verða, eíns og líkindi eru til, first að
þær má fremur kalla aðvífandi, enn landi voru eðlilegar
eður inngrónar.
Að síðustu ber að minnast á þær tálmanir vel-
geíngni vorrar, er ætíð munu loða við fólkið hjá oss, og
hafa verður sífeldar gjætur á, að burtu veröi ríint, og
eru þær hjer, sem sumstaðar annarstaðar: deífð og
framtaksleísi, vankunnátta, óframsíni, eíðslusemi, reglu-
leísi, ósiðsemi, og annað þessu líkt. Enn allt er þetta
manninum sjálfrátt, og er til ætlanda, að lögulegra upp-
eldi og betri upplísíng fái þessu smátt og smátt viðrjettu,
og oss skiljist betur ár frá ári, livað skaðlegt og við-
bjóðslegt það er.
Nú er eptir, að leíða rök til þess, sem í annan
stað átti að hugleíða: að landið, sje það rjettilega notað,
gjeti framfleitt fleírum, enn nú eru hjer. Að vísu sínist við
firsta álit meíga ráða af því, sem áður er sagt um það,
hvursu landið hafí af sjer geíngið við eldgosin, og hvað
mörg bíli þar sjeu í eíði lögð, að ekki gjeti það nú borið
nærri því annan eíns fólksfjölða, og þar var á firri tíin-
um. Enn first er athuganda, að ekki verður um sagt,
hvurt landið hafi nokkurntíma verið notað til hlítar, nje
aftekið, að á því hefðu gjetaö framfleítst miklu fleíri*
3>essu næst ber á að líta: að þó eldgosin hafi ollað
miklum jarðskjemmdum, eru þó ekki bæirnir so fjarska
margir, er farið hafa af algjörlega, og orðið undir hraun-
um, sandi, vikri, og s. fr. Eldgosiu á 14. öld báru so mikið
upp af hrauueðju og vikri, að fáir bæir hafa síðan orðið